W filii Wojskowego Instytutu Medycznego (WIM) w Legionowie, która rozpocznie działalność medyczną na początku 2022r. będą diagnozowane najpowszechniejsze w Polsce nowotwory, w tym raki piersi, szyjki macicy, płuca, jelita grubego i prostaty. Operacje, chemioterapie, czy radioterapie będą zaś wykonywane w szpitalu przy ulicy Szaserów w Warszawie.
Rozpoczynamy cykl, w którym szczegółowo opowiemy o chorobach leczonych w filii WIM na legionowskich Piaskach. Na początek, ujawniamy szczegóły diagnostyki i leczenia najpowszechniejszych w Polsce nowotworów. Potem przyjrzymy się m. in. nagłym okolicznościom medycznym, w których pacjenci będą mogli bezpośrednio zgłosić się na całodobową izbę przyjęć funkcjonującą w tej placówce, chorobom kardiologicznym, gastrologicznym i okulistycznym tam leczonych. Na najważniejsze pytania z powyżej wskazanych zakresów odpowiada gen. dyw. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak, dyrektor WIM przy ulicy Szaserów w Warszawie.
Magdalena Siebierska (MS): Jaki zakres procedur onkologicznych będzie dostępny w filii WIM w Legionowie?
Grzegorz Gielerak (GG): W szpitalu w Legionowie skupimy się głównie na szeroko rozumianej profilaktyce i wstępnej diagnostyce onkologicznej. Jak już ustalimy rozpoznanie u pacjentów, będziemy ich leczyć w szpitalu w Warszawie. To tam będą realizowane m.in. onkologiczne operacje chirurgiczne, chemioterapia, czy też radioterapia.
MS: Jakie nowotwory będziecie diagnozować w szpitalu w Legionowie?
GG: Skupimy się na tych najpowszechniejszych w Polsce tj. rakach m. in. piersi i szyjki macicy u kobiet, prostaty u mężczyzn, płuca, czy też jelita grubego.
MS: Na jakim sprzęcie będziecie diagnozować te nowotwory? Jakie inwazyjne i nieinwazyjne badania w tym zakresie będą mogli wykonać pacjenci w Legionowie?
GG: Zacznijmy od diagnostyki najpowszechniejszych nowotworów u kobiet. Te będą diagnozowane za pomocą m.in. cytologii diagnostycznej i skriningowej, kolposkopii, wulwoskopii, badań ultrasonograficznych i mammografii. W Oddziale Ginekologii Małoinwazyjnej i Endoskopowej w szpitalu WIM w Legionowie będzie prowadzona diagnostyka dotycząca patologii endometrium tj. rozrostów i raka endometrium, patologii szyjki macicy. Jedną z nowoczesnych, małoinwazyjnych i bezpiecznych metod diagnostycznych patologii jamy macicy i kanału szyjki macicy, która będzie wykonywana w tym oddziale będzie minihisteroskopia. Minihisteroskopia umożliwia jednoczesną ocenę wzrokową i usunięcie zmiany z jamy macicy oraz kanału szyjki. WIM jest w tej dziedzinie wiodącym ośrodkiem w Polsce. W ramach Poradni Ginekologicznej szpitala w Legionowie będzie funkcjonować Pracownia Kolposkopowa, w której prowadzona będzie diagnostyka i leczenie chorób szyjki macicy. Nowotwory piersi będziemy diagnozować w ramach Poradni Chorób Piersi i Ginekologicznej działających w przyszpitalnej przychodni. Jeżeli w wyniku diagnostyki zostanie postawione rozpoznanie raka piersi pacjenci będą kierowani na dalsze leczenie wysokospecjalistyczne w dedykowanych klinikach WIM w Warszawie. Przypomnę, że to właśnie tam działa interdyscyplinarny ośrodek leczenia raka piersi, czyli tzw. Breast Unit. Jeśli zaś chodzi o pozostałe nowotwory m.in. płuc i przewodu pokarmowego, w tym jelita grubego będziemy diagnozować je przy użyciu badań takich jak ultrasonografia, tomografia komputerowa, gastroskopia i kolonoskopia z pobraniem wycinków do badania patomorfologicznego. W szpitalu w Legionowie będziemy też wykonywać badania laboratoryjne polegające na m.in. ocenie stężenia markerów nowotworowych takich jak m.in. CEA, AFP, beta-HCG, test ROMA, Ca19-9, PSA. Bardziej specjalistyczne badania w kierunku diagnostyki raka płuca takie jak np. bronchoskopia EBUS i pobranie materiału będzie się już odbywało w ramach Klinik Pneumonologii i Torakochirurgii WIM w Warszawie.
MS: Jak już medycy ze szpitala w Legionowie zdiagnozują u jakiegoś pacjenta nowotwór, to co się potem z nim stanie?
GG: Taki pacjent będzie kompleksowo leczony w WIM w Warszawie. Tam będą wykonywane zabiegi w zakresie chirurgii onkologicznej, systemowych chemioterapii, immunoterapii, hormonoterapii, leczenia ukierunkowanego molekularnie oraz radioterapii. Pamiętajmy jednak, że od momentu przyjęcia takiego pacjenta do szpitala w Legionowie do zakończenia jego leczenia w placówce głównej w Warszawie, będzie on cały czas pozostawał pod opieką przyszpitalnych poradni specjalistycznych w Legionowie.
