Urologia stanowi dział medycyny, zajmujący się leczeniem schorzeń układu moczowo-płciowego u mężczyzn i moczowego u kobiet. Choroby urologiczne są często przyczyną zgłaszania się do lekarza. Kluczową sprawą jest ich odpowiednio wczesne zdiagnozowanie. W tym celu stosuje się różne badania diagnostyczne. Dostępnych jest wiele, często zaawansowanych technologicznie. Ułatwiają rozpoznanie chorób i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Wczesna diagnoza może uchronić przed operacją. W niektórych przypadkach, do wyleczenia mogą bowiem wystarczyć odpowiednie leki np. naturalne środki zawierające palmę sabałową. W tym artykule opisane zostaną najczęstsze badania, wykorzystywane w urologii.
- Badanie per rectum
Jest to jedno z podstawowych badań w urologii, stanowiące pierwszy etap diagnostyki chorób prostaty. Polega ono na wprowadzeniu do odbytu palca. Przed tym, ocenia się wizualnie okolicę odbytu, czy nie widać tam niepokojących zmian. Badanie to umożliwia ocenę budowy gruczołu krokowego (prostaty). Lekarz sprawdza przede wszystkim wielkość, spoistość, kształt oraz występowanie bolesności gruczołu[1].
- Badanie ultrasonograficzne
Kolejne z kluczowych badań w urologii jest badanie ultrasonograficzne, czyli popularne badanie USG. Umożliwia ono bowiem ocenę nerek, pęcherza moczowego, narządów płciowych męskich (przede wszystkim jąder), w sposób szybki i stosunkowo łatwy. Wykorzystuje się je w diagnostyce wielu schorzeń urologicznych. Odmianą tego badania jest USG przezodbytnicze prostaty (z ang. TRUS – transrectal ultrasonography). Wprowadza się w nim specjalną sondę przez odbyt i ocenie wygląd gruczołu krokowego, bezpośrednio przez ścianę jelita grubego. Czasem połączone jest z wykonaniem biopsji prostaty, polegającej na pobraniu fragmentu tkanki do badania mikroskopowego[2].
- Badanie poziomu specyficznego antygenu sterczowego (PSA)
Jest to podstawowy marker, wykorzystywany w diagnostyce chorób prostaty. Oznacza się jego poziom we krwi. Podwyższone wartości obserwowane są w stanach zapalnych i nowotworach gruczołu krokowego. Podniesione stężenie PSA stanowi wskazanie do poszerzenia diagnostyki, celem znalezienia przyczyny. Powinno być oznaczane regularnie u mężczyzn powyżej 50 roku życia.
- Badanie ogólne moczu
Stanowi proste i tanie badanie. Polega na pobraniu do jałowego pojemnika pierwszej próbki porannego moczu. Stosowane jest w diagnostyce różnych schorzeń urologicznych. Przede wszystkim jest przydatne w wykrywaniu zakażenia dróg moczowych. Ponadto, jest użyteczne w ustalaniu rozpoznania kamicy moczowej. Czasem dodatkowo wykonuje się posiew moczu, czyli próbuje wyhodować bakterię, która wywołuje zakażenie, celem ustalenia, jaki antybiotyk będzie na nią skuteczny[3].
- Cystoskopia
W tym badaniu wprowadza się specjalny wziernik przez cewkę do pęcherza moczowego. Pozwala na ocenę wyglądu cewki oraz pęcherza. Umożliwia również pobranie wycinków z jego ściany. Jest przydatne w diagnostyce różnych chorób, m.in. raka pęcherza. Wykonywane zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, rzadziej ogólnym.
Bibliografia:
- Rudziński M. Diagnostyka obrazowa w urologii. Postępy Nauk Medycznych s1/2014.
- Wachnicka‑Bąk A, Jobs K, Jung A, Kalicki B. Postępy diagnostyki i leczenia moczowodów olbrzymich u dzieci. Lek. Wojsk., 95 (4), 2017.
- Drewa T, Juszczak K., Urologia. Ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, Warszawa, PZWL, 2018.
[1] M. Rudziński, Diagnostyka obrazowa w urologii. Postępy Nauk Medycznych s1/2014, s. 9-11.
[2] A. Wachnicka‑Bąk K, Jobs A, Jung B, Kalicki, Postępy diagnostyki i leczenia moczowodów olbrzymich u dzieci. Lek. Wojsk., 95 (4), 2017, s. 12-19.
[3] T. Drewa, K., Juszczak, Urologia. Ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, Warszawa, PZWL, 2018, s. 23-31.
