Sołtys poprzednich kadencji Czesław Derlacz z Dąbrowy Chotomowskiej w rozmowie z nami stwierdził z uśmiechem, że mieszkańcy mówią, iż zarabia 10 tys. zł. Z drugiej strony funkcjonuje opinia, że pełnienie tej funkcji to praca społeczna i nie pobiera się za nią żadnego wynagrodzenia. Ile zatem zarabia sołtys?
Wysokość diet, jakie przysługują sołtysom reguluje Uchwała nr XVIII/189/2008 Rady Gminy Jabłonna z 28 lutego 2008 r. Radni ustalili, że będzie to 450 zł miesięcznie. Jednak w przypadku nieobecności sołtysa na posiedzeniu sesji Rady Gminy, dieta ulega obniżeniu o 20%. Uchwała z 2008 roku podnosiła stawkę z 2003 r. W uzasadnieniu wysokości tej „pensji” można m.in. przeczytać: – Służą pomocą (sołtysi – przyp. red) mieszkańcom w załatwianiu różnych ważnych dla nich spraw o zasięgu lokalnym, jak również reprezentują sołectwo na zewnątrz, wykorzystują w tym celu prywatne samochody, telefony oraz inne materiały pomocnicze. W związku z powyższym podwyżka diet Sołtysom Gminy Jabłonna wydaje się być zasadna. Dla porównania warto dodać, że w sąsiedniej gminie Wieliszew uposażenia dla sołtysów wynoszą 312,65 zł miesięcznie (Uchwała z 28 grudnia 2012 r.).
Gdzie indziej
W Jabłonnie wysokość diety ustalana jest niezależnie od wielkości wsi. W innych gminach w Polsce bardzo często jest ona uzależniona od wysokości sołectwa. Na przykład w gminie Wejherowo w sołectwie do 1 tys. mieszkańców sołtys otrzymuje 420 zł miesięcznie, a powyżej 1 tys. mieszkańców 600 zł miesięcznie (według danych z 2013 r.). Są również gminy, gdzie diety są dużo wyższe. W gminie Nowy Targ szefowie samorządów wiejskich otrzymują wynagrodzenie miesięczne w wysokości 1100-1400 zł (źródło: Gazeta Krakowska, „Sołtysi mają coraz więcej pracy. Tylko część dostanie podwyżkę”, 3 lutego 2014).
Kilometrówki
Bywa nawet, że gminy zwracają im tzw. „kilometrówki”. W Jabłonnie jednak nie praktykuje się tego. – Sołtysi nie otrzymują „kilometrówek” – informuje rzecznik gminy Jabłonna Michał Smoliński. Podstawą prawną regulującą kwestię diet dla sołtysów oraz problem zwrotu kosztów podróży służbowej jest przepis 37b ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. – Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży – napisane jest w ustawie.
W wielu gminach, również w Jabłonnie, praktykuje się, że w wysokości diety uwzględniony jest już koszt podróży służbowych. Taka praktyka nie została jeszcze podważona w orzecznictwie sądowym, choć budzi wątpliwości wśród wielu prawników. Należy pamiętać również o tym, że przepis art. 37b ust 1 mówi również o tym, że rada może, ale wcale nie musi ustanawiać zasady, na jakich sołtysom będzie wypłacana dieta oraz „kilometrówki”.
Co jeszcze?
Diety to jednak nie wszystko. – Poza dietami, na podstawie umów-zleceń sołtysi otrzymują wynagrodzenia z tytułu dostarczania podatnikom decyzji wymiarowych na dany rok. W 2015 r. jest to kwota 2,50 zł (brutto) od każdej dostarczonej decyzji. Oprócz diet i umów zleceń sołtysi uzyskują inkaso z tytułu pobrania i przekazania na konto gminy podatku od osób fizycznych. Zgodnie z uchwałą Rady Gminy prowizja w dużych miejscowościach – Jabłonna i Chotomów – wynosi 9%, natomiast w pozostałych 15% – informuje Smoliński. Jednak diety i inkaso dla sołtysów, to dwie odrębne zagadnienia prawne. Sołtysi mogą, ale wcale nie muszą być wyznaczeni na inkasentów. Jest to jednak powszechnie praktykowane w sołectwach w całej Polsce.
Oto cała prawda o wynagrodzeniach sołtysów w gminie Jabłonna. A praca czasochłonna i wymagająca zaangażowania…
