Wszystkie lasy państwowe rosnące na terenie gminy Wieliszew zostały włączone do obszarów tzw. lasów społecznych, w których w przyszłości planowane jest zaniechanie wycinek wielkoobszarowych i skupienie się na funkcjach użytecznych mieszkańcom takich jak m.in. sport, rekreacja i turystyka. To pomysł resortu klimatu i środowiska, który aktualnie poddawany jest pilotażowi.
Lasy społeczne – nowy kierunek zarządzania terenami leśnymi
Ministerstwo Klimatu i Środowiska rozpoczęło pilotażowy projekt lasów społecznych, obejmujący 158 tysięcy hektarów lasów rosnących wokół 14 największych miast w Polsce, w tym Warszawy. Co ważne, do obszarów tzw. lasów społecznych zostały włączone wszystkie lasy państwowe rosnące na terenie gminy Wieliszew. Inicjatywa, która ma potrwać do 2026 roku, zakłada zmianę podejścia do zarządzania lasami państwowymi, kładąc nacisk na ich funkcje społeczne, takie jak rekreacja, sport czy turystyka, przy jednoczesnym ograniczeniu wycinek wielkoobszarowych. – Wczoraj Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło obszary lasów społecznych wokół największych miast. Brałem osobisty udział w pracach zespołu przy wojewodzie mazowieckim i mogę zameldować, iż do tego obszaru wokół Warszawy weszły wszystkie lasy państwowe w gminie Wieliszew – poinformował opinię publiczną w social mediach Paweł Kownacki, wójt gminy Wieliszew w czwartek, 3 lipca 2025 r., dziękując zarazem za zaangażowanie w pilotowanie tego projektu Mikołajowi Dromżale, podsekretarzowi stanu w resorcie klimatu i środowiska, Tomaszowi Niedzielskiemu z Nadleśnictwa Jabłonna oraz Izabeli Kownackiej, szefowej stowarzyszenia Młodzi dla Rozwoju eMka.
Czym są lasy społeczne?
Lasy społeczne to obszary leśne, których główną funkcją jest zaspokajanie potrzeb społecznych, takich jak rekreacja, edukacja przyrodnicza, ochrona bioróżnorodności, czy zdrowie publiczne. Lasy społeczne to nowa kategoria terenów leśnych, której celem jest dostosowanie ich funkcji do potrzeb lokalnych społeczności. Zamiast traktować lasy głównie jako źródło surowca drzewnego, projekt skupia się na ich roli w poprawie jakości życia mieszkańców, promowaniu aktywności fizycznej oraz ochronie przyrody. W praktyce oznacza to ograniczenie cięć zupełnych i zmniejszenie pozyskania drewna do działań niezbędnych dla utrzymania ekosystemów oraz bezpieczeństwa publicznego. Projekt koncentruje się na terenach wokół miast, gdzie presja społeczna na ograniczenie cięć drzewnych jest szczególnie wysoka. W założeniu lasy społeczne mają być odpowiedzią na potrzeby mieszkańców aglomeracji, jednocześnie ograniczając klasyczną gospodarkę leśną na tych obszarach.
Proces wyznaczania lasów społecznych
Wyznaczenie lasów społecznych wymaga konsultacji z różnorodnymi interesariuszami, co czyni ten proces skomplikowanym i wieloetapowym. Ministerstwo Klimatu i Środowiska opracowało harmonogram działań obejmujący analizy eksperckie, warsztaty lokalne oraz zmiany legislacyjne planowane na lata 2025–2027. Kluczowym wyzwaniem pozostaje brak jednoznacznej definicji lasów społecznych oraz szczegółowych analiz dotyczących ich wpływu na gospodarkę leśną. W konsultacjach biorą udział organizacje ekologiczne, mieszkańcy miast, przedstawiciele lokalnych władz oraz sektora leśno-drzewnego. Ich oczekiwania są często sprzeczne – od postulatu całkowitego zaprzestania pozyskania drewna po konieczność zapewnienia stabilności gospodarki leśnej. Transparentność działań oraz zdolność do wypracowania kompromisów będą kluczowe dla sukcesu projektu.
Potencjalne skutki dla przemysłu drzewnego
Choć obszar lasów społecznych stanowi jedynie 2,2 procenta powierzchni lasów zarządzanych przez Lasy Państwowe, lokalnie ich udział może być znaczący – w niektórych nadleśnictwach dochodzi nawet do 97 procent. Projekt przewiduje ograniczenie cięć zupełnych oraz zmniejszenie pozyskania drewna do działań niezbędnych dla utrzymania ekosystemów i bezpieczeństwa publicznego. Taka koncentracja może mieć istotny wpływ na funkcjonowanie przemysłu drzewnego, który już teraz wyraża obawy związane z ograniczeniem pozyskania surowca. Zmniejszenie cięć zupełnych oraz priorytetowe traktowanie funkcji społecznych lasów może prowadzić do wzrostu kosztów pozyskania drewna oraz utraty stabilności zaopatrzenia. Przedstawiciele sektora drzewnego podkreślają, że zmiany te mogą negatywnie wpłynąć na konkurencyjność polskiego przemysłu na rynku międzynarodowym. Z drugiej strony organizacje ekologiczne wskazują na konieczność ograniczenia eksploatacji zasobów naturalnych w obliczu postępujących zmian klimatycznych.
Potrzeba dialogu i kompromisu
Pilotażowy projekt lasów społecznych wpisuje się w ideę zrównoważonego rozwoju i adaptacji do zmian klimatu. Jego wdrożenie może stać się okazją do stworzenia nowych standardów zarządzania terenami leśnymi. Jednocześnie projekt rodzi pytania o równowagę między ochroną przyrody a interesami gospodarczymi. Ostateczny sukces inicjatywy będzie zależał od umiejętności prowadzenia dialogu i transparentnego procesu decyzyjnego.
