Maria Teresa Tyszkiewiczowa z Poniatowskich (1760-1834) – dziedziczka dóbr Jabłonna.
Urodziła się 28 listopada 1760 r. w Wiedniu jako najstarsze dziecko generała-lejtnanta w służbie austriackiej i czeskiej Andrzeja Poniatowskiego i hrabianki Theresy Kinsky von Wchinitz und Tettau. Jej matką chrzestną była cesarzowa Maria Teresa Habsburg. Po śmierci ojca wraz z młodszym bratem Józefem została objęta kuratelą przez ich stryja króla Polski Stanisława Augusta. Na skutek choroby w wieku 16 lat usunięto jej lewą gałkę oczną, którą zastąpiono porcelanową protezą. W 18 roku życia została wydana za mąż za Wincentego Tyszkiewicza. Małżeństwo to szybko rozpadło się na skutek impotencji i dziwactw Wincentego. Świetnie mówiła po francusku i niemiecku. Przebywając przez wiele lat za granicą była informatorką i agentką polityczną Stanisława Augusta.
W 1793 r. w Brukseli zapoznała ks. Józefa Poniatowskiego z Henriettą de Vauban, która stała się jego wielką miłością. W 1798 r. obie panie zostały sprowadzone przez księcia do Polski. Przebywając w Jabłonnie Maria Teresa zamieszkiwała w pałacu zajmując jego antresole. Oddawała się tu ulubionym rozrywkom – jeździe konnej i grze w karty.
W 1807 r. nawiązała długotrwały romans z Talleyrandem ministrem spraw zagranicznych Francji. Po śmierci ks. Józefa została jego główną spadkobierczynią. Obejmując dobra Jabłonna weszła w długoletni spór sądowy z Anną Potocką-Wąsowiczową, która również rościła sobie do nich prawa.
Przebywająca na stałe we Francji Maria Teresa zarządzała Jabłonną poprzez plenipotentów. Ważną inwestycją z tego okresu (1819-1820) było wybudowanie na Wiśle tamy, która miała chronić Jabłonnę przed powodziami. Wystawny tryb życia i gigantyczne długi sprzyjały wyprzedaży odziedziczonego majątku, m.in. części pamiątek po ks. Józefie oraz klucza Wieliszew. W 1833 r. za 38 tys. zł odstąpiła Wąsowiczowej prawa do Jabłonny. Nie mając własnych dzieci zaopiekowała się Józiem Ponityckim naturalnym synem jej brata. W 1828 r. adoptowała chłopca nadając mu swe panieńskie nazwisko Poniatowski.
Zmarła 2 listopada 1834 r. w Tours we Francji. Pochowano ją w posiadłości Talleyranda w Valençay.
Rafał Degiel
