To, co działo się w ostatnich latach wokół Biblioteki Publicznej w Legionowie (chodzi przede wszystkim o likwidowanie kolejnych filii), budziło i cały czas budzi duże kontrowersje i opór społeczny.
Te uzasadnione emocje spowodowały, że Komisja Rewizyjna na zlecenie Rady Miasta Legionowo postanowiła wszcząć kontrolę kompleksową w bibliotece za 2012 r.
Jako członek Komisji Rewizyjnej zająłem się kwestiami związanymi z gospodarowaniem księgozbiorem oraz inwentaryzacją i jako współautor raportu pokontrolnego ponoszę odpowiedzialność głównie za te właśnie jego części, które odnoszą się do wyżej wymienionych zagadnień. W toku kontroli ustaliłem szereg mniejszej i większej wagi nieprawidłowości:
1. Filia nr 5 została zlikwidowana – uchwałą Rady Miasta – z dniem 1 grudnia 2012 r. Generalny spis książek w filii należało przeprowadzić tuż po zamknięciu jednostki tj. na początku grudnia, a faktycznie został on przeprowadzony… wcześniej, bo na początku listopada 2012 r. (w dniach 5-9.11.2012 r.). Należy dodać, że na stronach biblioteki widniała informacja, że zwroty książek od czytelników będą przyjmowane od dnia 12.11.2012 r. Zasadnym jest więc pytanie, w jakim zakresie Filia nr 5 prowadziła działalność po przeprowadzonym spisie – tj. już po 9.11.2011 r. – i jaki miało to wpływ na stan księgozbioru?
2. Analogicznie później, kiedy utworzono nowy punkt biblioteczny na bazie zlikwidowanej Filii Nr 5 tj. w dniu 5 lutego 2013 r., spis znajdującego się tam księgozbioru zarządzono dopiero po 9 miesiącach od dnia rozpoczęcia działalności, tj. w dniach 30.10-04.11.2012 r. Należy stwierdzić, że weryfikacja stanu posiadania księgozbioru zlikwidowanej Filii Nr 5 w kontekście utworzenia nowego podmiotu powinna nastąpić w okolicach czasowych jego utworzenia, tj. w lutym 2013 roku.
3. Kolejną kwestią jest odbiór przeznaczonych do utylizacji (książki zniszczone, zaczytane, nieaktualne) woluminów przez firmę, która się tym zajmuje, działającą na terenie powiatu legionowskiego. Brak było (i nadal jest) sformalizowania tej współpracy pomiędzy biblioteką a tą firmą w postaci np. umowy lub chociażby zarządzenia dyrektora biblioteki o formie i sposobie przekazywania zniszczonych woluminów.
W raporcie zawarłem też kilka uwag i sugestii mogących w przyszłości usprawnić działanie instytucji:
1. Podczas spisów, gdy ujawniano braki w księgozbiorze, tłumaczono je m.in. niemożliwością dopilnowania przez bibliotekarza wszystkich woluminów, gdyż książki mieszczą się w wielu pomieszczeniach, a czytelnicy mają wolny dostęp do półek. W związku z tym należałoby zastanowić się nad wprowadzaniem dodatkowych środków tak, aby chronić całość księgozbioru. Mogłoby to być na przykład wyposażenie książek w paski magnetyczne a wszystkie budynki biblioteki w bramki, które wykrywałyby próbę nieuprawnionego wyniesienia woluminu poza obiekt.
2. Na uwagę zasługuje duża liczba książek ubytkowanych w 2012 r. w Bibliotece Głównej. Ubytki te miały miejsce przy okazji połączenia oddziału dla dzieci i młodzieży oraz wypożyczalni. Na koniec 2012 r. ubytkowano aż 5499 woluminów. Należy zwrócić uwagę, że tylko mała część z tych 5499 woluminów została przekazana do innych jednostek MiPBP w Legionowie, tj. zaledwie 191. Oznacza to, że tylko 191 książek znalazło się ponownie w obiegu. Reszta została przekazana do utylizacji. Warto zastanowić się nad możliwością innego wykorzystania książek przekazywanych w ten sposób do ostatecznego zniszczenia. Być może część z nich mogłaby być przekazana innym instytucjom znajdującym się na terenie powiatu lub szkołom czy organizacjom polonijnym działającym na terenie Ukrainy, Białorusi czy Litwy.
Biblioteka publiczna jest istotnym ogniwem życia kulturalnego społeczności lokalnej. Dla wielu mieszkańców stanowi ona podstawowy punkt kontaktu z książką, czasopismem, gazetą. W czasach, kiedy książki są coraz droższe, zachętą jest możliwość czytania bez ponoszenia dużych kosztów związanych z kupnem książek. Nie należy też zapominać o szczególnej, kulturotwórczej roli biblioteki, w kontekście organizowania wszelkich spotkań dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
Filii bibliotek nie powinno się przede wszystkim likwidować! Zauważone podczas kontroli Komisji braki i uchybienia należy natychmiast poprawić, tak aby ta ważna instytucja mogła działać dalej bez zarzutu. Jako radny, wierzę, że raport Komisji Rewizyjnej, może przyczynić się do poprawy kondycji i atmosfery wokół tej instytucji.
Konrad Michalski
Radny Rady Miasta Legionowo
