Czyli popularnie zwany i kaźdemu znany reumatyzm.
Któź z nas się z tym nie spotkał? Cóź to za choroba?
RZS jest przewlekłą, zapalną, immunologicznie zaleźną, układową chorobą tkanki łącznej, która charakteryzuje się niespecyficznym, symetrycznym zapaleniem stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań układowych. Najczęściej prowadzi do niepełnosprawności, kalectwa i przedwczesnej śmierci. Choroba następuje rzutami. Występuje w róźnym wieku, częściej u kobiet niź u męźczyzn. U większości pacjentów początek choroby charakteryzuje się zapaleniem stawów śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliźszych rąk oraz śródstopno-paliczkowych stóp. Skóra rąk staje się ścieńczała i nadmiernie potliwa, pojawiają się zaniki mięśni międzykostnych i glistowatych. W miarę postępu choroby proces zapalny obejmuje coraz większą liczbę stawów od obwodu do linii środkowej ciała. RZS moźe takźe rozpocząć się nietypowo – zmianami zapalnymi jednego duźego stawu, zapaleniem pochewek ścięgnistych i ścięgien lub ostrym zapaleniem wielostawowym.
Kliniczne cechy zajęcia stawów:
– ból,
– obrzmienie,
– ograniczenie ruchów,
– sztywność,
– róźne cechy zapalenia (rumień, zapalenie błony maziowej).
Następujące objawy pomogą nam rozpoznać RZS:
– Sztywność poranna stawów, która utrzymuje się co najmniej godzinę
– Zapalenie trzech lub więcej stawów – jednoczasowy obrzęk lub wysięk trzech stawów ręki, nadgarstka, łokciowych, kolanowych, skokowych i stawów stopy
– Zapalenie stawów ręki – zapalenie co najmniej jednego stawu
– Symetryczne zapalenie stawów – jednoczasowość i jednoimienność obustronnych zmian zapalnych.
– Guzki reumatoidalne – nad wyniosłościami kostnymi po stronie wyprostnej lub w okolicach stawów
– Obecność czynnika reumatoidalnego w badaniu krwi
– Zmiany radiologiczne – nadźerki, osteoporoza.
Obraz zmian stawowych moźe być bardzo róźnorodny. Między innymi moźemy wyróźnić: przykurcz zgięciowy w stawach nadgarstkowych; odchylenie łokciowe palców II-V w stawach śródręczno-paliczkowych; podwichnięcia dłoniowe w tych stawach; zniekształcenia typu „łabędziej szyi”; zniekształcenie typu palce „butonierkowate”; kciuk „butonierkowaty” – zwany takźe „szewskim”; zniekształcenia stóp (płaskostopie, koślawość palucha, palce młoteczkowate, modzele); w stawie kolanowym: przykurcz, podwichnięcia tylno-boczne z rotacją zewnętrzną podudzia, rzekoma koślawość kolan; w stawach biodrowych: zmiany zwyrodnieniowe, zgięcie, przywiedzenie uda; zmiany w części szyjnej kręgosłupa: erozja zęba kręgu obrotowego, podwichnięcia kręgów C1–C2.
Dodatkowo mogą wystąpić zmiany pozastawowe takie jak: zmiany skórne – głównie rąk i stóp, skóra chłodna, wilgotna, czasem zaczerwienienie lub ciemnobrunatne przebarwienie; zaniki mięśni; zapalenia ścięgien i pochewek ścięgnistych oraz kaletek maziowych; gangliony zwłaszcza po stronie grzbietowej dłoni; węzły chłonne – uogólnione powiększenie, głównie w okolicy łokcia i dołu pachowego; uszkodzenia nerwów obwodowych – zespół kanału nadgarstka z uciskiem na nerw pośrodkowy; zmiany zapalne naczyń krwionośnych; zmiany w narządach wewnętrznych: serce
– zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia, zapalenie naczyń wieńcowych, narząd wzroku – zapalenie twardówki i spojówek; układ oddechowy – zapalenie opłucnej, śródmiąźszowe
włóknienie płuc, zespół Caplana; układ moczowy – skrobiawica nerek.
Rehabilitacja pacjentów chorych na RZS jest działaniem wielokierunkowym, poniewaź choroba dotyczy całego ustroju.
Celem rehabilitacji jest:
- wygaszenie procesu zapalnego,
- zwalczanie bólu i odruchowego napięcia mięśni,
- zapobieganie powstawaniu zniekształceń narządu ruchu i usuwanie juź istniejących deformacji,
- jak najszybsze przywrócenie moźliwie jak najlepszej sprawności fizycznej i psychicznej,
W leczeniu RZS wykorzystujemy: ruch, farmakoterapię, fizykoterapię, leczenie operacyjne, zaopatrzenie ortopedyczne, psychoterapię. Kinezyterapia czyli leczenie ruchem odgrywa zasadniczą rolę w usprawnianiu chorych na RZS jako czynnik profilaktyczny i leczniczy. Więcej o rehabilitacji w RZS w następnym artykule.
Autor: mgr Joanna Bąk
