Wojenne zdjęcie przedstawia grono nauczycieli i uczniów Szkoły Powszechnej nr 2. Grupa ustawiła się przed wejściem do gmachu szkolnego przy ul. Jagiellońskiej. Był to tzw. Dom Ludowy oddany do użytku w 1933 r. Obecnie na tym miejscu znajdują się zabudowania Powiatowego Zespołu Szkół i Placówek Specjalnych przy ul. Jagiellońskiej 69.
Fotografia wykonana podczas zakończenia roku szkolnego oddaje skalę okupacyjnej biedy. Widać na niej, że kilku uczniów z uboższych rodzin nie stać było na buty. W czasie okupacji szkoła, podobnie jak „jedynka” i „trójka”, obok polskiej otrzymała także nazwę niemiecką: 7-klassige öffentliche polnische Volksschule Nr. 2, tj. 7-Klasowa Publiczna Polska Szkoła Powszechna Nr 2. Jeden z uczniów na zdjęciu – Janusz Prosper Baurski dobrze zapamiętał nazwiska ówczesnych nauczycieli. W drugim rzędzie siedzą od lewej: Leonard Traczyk – kierownik szkoły do jesieni 1944 r., ks. prefekt Eugeniusz Piesiewicz i Saturnin Duliński, powojenny kierownik szkoły w latach 1954–1969. Nieco ponad nimi widać Tadeusza Biernackiego, tragiczną ofiarę represji hitlerowskich. Przed wojną był on nauczycielem muzyki w „dwójce”. Zawarł związek małżeński z Janiną Grajnert z zawodu farmaceutką, zatrudnioną w aptece J. Piętki w rynku. Małżeństwo zamieszkało w domu rodzinnym Grajnertów przy ul. Jagiellońskiej 69 (obecnie 59). W tym samym, w którym mieszkała już starsza siostra Janiny – Maria Grajnert-Parol, zamężna z Piotrem Parolem kierownikiem Szkoły Powszechnej nr 1. Po upadku powstania T. Biernacki i P. Parol ukrywali się w skrytce w domu przy Jagiellońskiej 59. Została ona urządzona na poddaszu poprzez wybudowanie dodatkowej drewnianej przegrody za ścianką elewacyjną. 13 września 1944 r., gdy T. Biernacki wyszedł na podwórko, został zatrzymany przez patrol żandarmerii. Hitlerowcy dopytywali o P. Parola, którego już wcześniej poszukiwali za działalność konspiracyjną. Gdy go nie zastali, wzięli T. Biernackiego jako zakładnika. Następnie rozstrzelali go w legionowskich koszarach.
Widoczny na zdjęciu ks. mgr Eugeniusz Piesiewicz święcenia kapłańskie uzyskał w grudniu 1932 r. Do parafii pw. św. Jana Kantego przybył w 1941 r., gdzie zastąpił dotychczasowego wikariusza ks. Zygfryda Stanowskiego. Jako prefekt prowadził nauczanie religii w legionowskich szkołach powszechnych i szkole handlowej przy ul. Kopernika. Jednakże już 21 czerwca 1942 r. został aresztowany przez gestapo i uwięziony na Pawiaku. W sierpniu tego roku 35-letniego ks. Piesiewicza wywieziono z transportem do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu (KL Auschwitz). Później był więziony także w innych obozach, m.in. w KL Gross-Rosen (marzec–maj 1943 r.), a od końca maja 1943 r. w KL Dachau, w którym przetrzymywano wielu duchownych wyznań chrześcijańskich. Został uwolniony przez wojska amerykańskie dopiero 29 kwietnia 1945 r. Po wojnie powrócił do Legionowa. W sierpniu 1946 r. starał się o objęcie ponownie stanowiska prefekta szkolnego. Jednakże w tym okresie nie było to możliwe. Kuria Metropolitarna Warszawska misję kanoniczną do nauczania religii powierzyła już innemu duchownemu.
Jacek Emil Szczepański
Ważniejsze źródła:
- W. Jacewicz, J. Woś, Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską 1939–1945, z. II, Warszawa 1977,
- J. Szczęśniak-Wesołowska, Wspomnienia o rodzinie Grajnertów oraz Marii i Piotrze Parolach, „Rocznik Legionowski”, t. III, 2008,
- Rozmowy autora z uczniami szkoły: Feliksem Pędryczem, Tadeuszem Pielachem i Januszem Baurskim.
