Śmierć przedsiębiorcy to nie tylko wielka strata dla bliskich, ale również moment pełen wyzwań dla przyszłości prowadzonej przez niego firmy. W polskim prawie istnieje instytucja zarządcy sukcesyjnego, która pozwala na kontynuację działalności gospodarczej nawet po śmierci jej właściciela. Rola zarządcy sukcesyjnego jest szczególnie ważna, gdyż zapewnia ciągłość działania firmy, chroniąc interesy zarówno pracowników, jak i spadkobierców. W niniejszym artykule wyjaśniamy, kim jest zarządca sukcesyjny, jakie są jego uprawnienia i obowiązki, oraz dlaczego jego powołanie jest tak ważne dla przyszłości przedsiębiorstwa.
Kim jest zarządca sukcesyjny?
Zarządca sukcesyjny to osoba, która tymczasowo przejmuje zarząd nad przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, zanim formalności spadkowe zostaną zakończone. Jej głównym zadaniem jest zarządzanie bieżącymi sprawami firmy, co umożliwia jej dalsze funkcjonowanie bez konieczności natychmiastowego przekazywania decyzji spadkobiercom, którzy mogą nie być przygotowani do takiej roli lub znajdować się w trakcie uregulowania formalności spadkowych.
Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?
Zarządca sukcesyjny powinien być osobą fizyczną z pełną zdolnością do czynności prawnych, bez orzeczonego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Może to być jeden ze spadkobierców, prokurent lub inna osoba zaufana, której przedsiębiorca lub spadkobiercy powierzyli tę odpowiedzialną rolę.
Zakres uprawnień zarządcy sukcesyjnego
Zarządca sukcesyjny działa w zastępstwie zmarłego przedsiębiorcy, posługując się firmą z dodatkowym oznaczeniem „w spadku”. Zarządca ma prawo do:
- Zarządzania bieżącymi sprawami przedsiębiorstwa,
- Posługiwania się NIP-em zmarłego przedsiębiorcy,
- Wykonywania decyzji administracyjnych,
- Korzystania z konta firmowego,
- Zawierania umów cywilnoprawnych.
Zarządca może również, za zgodą spadkobierców, dokonywać czynności przekraczających zwykły zarząd. Sąd opiekuńczy może ograniczyć te uprawnienia, jeżeli mogłoby to zagrażać interesom małoletnich spadkobierców.
Dlaczego warto powołać zarządcę sukcesyjnego?
Powołanie zarządcy sukcesyjnego ma ogromne znaczenie dla ciągłości działalności przedsiębiorstwa nawet po śmierci jego właściciela:
- Zapewnia ochronę praw pracowników, którzy mogliby inaczej stracić pracę z powodu wstrzymania działań firmy,
- Utrzymuje ważność koncesji, licencji oraz zezwoleń, które są niezbędne do legalnego prowadzenia działalności,
- Firma może kontynuować swoje działania bez zakłóceń, co jest szczególnie ważne w branżach wymagających ciągłości dostaw i usług,
- Spadkobiercy, którzy mogą chcieć kontynuować działalność, nie ponoszą dodatkowych obciążeń finansowych związanych z przejęciem firmy.
Rola zarządcy sukcesyjnego jest fundamentalna w zapewnieniu ciągłości działania firmy po śmierci przedsiębiorcy. Dzięki tej instytucji możliwe jest nie tylko zachowanie wartości firmy, ale także ochrona miejsc pracy i praw spadkobierców. Odpowiednie przygotowanie do tej roli oraz świadome i przemyślane powołanie zarządcy sukcesyjnego może znacząco przyczynić się do stabilizacji sytuacji firmy w trudnym dla niej okresie.
Adwokat Łukasz Jabłoński
