Wiosna i lato to pory roku, w czasie których bardziej niż kiedykolwiek spodziewamy się alergii. Koniec sierpnia to czas, kiedy z utęsknieniem zaczynamy czekać na jesień w nadziei, że wszystkie uciążliwe dolegliwości znikną wraz z opadającymi liśćmi. Nic bardziej mylnego! Złota pora roku to również niełatwy okres dla osób borykających się z uczuleniami. Jesienne komunikaty dla alergików przestrzegają przed grzybami!
Jesień to pora roku, w czasie której szczególnie auktywnają się grzyby pleśniowe. Dzieje się tak ze względu na aurę – jeszcze ciepło, choć nierzadko deszczowe dni tworzą doskonałe środowisko do rozwoju tych organizmów. Warto wiedzieć, że pleśnie nie są obojętne dla ludzkiego organizmu. Te grzyby wykazują bowiem działanie kancerogenne (rakotwórcze), cytotoksyczne oraz neurotoksyczne. Zarodniki pleśni powodują natomiast silne reakcje alergiczne oraz obniżenie odporności organizmu. Odpowiadają także za występowanie toksycznego zespołu nazywanego zespołem chorego budynku. Większość grzybów pleśniowych oraz zarodników rozwija się bowiem w pomieszczeniach takich jak biura, biblioteki czy nasze domy. Do organizmów najczęściej pojawiających się w jesiennych komunikatach dla alergików należą cladosporium i alernaria. Alerty dostępne są na stronie http://www.alergia-allegra.pl/kalendarz.html.
Cladosporium
Cladosporium to rodzaj grzybów z klasy Dothideomycetes, który liczy kilkaset gatunków. Te mikroskopijne organizmy są szeroko rozprzestrzenione na całym świecie. Ich odporność na warunki atmosferyczne sprawia, że występują w różnych strefach klimatycznych (nie brak ich także w naszej szerokości geograficznej). Większość gatunków z tego rodzaju to tzw. saprotrofy, które rozwijają się w obumarłych częściach roślin, na grzybach oraz na różnych odpadach organicznych. Zarodniki poszczególnych gatunków Cladosporium są obecne w powietrzu zarówno na zewnątrz, jak i w pomieszczeniach, co sprawia, że towarzyszą niemal cały czas, wywołując liczne reakcje alergiczne. Choć szczyt ich zarodnikowania przypada na okres od maja do sierpnia, obserwowane ostatnio zmiany pogodowe (np., upalny i wilgotny wrzesień) sprawiają, że czas ich aktywności wydłuża się. Badacze zauważają, że zarodniki grzybów są szczególne aktywne wtedy, kiedy po ciepłym i deszczowym okresie następują pogodne, suche i wietrze dni. Wówczas organizmy szybko się rozwijają i rozprzestrzeniają.
Warto dodać, że gatunki Cladosporium namnażają się w źle wentylowanych i wilgotnych pomieszczeniach, dlatego największe stężenie ich zarodników jest notowane w piwnicach, kuchniach, łazienkach, antykwariatach, archiwach i bibliotekach. Nie brak ich także w biurach, szczególnie tych klimatyzowanych. Rozwojowi grzybów sprzyja również obecność w pomieszczeniach dużych ilości kurzu domowego, obecność roślin doniczkowych oraz ptaków.
Alternaria
Alternaria to z kolei grzyby z rodzaju workowców z klasy Dothideomycetes. Składa się na nie kilkaset gatunków. Podobnie jak gatunki Cladosporium organizmy są mikrospokopijne. Znaczna część z nich jest zaliczana do saprotrofów oraz pasożytów. Niektóre z nich znajdują się także na liście endemitów, ale większość jest szeroko rozprzestrzeniona na całym świecie. Alternaria żyją i rozwijają się przede wszystkim w górnych warstwach gleby. Bytują także na roślinach, owocach i warzywach, materiałach włókienniczych, wilgotnych ścianach oraz parapetach. Ich rozwojowi sprzyjają również warunki panujące w kanalizacji i klimatyzacji, co sprawia, że są obecne w naszych domach i biurach. Zarodniki tych grzybów to alergeny, które powodują liczne dolegliwości, np. katar sienny czy astmę. Ponadto mogą przyczyniać się do występowania chorób skóry, błon śluzowych, gałek ocznych i układu oddechowego. Warto wiedzieć, że największe stężenie zarodników Alternaria przypada na czerwiec i lipiec, jednak z uwagi na długie i upalne lato te alergeny mogą rozwijać się w naszym otoczeniu także jesienią.
