Od piątku (17 listopada) obywatele mogą zastrzec swój numer PESEL w specjalnym rejestrze. Rozwiązanie wprowadzone przez Ministerstwo Cyfryzacji ma na celu ograniczanie skutków kradzieży tożsamości. Od czerwca 2024 roku m.in. banki będą musiały sprawdzać, czy PESEL danej osoby został zastrzeżony, zanim np. udzielą kredytu.
– Od jutra instytucje finansowe, notariusze i sądy będą mogły rozpocząć proces integracji z systemem i czas na wdrożenie nowego rozwiązania mają do 1 czerwca 2024 r. Wtedy to ustawa będzie obowiązywała w pełni, tzn. obywatele, którzy będą mieli zastrzeżony PESEL, a padną ofiarą oszustów i na skradzione im dane np. ktoś wyłudzi kredyt, nie będą musieli takiego kredytu spłacać. – przekazał 16 listopada br. na konferencji prasowej minister cyfryzacji Janusz Cieszyński.
Pod koniec 2022 roku Ministerstwo Cyfryzacji przygotowało nowe przepisy, które umożliwiają obywatelom szybkie zastrzeżenie swojego numeru PESEL w przypadku kradzieży danych osobowych lub ich wycieku. Rozwiązania dotyczące zastrzegania numeru PESEL i cofnięcia takiego zastrzeżenia będzie mógł dokonać każdy pełnoletni posiadacz numeru PESEL za pomocą e-usługi, aplikacji mObywatel lub osobiście w urzędzie gminy.
Szybkie zastrzeżenie numeru PESEL w takiej bazie ma uniemożliwić przestępcom wzięcia pożyczki lub kredytu na okradzioną osobę. Dodatkowo firmy udzielające pożyczek i kredytów będą musiały sprawdzić w tworzonym rejestrze czy dane klientów, którzy chcą wziąć kredyt lub pożyczkę nie zostały wykradzione. Jeśli natomiast firma, mimo zastrzeżenia numeru PESEL, zawrze umowę, to nie będzie mogła wysuwać roszczeń z tego tytułu wobec osoby pokrzywdzonej.
Od 1 czerwca 2024 r. wszystkie instytucje finansowe będą miały obowiązek sprawdzania tego rejestru przed udzieleniem pożyczki czy podpisaniem aktu notarialnego sprzedaży np. Nieruchomości. – Nie możemy dłużej pozwalać na to, by ofiary oszustw ponosiły kolejne konsekwencje, tzn. musiały spłacać pożyczki zaciągnięte przez złodziei – tłumaczył Janusz Cieszyński.
Jak zastrzec numer PESEL?
- W urzędzie gminy
- Online – wejdź na stronę mobywatel.gov.pl
1. Wybierz sekcję Twoje dane, a następnie Rejestr Zastrzeżeń PESEL
2. Wybierz „Zastrzeż PESEL” lub „Cofnij zastrzeżenie”
3. Jeśli chcesz cofnąć zastrzeżenia.
Kto będzie zobowiązany do weryfikacji zastrzeżenia?
- Banki/SKO
- Firmy pożyczkowe
- Firmy telekomunikacyjne
- Notariusze
- Sądy
Przykładowe czynności wymagające weryfikacji zastrzeżenia:
- Pożyczki
- Rachunek bankowy (konto)
- Kredyt / pożyczka
- Karta kredytowa
- Leasing konsumencki
- Wydanie duplikatu karty SIM
- Sprzedaż nieruchomości
Co zyskamy dzięki nowym przepisom?
- nikt nie zaciągnie zobowiązania finansowego, wykorzystując nasze dane
- ograniczenie konsekwencji dochodzenia roszczeń wobec osoby, której ukradziono tożsamość
- zmniejszenie liczby przestępstw z użyciem cudzej tożsamości
- ograniczenie strat wynikających z wyłudzeń
Z danych Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) wynika, że z roku na rok dochodzi do coraz większej liczby zgłoszeń dotyczących wycieku danych osobowych. W 2018 roku naruszeń ochrony danych zgłoszonych do UODO było 2446. Rok później (2019 r.) takich przypadków odnotowano już 6039. W 2020 takich sytuacji zgłoszono 7507 a w 2021 roku padł kolejny rekord – 12 946. Statystyki te pokazują jak ważne jest, aby umożliwiać obywatelom jak najszybsze blokowanie skradzionych danych osobowych w tym numeru PESEL.
