Gdy jeden z małżonków nie łoży na utrzymanie rodziny, drugi z małżonków może wystąpić do sądu z pozwem o zasądzenie odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny. Podstawę takiego żądania stanowi przepis art.27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, iż oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny.
Z żądaniem takim może wystąpić małżonek zarówno, gdy rodzinę tworzą małżonkowie i dzieci, jak również, gdy w rodzinie nie ma dzieci. Także faktyczna separacja małżonków nie stanowi przeszkody do żądania zasądzenia odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny, albowiem przyjmuje się jako zasadę, iż stopa życiowa małżonków powinna być równa, choćby nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego i żyli oddzielnie.
Należy podkreślić, iż przesłanką żądania dostarczenia środków na zaspokojenie potrzeb rodziny jest brak możliwości zarobkowych lub majątkowych jednego małżonka albo ograniczenie takich możliwości, np. w związku z prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego, czy też przebywaniem na urlopie wychowawczym, przy jednoczesnych możliwościach dostarczenia takich środków przez drugiego małżonka.
Drugim sposobem na uzyskanie od małżonka środków na zaspokojenie potrzeb rodziny jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o nakazanie, ażeby wynagrodzenie za pracę lub inne należności przypadające małżonkowi uchylającemu się od obowiązku łożenia na utrzymanie rodziny były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka. Warunkiem wydania nakazu wypłaty wynagrodzenia do rąk drugiego małżonka jest wykazanie przed sądem, iż małżonek nie spełnia ciążącego obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny oraz, iż małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu. Nakaz wypłaty oprócz wynagrodzenia za pracę może objąć również inne stałe i powtarzające się należności, mające charakter dochodów małżonka np. rentę, emeryturę, natomiast nakazem nie można objąć należności o charakterze jednorazowym.
Wskazany sposób jest nieco prostszy od przedstawionego na wstępie postępowania sądowego, albowiem nie wymaga prowadzenia długotrwałego postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia wysokości kosztów niezbędnych do zaspokojenia potrzeb rodziny. Sposób ten nie wymaga również prowadzenia postępowania egzekucyjnego, albowiem po uprawomocnieniu się postanowienia sąd przesyła odpis takiego postanowienia wprost pracodawcy lub dłużnikowi innej wierzytelności z wezwaniem, aby przypadające od nich wynagrodzenie za pracę lub inne należności wypłacali w całości lub w części wyłącznie do rąk drugiego małżonka. Niestety wadą takiego postępowania jest brak możliwości wymuszenia wykonania takiego obowiązku przez pracodawcę lub innego dłużnika. W przypadku niewykonania takiego obowiązku pracodawca lub inny dłużnik narażają się na odpowiedzialność odszkodowawczą względem uprawnionego małżonka.
Należy podkreślić, iż złożenie wniosku o nakazanie wypłaty wynagrodzenia do rąk drugiego małżonka nie wyłącza możliwości wytoczenia powództwa o zasądzenie odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny na podstawie przepisu art.27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, czy tez o zasądzenie alimentów.
Adw. Maciej A. Patocki
Kancelaria Adwokacka w Warszawie ul. Mokotowska 17 lok.11
Filia w Legionowie ul. Piłsudskiego 33 lok.302
