Zjawisko manipulacji towarzyszy nam na co dzień. Niemal każdy z nas padł kiedyś jego ofiarą np. w trakcie oglądania reklam. Niekiedy nieświadomie sami stosujemy metody manipulacji wobec innych. Jakie są strategie i techniki stosowane przy manipulowaniu oraz w jaki sposób bronić się przed tym zjawiskiem? W poniższym artykule postaramy się udzielić odpowiedzi na te pytania.
Czym jest manipulacja?
Z psychologicznego punktu widzenia to reakcja społeczna mająca na celu – przy zastosowaniu pewnych techniki- wywrzeć odpowiedni wpływ na osobę, która przeważnie jest tego nieświadoma. Najczęściej ofiarami manipulatorów padają osoby bojaźliwie i wstydliwe, które mają trudności z byciem asertywnym i nie potrafią uchronić się przed sztuczkami fałszywych przyjaciół. Manipulacja odbywa się w sposobie przekazywania informacji, przy użyciu odpowiednich treści lub też przy użyciu mowy ciała. Specjaliści od psychoterapii wskazują dodatkowo inną, zaostrzoną formę tego zjawiska tzw. pranie mózgu. Mówiąc inaczej rodzaj przemocy psychicznej stosującej poniżanie, izolacje, groźby nakłaniające do dostosowywania potrzeb, uczuć, postaw, poglądów do oczekiwań autora manipulacji.
Typowe zachowania manipulatora
Połową sukcesu w walce z niechcianymi wpływam, jest uświadomienie sobie, że są one na nas wywierane. Niekiedy manipulacja jest tak „doskonała”, że o tym, że padliśmy jej ofiarą, dowiadujemy się w trakcie terapii u psychologa. Jak zdemaskować manipulatora? Manipulatorzy zazwyczaj chcą swoim zachowaniem osiągnąć jakąś korzyść. Wykorzystują do tego szantaż, odwołują się do wyświadczonych wcześniej przysług, wymuszają przeprosiny lub zawarcie zgody, poniżają. Jakkolwiek, zachowaniem względem ofiary nie zawsze musi charakteryzować się wrogością. Niekiedy stosowana jest technika „wkradania się w cudze łaski”, czyli zgadzania się z poglądami, ocenami partnera podnosząc przy tym jego wartość w celu uzyskania pewnych korzyści.
Sposoby obrony przed manipulacją
Jak już wiemy, manipulator celowo tworzy nierównowagę sił i bezbłędnie wychwytuje słabości osób w swoim otoczeniu i żeruje na ich tak długo, jak długo jest mu to na rękę lub pozwoli mu na to ofiara. Jak przeciwstawić się manipulacji? Po pierwsze znaj swoje prawa: masz prawo do szacunku, okazywania uczyć, wyrażania opinii, masz prawo do bycia szczęśliwym. Pamiętaj, że jeżeli masz wrażenie bycia manipulowanym, zadaj kilka pytań rozmówcy np. „czy to czego oczekujesz ode mnie, jest na pewno fair wobec mnie?”, „czy to rozkaz, czy też prośba?”, „a co ja z tego będę miał?”. Co więcej, masz prawo do własnego zdania, a także do bronienia swoich priorytetów. Nie bój się mówić „nie” – grzecznie, ale stanowczo. Jeżeli z jakichś względów kontakt z manipulatorem jest konieczny, postaraj się zachować dystans i spokój, nie daj się sprowokować. Psycholodzy radzą, aby w sposób jasny i zrozumiały wyznaczy manipulatorowi granice, a także wskazać, co zamierasz zrobić, jeżeli owa osoba nie zmieni swojego zachowania względem ciebie.
mgr Barbara Wesołowska-Budka Psycholog- Psychoterapeuta- Seksuolog
PORADNIA ZDROWIA PSYCHICZNEGO EDUCATIO, TEL. 505- 68- 54- 54
