Choroba Osgood-Schlattera jest aseptycznym zapaleniem guzowatości kości piszczelowej zaliczanym do grupy jałowych martwic kości. Zmiana chorobowa występuje jedno- lub obustronnie zazwyczaj u ruchliwych chłopców w wieku 10-14 lat.
Choroba rozwija się podczas intensywnych, częstych ćwiczeń fizycznych, w których dochodzi do prostowania kolana ze znacznego jego zgięcia. Poprzez więzadło rzepki, w czasie wyprostu kolana, dochodzi do silnego oddziaływania na guzowatość kości piszczelowej, która w okresie wzrostu dzieci jest bardziej podatna na odkształcenia. Powtarzające się przeciąźenia w rezultacie powodują oddzielenie się niezamkniętej chrząstki wzrostowej od guzowatości piszczeli. Choroba prowadzi do długotrwałych, nawet dwuletnich dolegliwości bólowych. Jednak prawidłowe leczenie, moźe przynieść znaczne rezultaty.
Jak rozpoznać, źe moje dziecko choruje?
Typowy obraz pacjenta, zgłaszającego się do lekarza, to aktywnie fizyczne dziecko, które skarźy się na dolegliwości bólowe w górnej części podudzia, nieco poniźej rzepki. Dolegliwości te nasilają się w czasie róźnego rodzaju aktywności jak skoki, bieganie, jazda na rowerze lub w czasie bezpośredniego ucisku kolana np. podczas klęczenia. Często w okolicy guzowatości piszczeli pojawia się zgrubienie, spowodowane występowaniem procesów zapalnych i naprawczych. W badaniu fizykalnym poza obrzękiem, zaczerwienieniem i uciepleniem stwierdza się występowanie bolesności uciskowej. Charakterystyczny dla tej choroby jest fakt, źe dolegliwości bólowe pojawiają się tylko w czasie ruchów czynnych w kolanie, natomiast nie występują w czasie ruchów biernych. Długo utrzymujące się dolegliwości bólowe mogą doprowadzić do osłabienia mięśni czworogłowych uda. Waźne jest, aby w czasie badania wykluczyć istnienie innych chorób związanych ze zmianami zapalnymi kości lub tkanek miękkich znajdujących się w tej okolicy.
Podstawą rozpoznania choroby, oprócz objawów klinicznych, jest wykonanie zdjęcia RTG w projekcji bocznej. W początkowym, ostrym okresie choroby zauwaźa się obrzęk więzadła rzepki i tkanek miękkich. Następnie dochodzi do zatarcia struktury beleczek kostnych w obrębie guzowatości piszczelowej, sklerotyzacji i rozpadu guzowatości kości piszczelowej na kilku małych fragmentów o ostrych obrysach.
Jak mogę pomóc mojemu dziecku?
W okresie zaostrzeń choroby konieczne jest ograniczenie forsownej aktywności fizycznej, w celu unikania draźnienia okolicy guzowatości kości piszczelowej. Nie powinno wykonywać się pełnego zgięcia w stawie kolanowym oraz innych bolesnych ruchów. Bierne ograniczenie zginania kolana moźna uzyskać przez zastosowanie podłuźnych pasków przylepca przytwierdzonych do przedniej powierzchni kolana lub za pomocą okręźnej opaski elastycznej (jednak nie powinno stosować się ich dłuźej niź 2-3 tygodnie z uwagi na ewentualny zanik mięśnia czworogłowego). U chorych z duźą bolesnością moźe okazać się korzystne unieruchomienie kończyny łuską gipsową lub aparatem ortopedycznym. Do niwelowania dolegliwości bólowych wykorzystuje się okłady z lodu, niesterydowe leki przeciwzapalne i zabiegi fizjoterapii. Zabiegi operacyjne stosuje się w wyjątkowych sytuacjach, gdy zachodzi potrzeba wyłyźeczkowania rozmiękłego ogniska, usunięcia nie wygajającego się dłuźszy czas martwiaka kostnego lub wycięcia zapalnie zmienionej kaletki śluzowej spod więzadła rzepki. Po takich zabiegach ostre objawy ustępują i dochodzi do szybszego wygojenia.
autor: mgr Klaudia Furtak
Centrum Dobrej Rehabilitacji
