Decyzja o ogłoszeniu upadłości to jedno z najtrudniejszych wyzwań, przed jakimi może stanąć przedsiębiorca. Prawo upadłościowe jasno określa sytuacje, w których firma jest zobowiązana do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zrozumienie tych przesłanek jest bardzo ważne dla ochrony interesów zarówno samej firmy, jak i jej wierzycieli.
Co oznacza niewypłacalność?
Zgodnie z art. 11 Prawa upadłościowego, dłużnik jest niewypłacalny, jeśli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Istnieją dwa najważniejsze kryteria niewypłacalności:
- opóźnienie w płatnościach przekraczające trzy miesiące – jeśli przedsiębiorca nie reguluje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez ponad trzy miesiące, prawo domniemywa, że utracił zdolność do ich wykonywania,
- przewaga zobowiązań nad majątkiem przez ponad 24 miesiące – jeśli zobowiązania pieniężne firmy przekraczają wartość jej majątku przez co najmniej dwa lata, również uznaje się ją za niewypłacalną.
Nie wszystkie zobowiązania są uwzględniane w tej analizie – pomija się m.in. zobowiązania warunkowe, przyszłe oraz niektóre długi wobec wspólników lub akcjonariuszy.
Kiedy należy złożyć wniosek o upadłość?
Zgodnie z art. 21 Prawa upadłościowego, dłużnik ma obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w ciągu 30 dni od momentu, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. W przypadku osób prawnych odpowiedzialność ta spoczywa na osobach uprawnionych do reprezentowania dłużnika, np. członkach zarządu.
Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować odpowiedzialnością cywilną za szkody wyrządzone wierzycielom. Domniemywa się, że szkoda odpowiada wysokości niezaspokojonej wierzytelności.
Kiedy sąd może oddalić wniosek o upadłość?
Istnieją sytuacje, w których pomimo niewypłacalności sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości:
- brak majątku na pokrycie kosztów postępowania – jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego lub wystarcza jedynie na ich pokrycie, sąd oddali wniosek,
- obciążenie majątku zabezpieczeniami – jeśli większość majątku dłużnika jest obciążona hipoteką lub zastawem, co uniemożliwia zaspokojenie kosztów postępowania, sąd również może oddalić wniosek,
- wierzytelność sporna – jeżeli wierzyciel złoży wniosek o ogłoszenie upadłości, ale dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny i spór zaistniał przed złożeniem wniosku, sąd także oddali wniosek.
Czy restrukturyzacja to alternatywa?
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie jest jedynym rozwiązaniem. Dłużnik może uniknąć odpowiedzialności, jeśli w terminie 30 dni otworzy postępowanie restrukturyzacyjne lub zatwierdzi układ z wierzycielami. Restrukturyzacja daje firmie szansę na odbudowę i uniknięcie likwidacji majątku.
Przechodząc więc do konkretów i chcąc poukładać sobie te informacje, najważniejsze, abyś po przeczytaniu tego artykułu pamiętała/pamiętał, że firma powinna rozważyć złożenie wniosku o upadłość, gdy:
- nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań przez ponad trzy miesiące,
- zobowiązania przekraczają wartość majątku przez ponad 24 miesiące.
Niezwłoczne działanie jest tutaj bardzo ważne, ponieważ spóźnienie z wnioskiem o upadłość może prowadzić do odpowiedzialności majątkowej osób zarządzających. Warto również rozważyć alternatywy w postaci postępowania restrukturyzacyjnego, które mogą uchronić firmę przed całkowitą likwidacją.
Łukasz Jabłoński
Adwokat i Doradca Restrukturyzacyjny
