Ksiądz Piotr Paweł Chodkowski vel Chotkowski (1767-1841) – wspierał parafian wieliszewskich w czasie insurekcji warszawskiej 1794 roku, proboszcz parafii w Wieliszewie w latach 1797-1841.
Piotr Paweł Chodkowski vel Chotkowski (w akcie chrztu Chodkowski, a w wykazach duchowieństwa i w akcie zgonu Chotkowski) urodził się w Krępie, parafia Przasnysz 28 czerwca 1767 roku, jako syn Adama, dziedzica części Krepy i Marianny z Rzeczkowskich (1v. Biedrzyckiej, pierwszy mąż Józef Biedrzycki, 3v. Krępskiej, trzeci mąż Wojciech Krępski).
Piotr w wieku dwóch lat został osierocony przez ojca i od tego czasu znajdował się pod wpływem matki, która ze względu na spory majątkowe często występowała w aktach sądowych przasnyskich i ciechanowskich. W aktach tych Piotr Chodkowski po raz pierwszy został także odnotowany w 1788 r., jako augustynianin, kanonik regularny laterański.
Wielebny Piotr Chodkowski, augustynianin, kanonik regularny laterański, syn +Adama i Marianny z Rzeczkowskich, zapisuje Elżbiecie Biedrzyckiej, córce +Józefa i powyższej Marianny z Rzeczkowskich, żonie Pawła Dembińskiego, swej siostrze przyrodniczej 100 złp. Na swych dobrach Krępa.
Podobnie jak jego wuj Walenty Rzeczkowski, należał do zakonu czerwińskiego kanoników regularnych laterańskich. Nie wiadomo kiedy Chotkowski wstąpił do zakonu kanoników w Czerwińsku, ale jak wynika ze spisu duchowieństwa archidiecezji warszawskiej z 1840 r. (Catalogus Cleri Saecularis et Regularis Archidioecesis Varsaviensis) święcenia kapłańskie przyjął w 1790 roku. Tam też podawana jest data urodzenia.
Piotr Chotkowski występuje wielokrotnie w aktach przasnyskich ziemskich wieczystych przy okazji różnych transakcji cywilnych, procesów o długi, a także w sporach sądowych o pieniądze zapisane na Krępie. Występuje w tych aktach jako kanonik regularny laterański oraz jako proboszcz Wieliszewa. Ksiądz Chotkowski proboszczem w Wieliszewie został na skutek prośby parafian. Po konflikcie w połowie 1794 r. z poprzednim proboszczem Maciejem Ulatowskim, wieliszewscy parafianie napisali 5 marca 1797 roku petycję do księcia Józefa Poniatowskiego do Wiednia, aby jako kolator podał na proboszcza w Wieliszewie wysuwanego przez nich młodego – niespełna trzydziestoletniego – księdza Chotkowskiego, i aby książę oddał probostwo wieliszewskie osobie duchownej, której winni byli wdzięczność z czasów ostatniego powstania (…) nikogobyśmy sobie nie życzyli być naszym pasterzem, czyli proboszczem, jak tylko Jm. ks. Chotkowskiego, który nam okazał dowód swój pasterski i nader czuły w czasie rewolucji, gdzie przez 5 tygodni w czasie tym nieszczęśliwym nie widzieliśmy księdza w naszej parafji, aż tegoż Jm. ks. Chotkowskiego. A zatem my, uznawszy te wszystkie dowody, upraszamy Waszą Książęcą Mość, Pana naszego najłaskawszego dobrodzieja, aby nie była prośba u nóg Jego wzgardzona, którego jesteśmy wierni poddani i podnóżkowie.
Z listu parafian można wnioskować, iż w czasie insurekcji warszawskiej w 1794 roku ksiądz Chotkowski wspierał mieszkańców Wieliszewa w tych trudnych czasach.
Książę Poniatowski ze zwykłą mu dobrocią, a nawet widocznym pośpiechem, bowiem już przy liście z 29 marca 1797 r., czyniąc zadość prośbie, posłał „prezentę” na księdza Chotkowskiego. 18 lutego 1825 roku proboszcz Chotkowski napisał „Opis historyczny fundacji kościoła parafialnego wieliszewskiego w roku 1825 sporządzony”, w którym potwierdził, że był członkiem zgromadzenia czerwińskiego kanoników regularnych laterańskich i że na mocy kontraktu komutacyjnego (zamiany) otrzymał w 1797 roku od księcia Józefa Poniatowskiego, dziedzica dóbr wieliszewskich, prezentę na probostwo wieliszewskie.
„Oraz należyć powinny cum Jure Patronatus prasentandorum Parochorum [patronat z prawem przedstawiania proboszczów] do Kościoła w Wieliszewie, byle z osób przez Przewielebną Kapitułę Czerwińską zaleconych i zachowania Plebana na zawsze przytem wszystkiem co i iak teraz posiada” – i na takowym fundamencie dzisiejszy Proboszcz iuż nie Capitulariter, choć był członkiem Zgromadzenia Czerwińskiego Kan. Regu. Latt., ale w moc warunków Kontraktu Kommutacyinego, na toż Beneficium Prezentę od J.O Xcia Józefa Poniatowskiego, Dziedzica Dóbr Wieliszewskich, w Roku 1797 i Investiturę Loci Ordinary otrzymał.
Przy księdzu Chotkowskim w Wieliszewie mieszkała jego przyrodnia siostrzenica ze strony matki – Marianna Dembińska, córka Pawła i Elżbiety z Biedrzyckich Dembińskich, której 1 marca 1810 r. udzielił ślubu z Michałem Wasiłowskim, od 1802 r. dyspozytorem dóbr kościelnych w Wieliszewie.
„Kurjer Warszawski” nr 200 z 29 lipca 1834 r. informował, że uroczystą mszę świętą w kościele tarchomińskim celebrował ksiądz kanonik Piotr Chotkowski, proboszcz parafii Wieliszew.
W zeszły Piątek, w Kościele parafjalnym Tarchomińskim, wobec nader licznego zgromadzenia pobożnych z okolic i z Warszawy, odbyło się solenne nabożeństwo w uroczystość Ś. Jakóba. Celebrował Mszą wielką X. Kanonik Chotkowski Proboszcz Wieliszewski, a stosowne Kazanie miał X. Owśnicki Wikarjusz z Pragi. Artyści muzyczni Teatru wielkiego, wykonali muzykę
w czasie summy.
Ksiądz Piotr Chotkowski, proboszcz parafii Wieliszew zmarł 5 czerwca 1841 r. o godzinie drugiej w nocy w wieku 74 lat. Zgłoszenia zgonu dokonali 8 czerwca 1841 r. o godz. 10 rano Piotr Kaczyński, 40-letni organista kościoła wieliszewskiego i tego samego wieku bednarz Tomasz Żuroski, obydwaj w Wieliszewie zamieszkali. Zapewne z braku dokładnych informacji podali błędnie do aktu zgonu, że ksiądz proboszcz był synem, nieżyjących już wtedy, Jana i Anny z Krempskich małżonków Chotkowskich, zamieszkałych we wsi Krempie w obwodzie prasznyskim guberni płockiej. Następnym proboszczem parafii Wieliszew został jej dotychczasowy wikariusz, ksiądz Tomasz Czyżewicz.
Krzysztof Klimaszewski
