Intensywny styl życia i propagowanie zwiększonej aktywności fizycznej u osób w różnym wieku doprowadziły do zwiększonej liczby uszkodzeń i przeciążeń stawu kolanowego.
Do częstszych tego typu urazów dochodzi także wśród młodych osób zawodowo uprawiających sporty ekstremalne. Problem uszkodzeń stawów kolanowych pogłębia także pokaźna liczba osób z nadwagą. Ich nadmierna masa ciała skutkuje ciągłym przeciążaniem kolan i tkanek miękkich w kończynach dolnych. Przykładem mogą być Stany Zjednoczone Ameryki, w których rocznie dochodzi do uszkodzenia więzadeł krzyżowych u około 240 000 osób (z czego 95% to uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego). U pacjentów tych wykonuje się ok. 100 000 rekonstrukcji operacyjnych. Przeniesienie tego wyniku na Polskę pozwala przypuszczać, że 1 osoba na 1000 doznaje uszkodzeń więzadeł krzyżowych w kolanie.
Staw kolanowy
Staw kolanowy jest najbardziej złożonym biomechanicznie stawem maziowym w ciele człowieka. Przenoszone siły przez ten staw są pokaźne podczas uprawiania sportów, czy nawet zwykłej aktywności podczas dnia. Staw kolanowy jest najbardziej narażonym stawem na zmiany przeciążeniowe i mikrourazy, które później mogą prowadzić do poważnego uszkodzenia lub zaburzenia funkcji. Bardzo ważnym czynnikiem decydującym o prawidłowym funkcjonowaniu stawu jest prawidłowa stabilizacja stawu. Stabilizatory stawu kolanowego dzielimy na czynne i bierne. Za odpowiednią stabilizację czynną odpowiadają otaczające mięśnie, a za stabilizację bierną więzadła, zwłaszcza więzadło krzyżowe przednie. Jeśli czynne stabilizatory, czyli mięśnie, będą przeciążone, dochodzi do niesymetrycznego napięcia mięśniowego między grupami mięśniowymi. To może być następstwem przeciążenia więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Wtedy prawdopodobieństwo uszkodzenia więzadła zwiększa się z narastającymi dysbalansami mięśniowymi. ACL jest jednym z głównych więzadeł w kolanie. Odpowiada za stabilizację kolana w ruchu przedniego przesunięcia kości piszczelowej w stosunku do kości udowej. Ponadto więzadło zapewnia stabilność podczas ruchu obrotowego w stawie. Ostatnie badania w tej dziedzinie wykazały, że kobiety grające w piłkę nożną są bardziej narażone na zerwania ACL, jest również więcej wypadków w kobiecej niż męskiej piłce nożnej. Uraz zdarza się najczęściej w takich sportach jak piłka nożna oraz koszykówka, także w narciarstwie, tenisie i baseballu.
Czynnikiem, który odpowiada za uszkodzenia więzadła krzyżowego, jest już istniejąca niewydolność struktur stabilizujących (mięśni). Często niedokończona rehabilitacja po operacji lub urazie naraża kolano na poważniejsze uszkodzenia. Bardzo duży wskaźnik rozerwań więzadeł zanotowano u ludzi otyłych.
Sport dawkuj stopniowo
Wiele osób, które nigdy nie uprawiały sportów, nagle zaczyna wykonywać ćwiczenia fizyczne na siłowni często w sposób nieodpowiedni przez złe wykonywanie ćwiczeń czy nadmierne ambicje i branie za dużych ciężarów lub uprawianie sportów kontaktowych lub ekstremalnych. Problem ten dotyczy także często kobiet na aerobiku. Osoba, która nigdy nie uprawiała sportów, nie będzie miała przygotowanych tkanek do tak dużych przeciążeń, jakie zachodzą w kolanie podczas uprawiania sportów. Ten problem nie dotyczy jednak tylko sportowców i osób nieprzygotowanych do uprawiania sportu. Podczas ferii zimowych dużo osób wyjeżdża na narty ale ile z nich pomyśli o rozgrzewce przed zjazdem ze stoku albo przygotowaniem się miesiąc wcześniej do „zimowego szaleństwa”?
Wzmacniaj mięśnie już teraz
Warto pomyśleć o podstawowych ćwiczeniach wzmacniających nasze mięśnie przed wyjazdem. Mogą to być ćwiczenia na siłowni pod okiem trenera, który stopniowo będzie nam dawkował obciążenie i dobierał ćwiczenia. Również mogą to być ćwiczenia pod okiem fizjoterapeuty, który zwróci uwagę nie tylko na nasze mięśnie, ale na całe ustawienie ciała, co może poprawić nasze bezpieczeństwo podczas zabawy na stoku. Takie przygotowania oferujemy w naszej klinice ,do czego serdecznie zachęcam. Warto zainwestować w zdrowie i bezpieczeństwo.
Filip Boukołowski
Fizjo-clinica
tel. 575 618 007