Schorzenia alergiczne wywołane przez grzyby
Lista schorzeń wywołanych przez grzyby jest długa i znajdują się na niej nie tylko alergie, dlatego o pozbycie się szkodliwych pleśni z naszego otoczenia powinni zadbać nie tylko alergicy. Wśród najczęściej występujących chorób o podłożu grzybiczym znajdują się:
- astma oskrzelowa;
- alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych;
- alergie wziewne;
- przewlekły nieżyt oskrzeli;
- syndrom toksyczny.
Ciekawostką może być fakt, że wymienione schorzenia są uznawane za choroby zawodowe, ponieważ cierpią na nie głównie pracownicy archiwów, elewatorów zbożowych i bibliotekarze. Dolegliwości coraz częściej pojawiają się także u osób pracujących w pomieszczeniach klimatyzowanych, dlatego warto uczulić pracodawcę na konieczność regularnej konserwacji klimatyzatorów.
Alergiku, wystrzegaj się tych miejsc!
Komunikaty dla alergików przestrzegają przed zarodnikami grzybów z gatunku Cladosporium oraz Arternaria, które osiągają szczyt swojej aktywności na przełomie lata i jesieni. Warto wiedzieć, że w przeciwieństwie do innych alergenów (np. pyłków drzew), te substancje uczulające są obecne nie tylko w powietrzu na zewnątrz, ale przede wszystkim w naszych domach i biurach. Właśnie dlatego niełatwo uchronić się przed objawami alergii. Osoby, u których stwierdzono nadwrażliwość na pleśnie powinny więc unikać pomieszczeń takich jak hale produkcji rolno-spożywczej, muzea, biblioteki i archiwa. Ponadto warto poprosić pracodawcę o sprawdzenie kondycji klimatyzatorów zamontowanych w biurach. W profilaktyce uczuleń niezwykle ważne jest także zadbanie o porządek i higienę w naszych domach. Utrzymanie w czystości przewodów wentylacyjnych, zbiorów książek czy płyt oraz regularne usuwanie kurzu to bowiem pierwszy krok do przechytrzenia choroby.
Jesień to niełatwy czas dla alergików. To okres, w którym do gry wkraczają alergeny w postaci zarodników grzybów. Uniknięcie uporczywych objawów jest trudniejsze niż w przypadku, np. pyłków drzew, ponieważ nie wystarczy pozostanie przez kilka dni w domu i nieeksponowanie się na fruwające w powietrzu alergeny. Zarodniki grzybów świetnie rozwijają się bowiem w mieszkaniach i biurach, w których spędzamy większość dnia. Właśnie dlatego konieczne jest zadbanie o właściwą higienę miejsca pracy oraz domu. Przyczyną intensywnego rozwoju pleśni jest zazwyczaj niewiedza oraz zaniedbania ze strony człowieka. Konieczne jest więc poznanie zwyczajów grzybów i pokrzyżowanie planów tym szkodliwym organizmom.
Źródła:
Grzyby pleśniowe w środowisku człowieka – zagrożenie i skutki zdrowotne, Anna Chróst
Zagrożenia grzybowe w budynkach i w mieszkaniach – wpływ na organizm człowieka, Wioletta Żukiewicz-Sobczak, Paweł Sobczak, Kazimierz Imbor, Ewelina Krasowska, Jacek Zwoliński, Andrzej Horoch, Andrzej Wojtyła, Jacek Piątek
https://pl.wikipedia.org/wiki/Cladosporium
http://www.imp.lodz.pl/upload/oficyna/artykuly/pdf/full/2007/06-Buczynska.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alternaria
