Władysław Pomaski (1895–1981), działacz niepodległościowy, oficer wojsk balonowych, zwycięzca w Zawodach Balonowych o Puchar im. Gordona Bennetta (1933), trzykrotny triumfator w Krajowych Zawodach Balonowych o Puchar im. Płk. A. Wańkowicza (1930, 1931, 1939).
Pomaski urodził się 5 kwietnia 1895 r. w Pomaskach Wielkich położonych 6 km na południe od Makowa Mazowieckiego. Ukończył szkołę ludową w Krasnem (1908) i Warszawską Szkołę Przemysłowo-Techniczną W. Piotrowskiego (1914). W marcu 1916 r. wstąpił do tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej. Objął funkcję zastępcy komendanta obwodu Różan, a w lipcu 1917 r. – komendanta. W POW posługiwał się pseudonimem „Podkowa”. 14 października 1918 r. został aresztowany przez władze niemieckie i osadzony w więzieniu w Ostrołęce. Po zwolnieniu 10 listopada 1918 r., powrócił do Różana, gdzie kierował akcją rozbrajania Niemców. Objął stanowisko pierwszego polskiego komendanta garnizonu Różan.
Następnie do lipca 1919 r. walczył w szeregach WP z Ukraińcami.
Latem 1920 r., gdy sytuacja na froncie wojny polsko-rosyjskiej stała się krytyczna, W. Pomaski ponownie zgłosił się do wojska. W lipcu 1920 r. został skierowany do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. Po jej ukończeniu przydzielono go do kompanii ciężkich karabinów maszynowych w 13. Pułku Piechoty w Pułtusku, a więc jednostce stacjonującej w pobliżu jego rodzinnej miejscowości.
W kwietniu 1922 r. W. Pomaski zgłosił się na kurs obserwatorów balonowych do Centralnej Szkoły Aerostatycznej w Toruniu. Odtąd, aż do wybuchu II wojny był związany z wojskami balonowymi. W 1923 r. rozpoczął służbę w Centralnym Zakładzie Balonowym w Legionowie, gdzie kierował Wytwórnią Wodoru i Tlenu. Na początku lat 30. został szefem Nadzoru Technicznego Balonowego i kierował Ekspozyturą nr VIII Centrali Odbiorczej w Legionowie. W okresie międzywojennym rodzina Pomaskich zamieszkała we własnej willi przy jednej z ulic na Bukowcu. Jak wspominała córka W. Pomaskiego uliczka ta została nazwana ul. Balonową dla upamiętnienia zwycięstwa odniesionego przez jej ojca w Międzynarodowych Zawodach Balonowych o Puchar im. Gordona Bennetta w 1934 r.
[reklma2]
W sierpniu 1939 r. podczas mobilizacji W. Pomaski objął funkcję komendanta parku Bazy Balonowej nr 1. W toku dramatycznych działań wojennych ewakuował się do Rumunii, a następnie do Francji. W 1940 r. przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuował służbę wojskową, m.in. w 6. Jednostce Wyszkolenia Operacyjnego (6. OTU). Po wojnie zamieszkał w Londynie, gdzie zmarł 7 marca 1981 r. Jego prochy spoczywają w rodzinnym grobie na cmentarzu parafialnym w Szwelicach. Od 2009 r. nazwisko W. Pomaskiego nosi hala sportowa w Makowie Mazowieckim. Dokonania pilota oczekują na upamiętnienie także w Legionowie, gdzie mieszkał w latach 1923–1939 i odnosił największe sukcesy balonowe. Więcej na jego temat przeczytacie Państwo w książce Z. Kozaka, Z. Moszumańskiego i niżej podpisanego pt. Major Władysław Pomaski (1895–1981), wydanej w 2009 r.
Jacek Emil Szczepański
