Stożek rogówki (z łac. keratoconus) to postępujące, niezapalne schorzenie oka, w którym rogówka – przezroczysta przednia część oka – ulega stopniowemu ścienieniu i deformacji, przybierając kształt stożka. Ta zmiana kształtu prowadzi do poważnych zaburzeń widzenia, głównie z powodu nieregularnego astygmatyzmu i utraty ostrości wzroku. Schorzenie najczęściej rozwija się w okresie dojrzewania i może postępować przez kilkanaście lat.
Objawy – jak rozpoznać stożek rogówki
Objawy mogą być subtelne na początku, co często opóźnia diagnozę. Wraz z rozwojem choroby stają się bardziej uciążliwe.
Najczęstsze objawy to:
stopniowe pogarszanie się ostrości widzenia mimo aktualnych okularów,
częsta potrzeba zmiany mocy szkieł korekcyjnych,
trudności z widzeniem w nocy,
zniekształcenia obrazu – linie proste wydają się faliste,
efekt „halo” lub rozbłyski wokół źródeł światła,
zwiększona wrażliwość na światło (fotofobia),
uczucie zmęczonych oczu, szczególnie podczas czytania lub pracy przy komputerze,
w zaawansowanych przypadkach: znaczne pogrubienie rogówki lub jej zmętnienie.
Jeśli zauważasz, że Twoje okulary „nigdy nie są idealne”, a widzenie jest nieostre mimo korekcji – to może być jeden z pierwszych sygnałów stożka rogówki.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Przyczyny stożka rogówki nie są do końca znane, jednak wiadomo, że na jego rozwój wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.
Czynniki ryzyka:
dziedziczność – choroba może występować rodzinnie,
intensywne pocieranie oczu, zwłaszcza u osób z alergiami (np. atopowym zapaleniem skóry),
schorzenia współistniejące: zespół Downa, zespół Marfana, alergiczne zapalenie spojówek,
zaburzenia enzymatyczne w rogówce, prowadzące do osłabienia jej struktury kolagenowej,
przewlekłe zapalenia powierzchni oka.
Etapy rozwoju choroby
Stożek rogówki to choroba postępująca, rozwijająca się przez kilka–kilkanaście lat. Wyróżniamy jej cztery stadia:
Etap I – minimalne zaburzenia widzenia, zwykle korygowane okularami; zmiany topograficzne wykrywane tylko przy dokładnych badaniach.
Etap II – pogorszenie ostrości widzenia, pojawia się nieregularny astygmatyzm, okulary stają się nieskuteczne, pacjenci sięgają po soczewki twarde.
Etap III – znaczne ścieńczenie rogówki, trudności z dopasowaniem jakiejkolwiek korekcji; rogówka traci przezroczystość.
Etap IV – ostra postać z ryzykiem pęknięcia błony Descemeta i powstania tzw. hydropsu rogówki (nagłego obrzęku).
Jak wygląda diagnostyka?
Dokładna diagnostyka stożka rogówki opiera się na nowoczesnych badaniach obrazowych.
Kluczowe badania to:
topografia rogówki – komputerowa analiza kształtu rogówki, wykrywająca nieregularności,
pachymetria – pomiar grubości rogówki w różnych punktach,
aberrometria – analiza jakości widzenia i tzw. aberracji wyższego rzędu,
badanie ostrości wzroku i refrakcji dynamicznej.
W przypadku podejrzenia stożka rogówki warto wykonać kontrolną topografię co 6-12 miesięcy, by ocenić progresję choroby.
Czy stożek rogówki można leczyć?
Tak – i to coraz skuteczniej. W zależności od stopnia zaawansowania stożka dostępne są różne metody leczenia:
Leczenie zachowawcze (w początkowych etapach):
Okulary korekcyjne – skuteczne tylko przy bardzo łagodnym stożku.
Twarde soczewki kontaktowe RGP lub hybrydowe – korygują nieregularności rogówki, dają lepsze widzenie niż okulary.
Leczenie spowalniające postęp choroby:
Cross-linking (CXL) – procedura wzmacniająca strukturę rogówki poprzez aplikację ryboflawiny i naświetlanie UV-A; zatrzymuje rozwój stożka.
Intacs / pierścienie śródrogówkowe – cienkie elementy wszczepiane w rogówkę, pomagają poprawić jej kształt i poprawić ostrość wzroku.
Leczenie zaawansowanych przypadków:
Przeszczep rogówki (keratoplastyka) – stosowany, gdy inne metody zawodzą lub rogówka ulega zmętnieniu.
Powikłania i konsekwencje nieleczonego stożka
Bez leczenia stożek rogówki może prowadzić do poważnych powikłań:
znaczne pogorszenie jakości życia (problemy z prowadzeniem auta, czytaniem, pracą przy komputerze),
niemożność dobrania skutecznej korekcji,
konieczność przeszczepu rogówki,
w skrajnych przypadkach – trwała utrata funkcji wzrokowej tego oka.
Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają jednak zatrzymać postęp choroby i uniknąć powikłań.
Podsumowanie
Stożek rogówki to choroba, która wymaga wczesnej diagnozy i ścisłego monitorowania. Im szybciej zostanie wykryty, tym większa szansa na zatrzymanie jego rozwoju i zachowanie dobrego widzenia bez konieczności operacji. Dlatego jeśli zauważasz u siebie objawy opisane wyżej, nie zwlekaj z wizytą u okulisty.
Jeśli szukasz sprawdzonej kliniki w Warszawie z jednymi z najlepszych specjalistów w dziedzinie okulistyki, sprawdź ofertę Centrum Okulistycznego Libermedic. Zespół Libermedic posiada duże doświadczenie w rozpoznawaniu i leczeniu stożka rogówki, a nowoczesny sprzęt diagnostyczny pozwala na dokładną analizę i dobranie skutecznego leczenia dopasowanego do etapu choroby.
