Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) uznana za trzecią przyczynę zgonów ludzi na świecie. Jest jednak wciąż mało znana. Zwiększenie społecznej świadomości na temat POChP może pomóc skuteczniej jej zapobiegać.
Z okazji Światowego Dnia POCHP w Legionowie w NZOZ Zdrowie w dniu 6.11.2015 w godzinach 8-18 odbędą się bezpłatne badania spirometryczne służące do wykrywania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc. Dodatkowo w tym terminie na terenie przychodni odbędzie się rekrutacja do bezpłatnych badań wykonywanych w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie mających odpowiedzieć na pytanie czy mieszkanie w zanieczyszczonym środowisku szkodzi zdrowiu. Ankietę można wypełnić także w internecie http://pw-wim.badanie.net/ Zapraszamy szczególnie osoby po 40 roku życia z przewlekłym kaszlem i uczuciem duszności w trakcie wysiłku fizycznego.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) charakteryzuje się nie całkiem odwracalnym, postępującym ograniczeniem przepływu powietrza (tj. obturacją) przez dolne drogi oddechowe – oskrzela i płuca. U jej podłoża leży nadmierna reakcja zapalna tocząca się w dolnym układzie oddechowym w odpowiedzi na szkodliwe substancje, które wdychamy. Zmiany występujące w POChP są typowe dla dwóch od dawna znanych schorzeń, tj. przewlekłego zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc. Choroba stopniowo prowadzi do inwalidztwa oddechowego i często jest przyczyną przedwczesnej śmierci.
Według danych WHO na POChP cierpi 210 mln osób, a rocznie umierają z jej powodu ok. 3 mln ludzi. Choć jest to choroba, której można skutecznie zapobiegać, liczba jej przypadków na świecie będzie rosła, ze względu na nieustanną ekspozycję na czynniki ryzyka, z których najważniejsze to palenie tytoniu i oddychanie zanieczyszczonym powietrzem oraz starzenie się światowej populacji. W Polsce liczbę chorych na POChP szacuje się na ok. 2 mln osób, z czego nawet u 80 proc. pozostaje ona nierozpoznana.
Palenie tytoniu – główna przyczyna POChP
POChP rozwija się głównie u osób po 40. roku życia, które palą tytoń lub paliły go w przeszłości przez wiele lat. Częściej chorują mężczyźni, choć różnice te w ostatnich latach maleją, w związku z rozpowszechnieniem nałogu palenia wśród kobiet.
Palenie tytoniu jest przyczyną aż 80 proc. przypadków POChP w krajach rozwiniętych, w tym w Polsce. Za pozostały odsetek odpowiadają: oddychanie zanieczyszczonym powietrzem, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych (m.in. z powodu palenia biomasy w otwartych paleniskach domowych czy starych piecach), ekspozycja na szkodliwe pyły, gazy i dymy w miejscu pracy oraz bierne palenie. Rzadko u podłoża choroby leży defekt genetyczny, w wyniku którego upośledzone zostaje wytwarzanie przez wątrobę alfa1-antytrypsyny.
Dym tytoniowy lub inne wdychane toksyny, np. zanieczyszczenia powietrza określane jako cząstki stałe, podrażniają nabłonek oddechowy i powodują przewlekły stan zapalny w oskrzelach i płucach. Prowadzi to do zniszczenia miąższu płuc, włóknienia drobnych dróg oddechowych i utraty sprężystości płuc.
POChP rozwija się przez wiele lat, nawet kilkadziesiąt, a towarzyszące jej objawy są często bagatelizowane przez osoby chore. Ponieważ są to w większości wieloletni palacze, uważają, że przewlekły kaszel, odkrztuszanie plwociny, duszność przy wysiłku są zwyczajną konsekwencją palenia. Tymczasem, wraz z upływem lat duszność zaczyna się pojawiać przy wykonywaniu coraz prostszych czynności, a nawet w spoczynku. Jest to objaw rozwijającej się niewydolności oddechowej.
Przewlekły proces zapalny i niedotlenienie organizmu u chorych na POChP sprzyjają też rozwojowi innych schorzeń, w tym układu krążenia, układu kostnego (osteoporoza), mięśniowego, zaburzeń przemiany materii (zespół metaboliczny), zaburzeń psychicznych (jak depresja) i neurologicznych. Choroba zwiększa również ryzyko raka płuca.
Spirometria – wczesna diagnoza
Wczesne rozpoznawanie choroby jest warunkiem szybkiego podjęcia terapii, która może spowolnić rozwój POChP, zapobiegać jej zaostrzeniom, przedłużyć życie pacjenta i poprawić jego jakość. Niestety, świadomość na temat POChP w społeczeństwie jest niska, dlatego pacjenci często zgłaszają się do lekarza w zaawansowanym stadium choroby.
Rozpoznanie POChP jest stawiane na podstawie wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego oraz spirometrii. Badanie spirometryczne, które pozwala ocenić objętość płuc i przepływy powietrza w oskrzelach i płucach, stanowi podstawę do klinicznego potwierdzenia diagnozy. Światowa Inicjatywa Zwalczania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (GOLD) rekomenduje, by spirometrię wykonywać u każdej osoby, która ma objawy typowe dla POChP, w tym przewlekły kaszel, odkrztuszanie plwociny, nasilającą się z upływem czasu duszność, i która jest lub była w przeszłości narażona na czynniki ryzyka tego schorzenia.
Na podstawie badania spirometrycznego można określić m.in. takie parametry, jak natężona pojemność życiowa (FVC) czy natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa (FEV1). Jeśli stosunek FEV1 do FVC po podaniu leku rozszerzającego oskrzela, jest poniżej dolnej granicy normy tj. 5 percentyl, to wskazuje na obturację oskrzeli, charakterystyczną dla POChP. W trakcie III Polskich Dni Spirometrii które odbywały się we wrześniu 2015 roku, w ciągu jednego tygodnia wykonano 8892 badania spirometryczne a 1780 osób (ok.20%) otrzymało list do doktora z prośbą o dalsza diagnostykę w kierunku astmy oskrzelowej lub POCHP. To osoby, które nie wiedziały, że u podstawy ich dolegliwości (kaszel, duszności) może stać przewlekłe choroba płuc.
Dlatego zapraszamy wszystkich mieszkańców Legionowa w piątek 6.11.2015 r do NZOZ Zdrowie na spirometrie – to może zmienić Wasze życie. Zapraszamy także tych, którzy w piątek nie mogą przyjść w celu wypełnienia ankiety http://pw-wim.badanie.net/ jest szansa że zaprosimy Państwa na badanie do WIM-u
Dr med. Piotr Dąbrowiecki-alergolog
Wojskowy Instytut Medyczny
Poradnia Alergologiczna NZOZ Zdrowie Legionowo
