26 stycznia – w rocznicę pierwszego udanego przeszczepu nerki – obchodziliśmy Ogólnopolski Dzień Transplantacji. W tym roku przypada 51. rocznica tego wydarzenia.
26 stycznia 1966 r. zespół I Kliniki Chirurgicznej kierowanej przez prof. Jana Nielubowicza i I Kliniki Chorób Wewnętrznych, kierowanej przez prof. Tadeusza Orłowskiego, Akademii Medycznej w Warszawie, wykonał po raz pierwszy w Polsce przeszczep nerki pobranej od osoby zmarłej. Biorcą narządu była Danusia Milewska, 18-letnia uczennica szkoły pielęgniarskiej, wybrana i przygotowywana do tego zabiegu przez prof. Tadeusza Orłowskiego. Operacja wykonana w Polsce była 621 zabiegiem na świecie (pierwszy udany przeszczep przeprowadzono w 1954 r. w USA).
Przeszczepianie narządów jest metodą ratowania życia. Polega na wszczepieniu biorcy narządu lub tkanek pochodzących od innego człowieka. Dla osób ze skrajną niewydolnością serca, płuc czy wątroby przeszczepienie narządu jest jedyną skuteczną metodą ratującą życie, podobnie jak przeszczep szpiku w przypadku nieuleczalnych chorób szpiku (w tym różnych rodzajów białaczek).
Niektóre narządy (nerka, segment wątroby) lub tkanki (szpik kostny) można pobierać od osób żywych pod warunkiem, że dawca wyrazi na to zgodę, a jego życie nie będzie narażone na niebezpieczeństwo. Jednak większość narządów i tkanek do przeszczepienia – nerki, serca, płuca, wątroby, trzustki, jelita i rogówki – pobiera się ze zwłok osób, które za życia nie wyraziły sprzeciwu na pobranie, oraz kiedy zostały już u nich wyczerpane wszystkie możliwości leczenia i stwierdzono komisyjnie śmierć mózgową.
W latach ubiegłych Ministerstwo Zdrowia zainaugurowało kampanię „Zgoda na życie”. Jej głównym celem jest upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy na temat medycyny transplantacyjnej oraz zachęcenie Polaków do publicznego deklarowania swojej woli w kwestii dawstwa narządów.
Kampania ma na celu upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy na temat medycyny transplantacyjnej. Ma również zachęcić Polaków do publicznego deklarowania swojej woli w kwestii dawstwa narządów oraz zainteresować ich potencjalnym dawstwem szpiku kostnego.
Lekarze apelują do pacjentów i przypominają, że przeszczepianie narządów jest skuteczną, bezpieczną i czasami jedyną metodą leczenia. Podkreślają że jeden dawca może ocalić życie czterem osobom, a kolejnym czterem to życie wydłużyć. „Ze statystyk wynika, że co pięć dni umiera człowiek, który nie doczekał się przeszczepu. Świadczy to o tym, że wciąż borykamy się z problemem podjęcia dobrej decyzji na rzecz transplantologii.
Osoby, które nie chcą, by po śmierci pobrano ich narządy do transplantacji, powinny to zgłosić w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów wprowadzonym przez Poltransplant (można to zrobić osobiście, listownie lub przez formularz na stronie internetowej).
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli ktoś za życia nie wyraził sprzeciwu, lekarze mogą pobrać od niego narządy i tkanki, zgoda rodziny nie jest wymagana. Jednak w praktyce lekarze zawsze rozmawiają o pobraniu narządów z najbliższymi zmarłego. Rodzina jednak nie jest pytana o zgodę na przeszczep, ale o to, jaka była wola zmarłego w tej sprawie za życia.
Zgodę w formie karty kredytowej, którą można wypełnić i nosić w portfelu, można odebrać w Wydziale Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych (III piętro, pokój 4.25).
/-/ Ewa Milner-Kochańska
Naczelnik Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych
