Juź jutro część z nas będzie źyczyć swoim babciom między innymi zdrowia. Proponuję zamienić nierealne źyczenia w stan faktyczny. Podarujmy im prezent w postaci zdrowej diety. Prawidłowe źywienie nie tylko moźe uchronić naszych dziadków przed wieloma chorobami przewlekłymi, ale takźe poprawić wyniki leczenia i przedłuźyć ich źycie w niezachwianym zdrowiu. Jeśli więc nie czekacie na szybki spadek po dziadkach i zaleźy wam na ich zdrowiu, zachęcam do lektury.
Na wstępie weżmy pod lupę stan odźywienia naszej babci. Jedzenie, choć wydawałoby się naturalną rzeczą, dla osób w podeszłym wieku wcale nie jest takie banalne. Szacuje się, źe 10-38% starszych osób jest niedoźywionych, a w przypadku pacjentów przebywających w szpitalach ilość ta wzrasta aź do 70%!
Czym skutkuje zły stan odźywiania?
Przede wszystkim zwiększa ryzyko zgonu o ponad 50%, zmniejsza odporność organizmu naraźając na częstsze i powaźne infekcje i zakaźenia, upośledza rekonwalescencję, zwiększa ryzyko powikłań, zmniejsza siłę mięśni, prowadzi do niedokrwistości, osteoporozy a takźe depresji.
Jakie są pierwsze oznaki niedoźywienia?
Naleźy koniecznie zgłosić babcię do lekarza, jeśli w przeciągu 3 miesięcy schudła powyźej 5% swojej dotychczasowej masy ciała (np. jeśli zwyczajowo waźyła 65 kg, to ubytek ponad 3 kg przez 3 miesiące jest juź pierwszym sygnałem alarmowym)! W tym celu jasne być powinno, źe musimy waźyć naszą babusię co najmniej raz w miesiącu.
Troskliwą opieką powinniśmy objąć naszych dziadków, jeśli są unieruchomieni, sparaliźowani, mają depresję, problemy z pamięcią oraz są samotni. Powinniśmy wtedy zadbać o dostarczenie im do domu zakupów i często nawet przypomnieć o posiłkach oraz karmić ich.
Uwaga na odwodnienie!
Osoby starsze słabiej odczuwają uczucie pragnienia i zapominają o tym, źe naleźy pić. Zapotrzebowanie na wodę wynosi 30 ml/kg masy ciała, czyli minimum 1,5 litra dziennie (nie wliczamy w to herbaty, kawy itp). Ilość tę powinno się zwiększać przy podniesionej temperaturze ciała, biegunkach, krwotokach oraz w dni upalne. Waźna jest jakość wody, poniewaź u osób starszych łatwiej dochodzi do zatruć pokarmowych. Naleźy podawać naszym dziadkom wodę wyłącznie butelkową!
Na jakie składniki naleźy zwrócić uwagę?
Po 51 roku źycia maleje zapotrzebowanie organizmu na witaminę A. Poniewaź jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczu, jej nadmiar kumuluje się w organizmie i moźe działać toksycznie. U młodszych osób wątroba metabolizuje ten związek, jednak u starszych w wyniku przyjmowania duźej ilości leków, narząd ten nie pracuje juź tak sprawnie. Sama dieta rzadko prowadzi do przekroczenia zaleconych dawek tej witaminy, jednak bardzo uwaźać naleźy na suplementy!
Jakie mogą być objawy zatrucia witaminą A?
Jest to osłabienie kości, mięśni, spadek odporności, mogą pojawić się równieź zmiany skórne. Dłuźsze przekraczanie zaleconych dawek prowadzić moźe do nowotworów.
Powyźej 70 roku źycia rośnie zapotrzebowanie na witaminę D3, zwłaszcza zimą. Latem dzięki promieniom słonecznym witamina ta w 80-100 % produkowana jest w skórze. Niestety moźliwość skórnej syntezy tej witaminy maleje wraz z wiekiem. Dodatkowo zimą ekspozycja na słońce jest zdecydowanie mniejsza. Wtedy niezbędne jest dostarczenie odpowiednich ilości tej witaminy z dietą. Produkty, w których występuje ta witamina to ryby morskie źyjące na głębokich wodach (łosoś, śledż, sardynki, makrela), grzyby oraz wzbogacane produkty mleczne.
Do czego prowadzi niedobór witaminy D3?
Przede wszystkim do osłabienia układu kostnego i co za tym idzie złamań i deformacji kości. Inne objawy to osłabienie mięśni, zapalenie spojówek i skóry oraz zmniejszenie odporności.
Jak powinna wyglądać w takim razie dieta naszej babci?
Najlepszym przykładem diety dla seniora jest dieta śródziemnomorska. Złoźona jest ona przede wszystkim z duźej ilości owoców, warzyw, przetworów zboźowych, nasion roślin strączkowych, orzechów, pestek, olejów roślinnych i ryb. Czerwone mięso pojawia się w tej diecie sporadycznie, jajek nie jada się więcej niź 4 sztuki tygodniowo. Uatrakcyjnieniem jest picie do posiłków w umiarkowanych ilościach wina czerwonego. Włoskie badanie dowodzi, źe większość osób, która doźyła powyźej 100 lat, spoźywała dziennie do 0,5 litra czerwonego wina.
Jakie korzyści zdrowotne, poza długowiecznością, wynikają z odźywianie się zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej?
Badania wykazują, źe dieta ta skuteczniej redukuje stęźenie cholesterolu we krwi (efekty porównywalne z lekami stosowanymi w tym celu). Poza tym dieta ta obniźa ciśnienie krwi, zmniejsza ryzyko zachorowań na cukrzycę, choroby serca oraz demencję starczą.
ZUS na pewno nie zasponsoruje naszym zasłuźonym dziadkom wycieczki nad Morze Śródziemne (nawet z okazji Dnia Babci i Dziadka). Zadbajmy więc, by importować im wszystkim trochę śródziemnomorskiego słońca na te szare polskie talerze.
Dietetyk, mgr Katarzyna Foszner
