Bliskość Warszawy oraz walory przyrodnicze i krajobrazowe miejscowości położonych nad Jeziorem Zegrzyńskim sprawiły, że tereny te były chętnie wybierane przez ekipy filmowe. Przyjeżdżały tu prawdziwe sławy polskiego kina.
Wśród filmów nakręconych w gminie Nieporęt można wyodrębnić te, do których jako plener filmowy posłużyło Jezioro Zegrzyńskie lub otaczające je ośrodki wypoczynkowe. Jednym z najpopularniejszych obrazów tego typu jest komedia „Rejs” (reż. Marek Piwowski, 1970). Początkowa scena filmu powstała co prawda w Toruniu, ale dalsze kręcono już na naszym jeziorze. Akwen wybrali także twórcy fantastycznonaukowej, utrzymanej w klimacie absurdu, komedii „Hydrozagadka” (reż. Andrzej Kondratiuk, 1971). Tytułową zagadką jest tajemnicze zniknięcie wody w Warszawie. W jej rozwiązaniu pomaga nieustraszony detektyw – superbohater o kryptonimie “As”. Sceny do filmu kręcono w okolicy Białobrzegów i Zegrza. Zegrzyński most łukowy oraz fragment Zegrza Południowego pojawiają się również w filmie obyczajowym „Dziura w ziemi” (reż. Andrzej Kondratiuk, 1970) oraz komedii romantycznej „Zakochani” (reż. Piotr Wereśniak, 2001).
Warto wspomnieć o komedii „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz” (reż. Stanisław Bareja, 1978), w której dyrektorowa Krzakowska przyjeżdża pociągiem na stację w Zegrzu Południowym. Widoczny jest peron, budynek dworca wraz z placem oraz zabudowania przy ul. Warszawskiej. Co ciekawe pociąg na stację wjeżdża nie od strony Wieliszewa, tylko od strony Narwi. Kolejną komedią, która powstawała w naszej okolicy jest „Piłkarski Poker” (reż. Janusz Zaorski, 1989). Fragmenty filmu nagrywane były w nieistniejącym już hotelu „Mazowsze”. Natomiast Dzika Plaża w Nieporęcie pojawiła się w jednej ze scen filmu „Skazany na bluesa” (reż. Jan Kidawa-Błoński, 2005) oraz w jednym z odcinków „Na dobre i na złe” (reż. Jose Iglesias Vigil). Nad jeziorem w okolicy Ryni powstał też fragment jednego z odcinków serialu kryminalnego „Kryminalni” (reż. Piotr Wereśniak i inni, 2004-2008).
Przez wiele tygodni w swojej bazie w Wólce Radzymińskiej ”stacjonowała” ekipa serialu „Czterej Pancerni i Pies” (reż. Konrad Nałęcki, 1970). To w gminie Nieporęt powstały sceny do odcinka 17. „Klin” oraz 18. „Pierścienie”. Baraki znajdujące się na osiedlu wojskowym w Białobrzegach ucharakteryzowano tak, że zagrały wyzwalany przez załogę „Rudego” obóz koncentracyjny w filmowym Kreuzburgu. Podobnie było z pojawiającym się w filmie mostem zwodzonym. Część scen zagrała przeprawa na rzece Rządzy w Ryni. Ekipa filmowa zamontowała jedynie atrapy mechanizmów podnoszenia konstrukcji. Od Ryni do Wólki Radzymińskiej, na „betonówce” i leśnych drogach, kręcono pościg za Gustlikiem i Honoratą, uciekającymi pięknym, generalskim mercedesem. Ponadto, między stacją kolejową w Dąbkowiźnie a Wólką, przekopano drogę w poprzek tworząc głęboki okop, z którego Gustlik odpierał atakujących Niemców. Po zakończeniu zdjęć droga została zasypana, ale nigdy nie odtworzono jej betonowej nawierzchni, przez co do dzisiaj można bez trudu odnaleźć miejsce kręcenia tego fragmentu. Na potrzeby odcinka „Klin” powstała też scena w kwitnącym sadzie, znajdującym się na skrzyżowaniu drogi Białobrzegi-Radzymin z drogą do Dąbkowizny. Nagrywano ją pod koniec czerwca, więc konieczne było ręczne przyozdobienie gałęzi w kwiaty. Do odcinka „Pierścienie” w lesie pod Rynią zaaranżowano szpital polowy. Za plener posłużył też fort w Beniaminowie.
Skrzyżowanie ulicy Jana Kazimierza z ulicą Zegrzyńską oraz wjazd na most na Kanale Żerańskim pojawiają się w filmie szpiegowskim „Hasło Korn” (reż. Waldemar Podgórski, 1968). Jest to pierwszy w kinematografii PRL obraz ukazujący od kulis pracę kontrwywiadu w zwalczaniu obcej siatki szpiegowskiej na propagandowym tle wrogiej Polsce działalności zachodnioniemieckiej.
W noweli filmowej „Sobie Król” (reż. Janusz Łęski, 1973) główny bohater jadący do nowo poznanej dziewczyny, przejeżdża samochodem ulicą Jana Kazimierza w Nieporęcie, po czym zostaje zatrzymany przez patrol policji stojący przy wiadukcie kolejowym. Jedzie również ulicą Wczasową w Białobrzegach, a autostopowicza zbiera z Drogi Krajowej 61, gdzie w oddali widać stalowy wiadukt linii kolejowej Legionowo-Tłuszcz. Ten sam most, z przejeżdżającym od strony Nieporętu pociągiem, widoczny jest też w odcinku 4. „Przez granicę” serialu „Przygody psa Cywila” (reż. Krzysztof Szmagier, 1970). Prawdopodobnie na terenie fortu w Beniaminowie powstała też większość odcinka 7. ”Niewypały” wspomnianego serialu. Na terenie fortu ulokowano także wyrzutnię rakiet V-2 w 44. odcinku serialu „Czas honoru” (reż. Michał Rogalski, 2011). Miejsce to zostało ponadto wykorzystane przez twórców „Ojca Mateusza” (reż. Maciej Dejczer, 2014) w odcinku 155. Niedaleko, przy dębie Jan Kazimierz, powstawały też sceny do serialu „Korona królów”.
Warto zaznaczyć, że w polskiej kinematografii są filmy, których akcja rzekomo dzieje się za naszym terenie. Przykładem może być „Zezowate szczęście” (Nieporęt, Zegrze) oraz „Vabank II czyli riposta” (Zegrze). W rzeczywistości żadna ze scen nie powstała we wspomnianych miejscowościach.
W telegraficznym skrócie przedstawiłem Szanownym Czytelnikom produkcje filmowe i serialowe powstałe na terenie gminy Nieporęt. Mam nadzieję, że będzie to zachęta do ich obejrzenia i zwrócenia uwagi na sceny kręcone na naszym terenie.
Konrad Szostek
Ważniejsze źródła:
M. Pakuła, Plenery filmowe w powiecie legionowskim, „Rocznik Legionowski” 2017, tom X,
D. Wróbel, Deszcze niespokojne potargały sad, a my na tej wojnie…czyli pancerni nad Zalewem Zegrzyńskim, „Wieści Nieporęckie” 2013, nr 3 (104), 4(108),
www.filmweb.pl.
