W celu dokonania podziału majątku należy najpierw ustalić, co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co stanowi majątek osobisty każdego z małżonków.
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Aby dokonać takiego podziału, trzeba najpierw ustalić, co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co stanowi majątek osobisty każdego z małżonków.
Zgodnie z art. 33 i 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku osobistego każdego z małżonków należą: 1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej; 2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił; 3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom; 4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków; 5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (do kategorii takich praw należy zaliczyć prawo do alimentów, użytkowanie, służebności osobiste i prawo dożywocia); 6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; 7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków; 8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków; 9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy; 10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Do majątku wspólnego należą w szczególności: 1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków; 2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków; 3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków; 4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Co do zasady składniki majątkowe nabyte po ślubie stanowią majątek wspólny.
W postępowaniach o podział majątku wspólnego należy uwzględnić składniki, które stanowią majątek wspólny małżonków. W sytuacji, gdy w drodze np. darowizny jeden z małżonków nabył dom czy też samochód, to przedmioty te nie będą już elementem postępowania sądowego. W takiej sytuacji należy rozliczyć jedynie nakłady, jakie zostały poniesione na dom lub samochód z majątku wspólnego małżonków. Zwracam uwagę, że małżonek, który wykazuje ponoszone nakłady, będzie musiał przedstawić dowody, takiej jak rachunki, faktury, etc.
Ustawodawca umożliwił małżonkowi, który troszczył się o byt materialny rodziny, żądanie ustalenia w sprawie o podział majątku wspólnego nierównych udziałów w tym majątku. Z takiej możliwości można skorzystać, np. w sytuacji, gdy tylko jeden z małżonków stara się o utrzymanie rodziny i zwiększenie jej zasobów majątkowych, podczas gdy drugi nie przyczynia się do powiększania rodzinnego majątku.
W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.
Joanna Regent
Radca Prawny
W przypadku pytań, które dotyczą tekstu: Telefon: + 48 669 134 666
