Uroczystości z okazji 80. rocznicy utworzenia 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki odbyły się 18 – 20 maja 2023 roku i przebiegały pod honorowym patronatem marszałka województwa mazowieckiego, biskupa polowego Wojska Polskiego, prezydenta Legionowa oraz prezesa Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych.
W pierwszym dniu obchodów, w miejscowości Warszawa Wesoła w miejscu stacjonowania 1 Warszawskiej Brygady Pancernej im. Tadeusza Kościuszki, w kościele pw. Jana Pawła II odprawiona została Msza Święta w intencji żołnierzy kościuszkowców. Następnie w Klubie Kościuszkowca odbyła się I część Konferencji nt. „1. Dywizja Kościuszkowców w służbie Sił Zbrojnych i społeczeństwa.”. Podczas konferencji, poprowadzonej przez gen. bryg. Bogusława Bębenka, odczyty wygłosili: dr. prof. dr hab. Izabella Rusinowa, która mówiła o legendzie Tadeusza Kościuszki, dr Tadeusz Faszcza, który omówił walki kościuszkowców o warszawską Pragę w 1944 roku, dr Wiesław Ząbek, który opisał udział polskich saperów w walkach na środkowej Wiśle w 1944 roku, oraz dr Adam Rafał Kaczyński, dr Jan Przeździecki oraz dr Zbigniew Moszumański, którzy skupili się na zagadnieniach walk o Jabłonnę oraz roli artylerii i służby samochodowej w dywizji kościuszkowskiej. Konferencję podsumował prezes Stowarzyszenia Ogólnopolska Rodzina Kościuszkowców gen. dyw. Piotr Czerwiński.
Po konferencji jej uczestnicy, byli żołnierze oraz pracownicy cywilni dywizji udali się pod Pomnik Kościuszkowca na warszawskiej Pradze, gdzie złożyli wieńce i wiązanki kwiatów. Kwiaty złożyli także w kwaterze żołnierzy kościuszkowców na Warszawskich Powązkach.
Podczas drugiego dnia obchodów 19 maja br. z udziałem wojskowej asysty honorowej, wystawionej przez 1. Brygadę Pancerną z Wesołej, odbyła się uroczystość pod pamiątkowym kamieniem w Parku Kościuszkowca w Legionowie. Po wciągnięciu flagi państwowej na maszt i odegraniu oraz odśpiewaniu Hymnu Mazurka Dąbrowskiego, pod pomnikiem złożono wieńce i wiązanki kwiatów m.in. od prezydenta Legionowa organizacji kombatanckich, społecznych oraz szkół. Na uroczystość przybyło sześciu generałów, byłych dowódców 1 WDZ im. T. Kościuszki, przedstawiciele oddziałów trenowych SORK oraz młodzież szkolna, w tym umundurowana klasa wojskowa ze szkoły w Pomiechówku. Po złożeniu kwiatów odczytano uchwałę Walnego Zebrania Członków Zarządu Stowarzyszenia w sprawie nadania Krzyża za zasługi dla SORK. Na wniosek Kapituły Nadania Krzyża w uznaniu zasług dla Stowarzyszenia odznaczenia otrzymali: prezydent Legionowa Roman Smogorzewski, gen. bryg. Edward Pawlica, płk. Tadeusz Jasiński, ppłk. Marek Gąsiorowski, ppłk. Kazimierz Lalewicz, ppłk. Edward Ulanicki, ppłk. Andrzej Karski, st. chor. sztab. Marian Bobiński oraz st. chor. Mirosław Borowiec. Odznaczenia wręczył prezes SORK gen. dyw. Piotr Czerwiński.
Po zakończeniu ceremonii, jej uczestnicy udali się do Ratusza Miejskiego w Legionowie, gdzie odbyła się druga część Konferencji. Uczestników powitał gospodarz miasta prezydent Roman Smogorzewski. Podczas jej trwania referaty wygłosił były dowódca 1WDZ gen. dyw. Marek Samarcew, który powiedział o roli dywizji w kształtowaniu nowego oblicza Sił Zbrojnych w latach 1990-1999. Dr hab. Zbigniew Romek, o okolicznościach likwidacji dywizji oraz prof. Kazimierz Łastawski, o dylematach dowódcy 1DP generale Zygmuncie Berlingu i dr n. med. Leszek Marek Krześniak o przesłaniu dla potomnych, jakie pozostawił Tadeusz Kościuszko. Całość Konferencji podsumował generał Piotr Czerwiński. Po zakończeniu obrad uczestnicy poczęstowani zostali żołnierską grochówką, po której obejrzeć mogli sprzęt i umundurowanie żołnierzy 1DP zaprezentowane przez grupę rekonstrukcyjną.
Uroczyste obchody zakończyła 20 maja „Noc Muzeów” podczas, której w filii Muzeum Legionowskiego na Piaskach, zaprezentowano historyczne umundurowanie i wyposażenie żołnierzy kościuszkowców. Odbyło się tam również spotkanie z panem Piotrem Korczyńskim autorem książki „piętnaście sekund. Żołnierze polscy na froncie wschodnim”.
KAR
