Rozmowa z dr n. med. Piotrem Dąbrowieckim o POChP ( przewlekła obturacyjna choroba płuc ). Pytamy o przyczyny, przebieg, wykrywanie i zapobieganie.
Czy przewlekła obturacyjna choroba płuc dotyczy tylko osób palący tytoń?
Głównie, ale nie tylko. Aż 90 proc. pacjentów choruje w wyniku palenia tytoniu. Pozostali chorzy zapadają na POChP z powodu pracy w zanieczyszczonym środowisku lub narażeniu na toksyczne substancje np. górnicy, hutnicy, lakiernicy. Część stanowią również osoby, które w dzieciństwie chorowały na przewlekłe infekcje dróg oddechowych.
Ile „wystarczy” wypalić?
Badania populacyjne wskazują że wystarczy „20 paczko-lat”, czyli 20 lat palenia po paczce papierosów dziennie. Każdy palacz po czterdziestce powinien mieć wykonaną spirometrię, czyli badanie wydolności płuc, które może wykazać że doszło do obturacji, czyli skurczu oskrzeli w wyniku toczącego się w płucach procesu zapalnego.
Choroba może przebiegać bezobjawowo?
To się zdarza. I często trudno jest wytłumaczyć pacjentowi, że jest chory – nie ma kaszlu, nie ma zadyszki, jest w miarę sprawny. Chorzy z POChP dostosowują swoje życie do przebiegu choroby, która nie powstaje z dnia na dzień. Lata palenia i przewlekający się proces zapalny wpływają na zachowanie chorego. Stopniowo rezygnuje on z aktywności i przyzwyczaja się do ograniczeń wywołanych objawami choroby. Przewlekłe niedotlenienie organizmu wraz z często występującymi zaburzeniami krążenia mózgowego może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych oraz zmian nastroju i zachowania.
Czy łatwo jest rozpoznać POCHP?
Przewlekłą obturacyjną chorobę płuc rozpoznajemy najczęściej w grupie osób po 40 roku życia aktywnie palących tytoń lub takich, które wcześniej paliły przez wiele lat. Bierne palenie ma także charakter obciążający ryzykiem rozwoju POChP. Według statystyk spośród osób palących tytoń 40% ma szansę zachorować na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Chorzy na POChP kaszlą i okresowo odksztuszają gęstą plwocinę. Niestety osoby palące tytoń nie przejmują się przewlekającym się kaszlem uważając go za objaw „oczyszczania się” płuc. Osoba niepaląca, kaszląc kilka dni poszukuje odpowiedzi dlaczego tak się dzieje. Palacz kaszląc wiele lat znajduje usprawiedliwienie dla swoich objawów, co powoduje, że dopiero wykonując badanie spirometryczne rozpoznajemy chorobę – niestety czasami w ciężkiej postaci.
Czy każdy przewlekły kaszel i duszności u osoby palącej tytoń mogą oznaczać POChP?
Ta choroba może być mylona z astmą oskrzelową – daje podobne objawy. Kaszel, duszności… Tylko, że z prawidłowo leczoną astmą można przeżyć 100 lat. Z POCHP osoby umierają o 10-15 lat wcześniej niż ich rówieśnicy. Niestety postępujący proces zapalny w płucach może zatrzymać jedynie rozstanie się z nałogiem palenia. To zatrzymuje chorobę, ale nie odwraca procesu destrukcji płuc.
Statystycznie rzecz ujmując, czego powinni się bardziej obawiać palacze: nowotworów, chorób serca czy POChP?
Wszystkich tych schorzeń. 40% osób palących zachoruje na POCHP. W tej grupie dochodzi do zwiększonej ilości zachorowań na choroby układu krążenia (zawał serca, udar mózgu), rozwijają się choroby nowotworowe (płuc, przewodu pokarmowego, pęcherza moczowego). POCHP jest obecnie czwartą przyczyną zgonów na świecie:po chorobach serca, wypadkach i nowotworach. Niedługo awansuje na 3 pozycję.
Rzucenie palenia nie wystarczy?
Odstawienie palenia to podstawa i początek każdej terapii POChP. Przy lekkim zaawansowaniu może zastopować chorobę i pozwolić choremu na dłuższe życie. W fazie zaawansowanej samo rzucenie palenia nie poprawi jakości życia. Potrzebne jest leczenie.
Są leki na POCHP?
W terapii posługujemy się głównie lekami rozszerzającymi oskrzela – powodują one, że chory odczuwa mniejszą duszność, szczególnie podczas wysiłku fizycznego. Aktualnie liczymy bardzo na skojarzenie tych leków ze steroidami wziewnymi. Dostępna już w Polsce terapia łączona – lek rozszerzający oskrzela plus steryd poprawiający jakość życia chorych, zmniejsza ilość zaostrzeń choroby i być może wydłuża życie tych chorych. W listopadzie 2013 pojawią się nowe leki będące połączeniem 2 leków rozszerzających oskrzela – to stworzy chorym nowe możliwości leczenia.
Sport, styl życia?
Bardzo wiele od nich zależy. Chory powinien zadbać o kondycję, bo ona może podnieść jakość życia z chorobą. Zrzucić kilka kilogramów, zdrowiej się odżywiać, podnieść wydolność organizmu. Tym samym odciążyć swój chory układ oddechowy. Rehabilitacja w leczeniu POCHP odgrywa podstawową rolę. Już od umiarkowanej postaci choroby przyczynia się do poprawy wydolności wysiłkowej chorych i zwiększa efektywność leczenia.
Podsumowując: jak się ustrzec przed POChP?
Po pierwsze: nie palić i unikać tzw. palenia biernego. Po drugie profilaktyka: każdy po 40-tce powinien mieć wykonane badanie spirometryczne, nawet jeżeli nic mu nie dolega. Osoby z już rozpoznanym POCHP powinny być objęte odpowiednim leczeniem i w każdym przypadku powinny być wdrożone procedury edukacyjno-szkoleniowe.
Obchody dnia POChP
Nasza Federacja razem z Polskim Towarzystwem Chorób Płuc organizuje 20 listopada obchody Dnia POCHP. W wybranych miejscach w Polsce, w tym także w Legionowie, 20 listopada przez cały dzień będzie możliwość wykonania badania spirometrycznego w NZOZ Zdrowie.
Serdecznie zapraszamy mieszkańców powiatu po 40 roku życia, zwłaszcza palaczy oraz osoby mające kaszel i duszności. To spotkanie może uratować Państwu życie
fot. foter.com
Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, specjalista chorób wewnętrznych, alergolog, Przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP. Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie, Przychodnia „Zdrowie” w Legionowie.
