Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych, możemy wymienić dwa rodzaje dodatków: dodatek pielęgnacyjny oraz dodatek dla sierot zupełnych.
Dodatek pielęgnacyjny – przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia. Przy czym należy wziąć pod uwagę, że osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
Dodatek pielęgnacyjny wynosi 209,59 zł miesięcznie, należy jednak pamiętać że nie jest to kwota stała, aktualną kwotę ogłasza Prezes Zakładu, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji.
Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji ma szeroki zakres i obejmuje opiekę i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego. Sam fakt, że osoba doznaje pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego czy też, że potrzebuje pomocy innych osób nie może przesądzać o uznaniu jej za niezdolną do samodzielnej egzystencji. Schorzenia degradujące psychicznie osobowość człowieka i wymagające stałej lub długotrwałej opieki nad ubezpieczonym, mogą uzasadnić zaliczenie go do I grupy inwalidów, nawet jeżeli jest on w stanie wypełniać niektóre z elementarnych czynności życiowych we własnym zakresie (np. jeść, ubierać się), jeżeli w pozostałym zakresie jest pozbawiony praktycznej możliwości egzystowania w humanitarnych warunkach bez koniecznej pomocy ze strony osoby trzeciej.
Niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Termin ten ma szeroki zakres przedmiotowy, obejmuje bowiem opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza.
Osobami niezdolnymi do samodzielnej egzystencji są osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności. Osobą o znacznym stopniu niepełnosprawności jest osoba legitymująca się orzeczeniem właściwego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, jak również osoba legitymująca się orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Zatem skoro osoba uznana za całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji jest osobą o znacznym stopniu niepełnosprawności, to spełnia przesłanki do otrzymania zasiłku pielęgnacyjnego
W celu nabycia uprawnień do dodatku pielęgnacyjnego, lekarz orzecznik ZUS musi orzec u danej osoby dwa stany, tj. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Dotyczy to jednak osób, które nie ukończyły 75 roku życia, gdyż ustawodawca przyjął, że osoba, która ukończyła 75 rok życia jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego bez potrzeby weryfikowania jej stanu zdrowia w drodze badania lekarza orzecznika ZUS. Dla nabycia prawa do dodatku nie będzie więc mieć znaczenia fakt, że osoba 75-letnia może zachować zdolność do samodzielnej egzystencji, a nawet zdolność do pracy (w tym sensie można mówić o fikcji prawnej).
Dodatek pielęgnacyjny nie jest tym samym co zasiłek pielęgnacyjny. W sytuacji, gdy wnioskodawca uprawniony jest do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego, przyznanie mu dodatku pielęgnacyjnego na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest wykluczone. Nie można bowiem pobierać zarówno dodatku pielęgnacyjnego, jak i zasiłku pielęgnacyjnego równocześnie. W przypadku równoczesnego pobierania zasiłku pielęgnacyjnego oraz dodatku pielęgnacyjnego, obowiązkiem organów administracji publicznej jest wydanie decyzji stwierdzającej, że zasiłek pielęgnacyjny stanowił świadczenie nienależnie pobrane, co z kolei, otwiera drogę do jego zwrotu.
Osoba, która pobrała nienależne świadczenia rodzinne, jest obowiązana do ich zwrotu. Ustawa o świadczeniach rodzinnych definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem nienależnie pobranego świadczenia. Jest nim świadczenie rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych albo wstrzymania wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Nie w każdym przypadku świadczeniobiorcę obciąża obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, lecz tylko wtedy, gdy był pouczony o braku prawa do ich pobierania. Ocena świadomego działania świadczeniobiorcy wymaga ustalenia czy były mu znane odpowiednie przepisy prawa, tj. czy był skutecznie powiadomiony o okolicznościach, których zaistnienie ma wpływ na istnienie uprawnienia. Skuteczność oznacza więc formę pisemną, z użyciem języka zrozumiałego dla świadczeniobiorcy, a więc nie wystarcza powołanie się na przepis prawa.
Brak jest podstaw do przyznania odwołującemu prawa do dodatku pielęgnacyjnego w sytuacji, gdy nie stwierdzono u niego niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Dodatek dla sierot zupełnych. Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej dodatek dla sierot zupełnych. Wysokość dodatku dla sierot zupełnych wynosi 393,93 zł miesięcznie, również w tym przypadku nie jest to kwota stała, i ogłaszana jest przez Prezesa Zakładu w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”(analogicznie do wysokości dodatku pielęgnacyjnego).
Ustawodawca zamierzył przyznawanie dodatku wyłącznie osobom, które są dosłownie sierotami zupełnymi, tzn. takim, których oboje rodzice naturalni nie żyją i tak też ten dodatek – póki co – należy rozmieć. W przypadku, gdy ojciec naturalny nie jest znany (np. nie jest ustalone ojcostwo), śmierć matki może być uznana za powodującą sieroctwo zupełne, jednakże nie można tej oceny rozciągać na sytuację, gdy ojciec nie utrzymuje kontaktów z dzieckiem.
Śmierć obojga osób sprawujących w ramach rodziny zastępczej faktyczną opiekę nad dzieckiem nie daje podstaw do uznania, że jest ono sierota zupełną w rozumieniu ustawy z o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli żyje choćby jedno z jego rodziców biologicznych. Dodatek dla sieroty zupełnej przysługuje wyłącznie osobie, która faktycznie pobiera rentę rodzinną.
Dodatek dla sieroty zupełnej przysługuje bez względu na wiek osoby ubiegającej się o ten dodatek. Dodatek dla sieroty zupełnej przyznawany jest do renty rodzinnej również dla osoby, która pobiera rentę rodzinną z ubezpieczenia społecznych rolników. Jeśli do renty rodzinnej uprawnionych jest więcej niże jedna osoba, wszystkim uprawnionym przysługuje jedna łączna renta rodzinna. Renta w razie konieczności dzielona jest w równych częściach między uprawnionych. Jeśli do renty rodzinnej uprawnione są sieroty zupełne, część renty rodzinnej przysługującej każdej z tych sierot zwiększana jest o powyższą kwotę dodatku.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie przyznaje dodatku z urzędu. Osoba zainteresowana musi złożyć stosowny wniosek. Wniosek o dodatek dla sieroty zupełnej składa się w dowolnej jednostce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek rozpatruje i decyzje podejmuje jednostka ZUS, która wypłaca rentę rodzinną. Wniosek można złożyć osobiście lub przez swojego pełnomocnika. Za osobę nieletnią wniosek może złożyć opiekun prawny. Do wniosku o dodatek należy dołączyć koniecznie akt zgonu rodzica. W ciągu 30 dni ZUS podejmuje decyzję w sprawie przyznania lub odmowy przyznania dodatku. Odwołanie od decyzji rencista może wnieść w terminie miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji, do właściwego Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Źródło: infor.pl
Dla osób, które chciałyby skorzystać z pomocy prawnej, informuję że bezpłatne porady prawne dla mieszkańców Legionowa i okolic są świadczone w poniedziałki w godzinach 16:15-20:15 w siedzibie Kancelarii Radcy Prawnego – ul. Piłsudskiego 33 lok. 402, III piętro (kontakt telefoniczny do fundacji: +48 724 543 692)
Joanna Regent-Cendrowska
Radca Prawny
W razie pytań do artykułu: + 48 669-134-666
