Wyróźnia się dwa rodzaje udaru: niedokrwienny oraz krwotoczny. Udar niedokrwienny wywołany jest brakiem przepływu krwi w naczyniu mózgowym i następowym uszkodzeniem mózgu w mechanizmie niedotlenienia, braku dostawy glukozy i braku odbierania produktów przemiany materii.
Do zamknięcia tętnicy wewnątrzmózgowej dochodzi w wyniku umiejscowienia się w jej świetle skrzepliny pochodzącej z serca lub ze zwęźonych duźych naczyń domózgowych. Do zwęźenia tych tętnic najczęściej dochodzi w przebiegu procesu miaźdźycowego, kiedy powiększające się blaszki miaźdźycowe stopniowo zwęźają światło naczynia. U osób w młodym wieku zwęźenie tętnic domózgowych moźe być wywołane dość często występującym, ale rzadko rozpoznawanym, tzw. rozwarstwieniem ściany tętnicy. Do rozwarstwienia moźe dochodzić w przebiegu urazów głowy, szyi oraz obręczy barkowej. Pęknięcie zmienionego miaźdźycowo naczynia wewnątrzmózgowego prowadzi do wynaczynienia krwi bezpośrednio do mózgu i powstania krwiaka śródmózgowego (udar krwotoczny, wylew), który rozpiera i uciska mózg prowadząc do wystąpienia objawów neurologicznych.. Zmiany miaźdźycowe w naczyniach krwionośnych są częściej spotykane u osób z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i hiperlipidemią a takźe u osób palących papierosy, otyłych oraz osób w podeszłym wieku. Nie wszystkie z tych czynników zwiększają ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Jedynie wiek, nadciśnienie tętnicze i palenie papierosów są uznanymi czynnikami ryzyka udaru mózgu.
Najczęstszymi objawami neurologicznymi u chorych z udarem mózgu są:
– drętwienie twarzy oraz kończyn (szczególnie znieczulenie połowy ciała)
– osłabienie siły mięśniowej kończyn (szczególnie paraliź połowy ciała)
– asymetria ust
– zaburzenia świadomości
– trudności w mówieniu lub rozumieniu mowy
– zaburzenia widzenia jedno- lub obuoczne
– zaburzenia chodzenia, zawroty głowy, zaburzenia koordynacji
– silne bóle głowy
– utrata przytomności
W przypadku stwierdzenia tych objawów naleźy pilnie wezwać pogotowie ratunkowe. Chory powinien być przewieziony do specjalistycznego ośrodka, który posiada oddział neurologiczny, neurochirurgiczny oraz oddział intensywnej terapii. Bardzo istotne jest jak najszybsze dotarcie chorego do szpitala ze względu na moźliwość włączenia swoistego leczenia u części chorych do trzech godzin od wystąpienia objawów klinicznych.
Powaźne, ponad 70-procentowe zwęźenie naczyń krwionośnych w obrębie głowy u osób, które juź przebyły udar mózgu, moźe świadczyć, źe grozi im kolejny udar. Wcześniejsze ustalenie, czy pacjent jest szczególnie zagroźony ponownym udarem, pozwala na zastosowanie bardziej agresywnej profilaktyki – na przykład angioplastyki (rozszerzania naczyń krwionośnych) czy wprowadzania do nich specjalnych „spręźynek” – stentów.
Rehabilitacja po udarze w następnym artykule .
Autor: mgr Joanna Bąk
fot. sxc.hu
