8 czerwca sejm przyjął nowelizację ustawy o działaczach antykomunistycznych. Po wejściu w życie zmian, wszyscy działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane w okresie PRL otrzymają 402,72 zł miesięcznego świadczenia. Będzie to dodatek bezterminowy i nieuzależniony od dochodów. Ustawa ma wejść w życie od 31 sierpnia.
Nowelizację poparło 438 posłów, przeciw było dwóch (Zuba Maria z PiS i Kaczmarczyk Norbert z Kukiz 15), od głosu wstrzymał się jeden posłów (Wilk Jacek z Kukiz 15).
Jakie zmiany wprowadza nowelizacja?
– Według nowelizacji ustawy za osobę represjonowaną będą uznawane osoby, które za swoją działalność opozycyjną przebywały w więzieniu lub innym odosobnieniu w okresie między 1 stycznia 1956 roku a 31 lipca 1990. Według obecnie obowiązującej ustawy terminem końcowym jest datą 4 czerwca 1989 r.
– Kwota świadczenia wyniesie 402,72 zł miesięcznie (do tej pory 400 zł) i nie będzie uzależniona od dochodów. Zgodnie z obowiązującą jeszcze ustawą, aby uzyskać świadczenie dochód osoby samotnej nie może przekraczać 120% najniższej emerytury. W przypadku osoby mieszkającej w kilkuosobowym gospodarstwie domowym dochód na osobę w rodzinie nie może przekraczać 100% najniższej emerytury.
– Świadczenie będzie przyznawane bezterminowo. Do tej pory przyznawano je na rok, a następnie należało składać wniosek o przedłużenie wypłacania świadczenia. Jedynie w przypadku osób, które ukończyły 67 lat, świadczenia przyznawane były na okres do 60 miesięcy, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach bezterminowo.
– Do uwzględnionej w dotychczas obowiązującej ustawie pomocy jednorazowej (na zakup sprzętu medycznego, opłacenie pomocy pielęgnacyjnej itp.) przyznawanej nie częściej niż raz na rok w nowelizacji ustawy dopisano także pomoc okresową do wysokości 100% najniższej emerytury i na okres do 6 miesięcy. Taka zapomoga miałaby być na zaspokojenie potrzeb bytowych i ochronę zdrowia w przypadku długotrwałej choroby powodującej wzrost kosztów utrzymania, zakupu leków, środków opatrunkowych oraz dojazdów do zakładów leczniczych na zabiegi medyczne i rehabilitacyjne, oraz na usługi pielęgnacyjne niezbędne ze względu na wiek i stan zdrowia.
– Do tej pory w potwierdzeniu statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych pomagał Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Nowelizacja wprowadza kolejny organ opiniodawczo-doradczy, którym będzie Rada do Spraw Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych. W jej skład wejdzie od 15 do 20 członków pełniących tę funkcję społecznie. Powoływani i odwoływani będą przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych spośród osób uprawnionych.
– dotychczas wojewódzkie rady konsultacyjne działały przy zarządach województw. Po wejściu w życie nowelizacji będą one działały przy wojewodach i to wojewoda będzie powoływał członków rady. Do tej pory członkiem rady mogła zostać osoba odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności lub innym odznaczeniem lub orderem za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka. Nowelizacja kasuje ten wymóg pozostawiając jedynie obowiązek zamieszkania na terenie danego województwa. Nowelizacja ustawy wprowadza także zapis o tym, że wojewoda na wniosek Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych może odwołać członków rady.
– Do tej pory za integrację środowisk kombatanckich i koordynację ich działań odpowiadał samorząd województwa. Teraz będzie należało to do wojewody, a dokładniej powołanej przez niego wojewódzką radę kombatancką.
– rozszerzono definicję działalności kombatanckiej. Po nowelizacji za taką działalność będzie uznawało się także pełnienie służby w polskich podziemnych formacjach wojskowych lub organizacjach niepodległościowych na terytorium Państwa Polskiego do 21 października 1963 roku (do tej pory klauzulą był koniec 1956 r.).
– Po nowelizacji ustawy Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nie będzie wyłaniany w otwartym i konkurencyjnym naborze. O tym decydować będzie już tylko Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Kasuje się także niektóre wymagania, które do tej pory musiał spełniać szef tego urzędu. Po nowelizacji ustawy nie będzie musiał on już posiadać kompetencji kierowniczych, min. 6-letniego stażu pracy, w tym co najmniej 3-letniego stażu pracy na stanowisku kierowniczym. Nie będzie musiał także mieć wykształcenia i wiedzy z zakresu spraw, którymi będzie się zajmował. Nowelizacja kasuje także obowiązek zamieszczania informacji o naborze na stanowisko szefa tego urzędu w urzędach i BIPie. Do tej pory nabór taki przeprowadzał doświadczony zespół, który oceniał doświadczenie zawodowe kandydata, jego wiedzę niezbędną do wykonywania zadań na stanowisku i kompetencje kierownicze. Taki zespół wyłaniał nie więcej niż 3 kandydatów, z których dalej szefa wybierał minister.