MS: Jaki będzie tryb kierowania pacjentów onkologicznych do szpitala w Legionowie?
GG: Pacjenci z podejrzeniem choroby nowotworowej będą kierowani na diagnostykę przez lekarzy Podstawowej Opieki Medycznej i innych specjalizacji w ramach karty tzw. DILO tj. Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego, zwanej potocznie „Zieloną Kartą”. Pacjenci mogą zgłaszać się ponadto do Lecznictwa Ambulatoryjnego w WIM w Legionowie celem konsultacji w ramach Poradni Specjalistycznych. Biorąc pod uwagę nowoczesny model zintegrowanej opieki medycznej w ramach podmiotów leczniczych mających różny poziom referencyjny, pacjent zgłaszający się ze skierowaniem do leczenia w szpitalu w Legionowie zostanie objęty opieką lub w przypadku konieczności poszerzenia zakresu interwencji do najwyższego poziomu referencyjnego zostanie bezpośrednio skierowany do leczenia w głównej siedzibie WIM, tj. szpitalu przy ulicy Szaserów w Warszawie.
MS: Dziękuję za rozmowę.
Onkologia
Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów w 2018 r. stwierdzono 167,5 tys. nowych zachorowań i 101,4 tys. zgonów. W województwie mazowieckim u kobiet i mężczyzn rozpoznano kolejno ponad 10 tys. i 9 tys. nowych przypadków oraz stwierdzono ponad 6 tys. i 7 tys. zgonów.. Wśród nowotworów diagnozowanych u mężczyzn dominują rak prostaty, płuca i jelita grubego, a wśród kobiet rak piersi, płuca, jelita grubego i trzonu macicy. Główną przyczyną zgonów nowotworowych u obu płci jest rak płuca, jelita grubego, a u kobiet drugie miejsce zajmuje rak piersi. Nowotwory złośliwe stanowią istotny problem zdrowotny zwłaszcza u ludzi młodych i w średnim wieku (25-64 lat) i co istotne są najczęstsza przyczyną zgonów u kobiet poniżej 65 r.ż.
Rozpoznanie nowotworu na wczesnym etapie poprawia rokowanie pacjentów, w wielu przypadkach pozwala na wyleczenie. W tym celu w części populacji, w której występuje największe ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową określonego narządu stosuje się skrining onkologiczny (badania przesiewowe).
Obecnie skrining raka piersi z udziałem mammografii wykonywanej co 2 lata obejmuje kobiety pomiędzy 50-69 r.ż., w kierunku raka szyjki macicy badanie cytologiczne u kobiet pomiędzy 25-59 r.ż. co 3 lata.
Z kolei badania przesiewowe raka jelita grubego obejmują wszystkich pacjentów posiadających imienne zaproszenie na badanie (jest ważne do końca roku, w którym pacjent kończy 64 lata), pacjentów w wieku 50–65 lat niezależnie od wywiadu rodzinnego, w wieku 40–49 lat jeżeli przynajmniej u jednego krewnego pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) stwierdzono raka jelita grubego oraz w wieku 25–49 lat z potwierdzonym w rodzinie (informacja z Poradni Genetycznej) występowaniem zespołu Lyncha lub polipowatości rodzinnej gruczolakowatej FAP (w ramach programu badań przesiewowych można wykonać tylko pierwsze badanie). Należy pamiętać, że pacjenci, u których wykonano kolonoskopie w okresie ostatnich 10 lat nie podlegają przesiewowej kolonoskopii.
U pacjentów z grupy ryzyka zachorowania na raka płuca opracowany został Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca za pomocą niskodawkowej tomografii komputerowej, który ma na celu nie tylko wzrost wiedzy na temat raka płuca, ale i wykrywanie go na wczesnym etapie. Program ten obejmuje pacjentów w wieku 55–74 lat palących papierosy nałogowo (konsumpcja tytoniu większa lub równa 20 paczkolatom: czyli palących paczkę dziennie od 20 lat lub 2 paczki dziennie przez 10 lat), którym nie udało się rzucić palenia nawięcej niż 15 lat (dot. ostatniego okresu absencji) oraz osoby w wieku 50–74 lat spełniające kryteria jak powyżej a dodatkowo z uwagi na wykonywany zawód narażone na działanie krzemionki, berylu, niklu, chromu, kadmu, azbestu, związków arsenu, spalin silników diesla, dymu ze spalania węgla kamiennego, sadzy czy też radon. Ponadto skrining obejmuje chorych z wywiadem raka płuca, chłoniaka, raka głowy i szyi lub nowotwory zależne od palenia tytoniu, np. raka pęcherza moczowego, a także z przewlekłą obturacyjną chorobą lub włóknieniem płuc. Badanie przesiewowe obejmuje również pacjentów, u których rozpoznano raka płuca u członka rodzinny (krewnego pierwszego stopnia).
Piśmiennictwo:
Wojciechowska U, Didkowska J, Michałek I, Olasek P, Ciuba A. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2018 roku. MZ, Warszawa 2020, pacjent.gov.pl
