Zielonym szlakiem Polski Walczącej

szlak-polski-walczacej_05

Cmentarz wojenny w Wieliszewie. Źródło foto: Starostwo Powiatowe w Legionowie.

Od Suchocina do Wólki Radzymińskiej biegnie jeden z trzech odcinków patriotycznej trasy turystycznej Polski Walczącej. Oprócz licznych fortyfikacji i koszar wojskowych podziwiać na nim można dwa potężne dęby – „Maćka” w Poniatowie i „Jana Kazimierza” w Beniaminowie. Szlak Centralny, czyli zielony, bo tak nazwano ten podzielony na 4 etapy 60 km odcinek trasy, przebyć będzie można zarówno pieszo, jak i rowerem, najprawdopodobniej już w maju tego roku.

 

Zgliszcza carskich fortyfikacji

Tuż po starcie, na przystanku autobusowym w Suchocinie, pierwsze do zwiedzenia na zielonym szlaku Polski Walczącej są, znajdujące się przed przejazdem kolejowym w Janówku Pierwszym, szczątki po 2 betonowych fortach obronnych Twierdzy Modlin z 1912r. Kolejne są 3 inne carskie fortyfikacje, leżące bezpośrednio w Janówku Pierwszym, które na wieść o kapitulacji Twierdzy Modlin na rzecz Niemców w 1915r. podczas I wojny światowej zostały wysadzone przez broniących je żołnierzy. W Janówku Pierwszym warte obejrzenia są także pomniki poświęcone ofiarom m. in. I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej z 1920r. wzniesione przed kościołem pw. św. Bartłomieja.

Lotnisko wojskowe na obrzeżach Poniatowa

Z Janówka Pierwszego zielony szlak prowadzi turystów do klasycystycznej oficyny i ruin XVIII w. pałacu Poniatowskich w wieliszewskiej Górze. Następnie, mijając pobliskie malownicze jezioro, łowisko „Okoń” oraz wieś Krubin, kieruje na Skwer 11 Listopada w Olszewnicy Starej, wprost pod pomnik upamiętniający odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918r. oraz do kaplicy z 1857r. Stamtąd przez Skrzeszew dochodzą do 2 przydrożnych krzyży z 1922r. w Kałuszynie oraz na obrzeżach Poniatowa, gdzie w czasie kampanii wrześniowej w 1939r. funkcjonowało polskie wojskowe lotnisko polowe. Kierując się do Wieliszewa, jednej z najstarszych miejscowości w regionie, warte obejrzenia są jeszcze znajdujące się w centrum Poniatowa ruiny dworu rodziny Grocholskich, będącego podczas II wojny światowej bazą dowództwa 3. batalionu I Rejonu AK.

Kościół, cmentarz i wieża widokowa w Wieliszewie

W Wieliszewie z nowoczesnej wieży widokowej podziwiać można widoki malowniczych łąk w towarzystwie licznych kanałków i jeziorek. Na wizytę turystów czeka tablica poświęcona żołnierzom AK w kościele pw. Przemienienia Pańskiego, a przede wszystkim parafialny cmentarz wojenny z grobami blisko 300 żołnierzy, poległych podczas kampanii wrześniowej w 1939r. oraz znajdująca się na nim kaplica z 1834r. z napisem „Żona Mężowi”, w której podczas okupacji ukrywała się jedna z lokalnych żydowskich rodzin.

„Kryzys przysięgowy” w Zegrzu Południowym

Opuszczając Wieliszew, turyści trafiają do Zegrza Południowego, pod tablice upamiętniające Szare Szeregi i tzw. „kryzys przysięgowy”, w wyniku którego w 1917r., w obozach w Beniaminowie i kaliskim Szczypiornie internowano polskich legionistów odmawiających złożenia przysięgi wierności cesarzom Niemiec i Austro-Węgier.

Kolejnymi przystankami na trasie Centralnego Szlaku „Polski Walczącej” są cmentarz cywilno-wojskowy z początku XX w. na Kwietniówce i stojąca na jednej z prywatnych posesji w Michałowie-Reginowie tablica poświęcona pamięci poległemu we wrześniu 1939r. por. Kazimierzowi Widortowi.

Powstanie listopadowe w Nieporęcie

Następnie przez lasy turyści docierają do Nieporętu, gdzie mogą obejrzeć pole polsko-rosyjskiej bitwy, stoczonej podczas powstania listopadowego w 1831r. Tuż za Nieporętem znajduje się Beniaminów, zwiedzanie którego turyści rozpoczynają od pomnika poświęconego internowanym oficerom i cmentarza jeńców radzieckich, a kończą na dawnym carskim forcie. Dwa ostatnie punkty podróży zielonym szlakiem „Polski Walczącej” mieszczą się zaś w Wólce Radzymińskiej, pod pomnikami poświęconymi pamięci lotników polskich zestrzelonych przez hitlerowców we wrześniu 1939r. oraz Strzelców Kaniowskich poległych podczas bitwy w 1920r.