Wobec wzrostu świadomości prawnej pacjentów, lekarze powinni znać „potencjalne obszary ryzyka” i nałożone na nich przez prawo obowiązki, konsekwencje ich niedopełnienia, by móc bronić się przed zarzutami niezadowolonego pacjenta.
Pamiętajmy, że lekarz ma obowiązek udzielić pacjentowi, który ukończył 16 lat, oraz/lub jego przedstawicielowi ustawowemu informacji o jego stanie zdrowia, możliwych metodach leczniczych, dających się przewidzieć następstwach, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Co ważne, lekarzowi wolno udzielić informacji tylko pacjentowi albo jego przedstawicielowi ustawowemu. Pacjent może poprosić, by lekarz nie przekazywał mu informacji i to wolę należy uszanować. Na podstawie udzielonej mu przez lekarza informacji pacjent powinien być w stanie udzielić w pełni świadomej, „objaśnionej” zgody na badanie lub udzielenie innych świadczeń medycznych. Dopiero ta zgoda, z pewnymi wyjątkami, upoważnia lekarza do dalszego działania. Co ważne, na wykonanie zabiegu operacyjnego lub zastosowanie metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko dla pacjenta, lekarz powinien uzyskać zgodę pisemną. Pacjent ubezwłasnowolniony oraz pacjent małoletni, który ukończył 16 lat albo mimo choroby psychicznej czy niepełnosprawności intelektualnej dysponuje dostatecznym rozeznaniem, może również sprzeciwić się zabiegowi, przez co udzielenie świadczenia będzie możliwe dopiero na podstawie zgody sądu opiekuńczego. Dodatkowo, lekarz nie ma obowiązku informować pacjenta o wszelkich, skrajnie rzadkich skutkach, aby nie powodować zbędnego pogorszenia samopoczucia pacjenta i bezpodstawnej odmowy z jego strony na zabieg, chyba że na jego wyraźne żądanie. ALE, zakres informacji różni się w zależności od rodzaju zabiegu – w przypadku świadczeń medycznych głównie dla celów estetycznych (przykładowo, korekta nosa) jest znacznie szerszy niż w przypadku zabiegów ratujących życie. Wyjątkowo lekarz może nawet odstąpić od uzyskania zgody, o ile pacjent wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia lub wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się z jego przedstawicielem ustawowym (przykładowo, w przypadku osoby nieprzytomnej i ciężko poszkodowanej w wypadku samochodowym). W takim przypadku lekarz powinien w miarę możliwości skonsultować z innym lekarzem oraz opisać całą sytuację w dokumentacji medycznej pacjenta. Udzielenie „uświadomionej” zgody przez pacjenta zwalnia go z odpowiedzialności za niepowodzenie zabiegu. Co do zasady, w przypadku zabiegów dla celów estetycznych lekarz z reguły odpowiada za osiągnięty wynik leczenia i może ponosić odpowiedzialność w przypadku niepowodzenia. Natomiast w przypadku większości pozostałych zabiegów lekarz jest zobowiązany do działania „z wysokim poziomem staranności każdego lekarza jako staranności zawodowej” i o ile go zachowa, nie odpowiada za porażkę w leczeniu (przykładowo, lekarz leczący fachowo powikłania pogrypowe, które jednak ze względu na wiek pacjenta i stan ich zaawansowania okazują się śmiertelne). Należy zaznaczyć, że w razie ewentualnego procesu na drodze sądowej ciężar wykazania powyższych okoliczności spoczywa na lekarzu.
Kancelaria Prawna
Małgorzata Partyka
tel. 535 34 18 18
www.mp-kancelaria.pl
kancelaria@mp-kancelaria.pl
