Wielkimi krokami zbliżają się wybory samorządowe, które odbędą się już 7 kwietnia (niedziela), dlatego warto zapoznać się z najważniejszymi informacjami na temat ich przebiegu i organizacji. Kto będzie mógł głosować oraz na kogo będziemy głosować w pierwszy weekend kwietnia 2024 roku? Ważnym elementem nadchodzących wyborów będzie cisza wyborcza, która zacznie obowiązywać w nocy z piątku (5 kwietnia) na sobotę (6 kwietnia) i potrwa do zakończenia wyborów. Za złamanie ciszy wyborczej mogą grozić surowe konsekwencje.
Przed każdymi wyborami, także i przed tymi, które odbędą się 7 kwietnia obowiązywać będzie cisza wyborcza, która zgodnie z Kodeksem wyborczym, rozpocznie się wraz z zakończeniem kampanii wyborczej, czyli 24 godziny przed dniem głosowania. Oznacza to, że w przypadku nadchodzących wyborów samorządowych zacznie ona obowiązywać o północy z piątku (5 kwietnia) na sobotę (6 kwietnia) i potrwa aż do zakończenia głosowania w niedzielę (7 kwietnia).
Czego nie wolno w czasie ciszy wyborczej?
Zgodnie z art. 107. Kodeksu wyborczego w dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem zabronione jest:
- prowadzenie agitacji wyborczej,
- zwoływanie zgromadzeń,
- organizowanie pochodów i manifestacji,
- wygłaszanie przemówień,
- rozpowszechnianie materiałów wyborczych.
Powyższe ograniczenia obowiązują również w Internecie, co dotyczy także mediów społecznościowych. Niedopuszczalne jest również publikowanie sondaży dotyczących wyników głosowania czy zachowań wyborczych. W trakcie trwania ciszy wyborczej dopuszczalne jest natomiast podawanie informacji na temat frekwencji.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa prowadzenie agitacji wyborczej w czasie ciszy wyborczej jest uznawane za wykroczenie (grzywna od 20 zł do 5 tys. zł), natomiast ujawnienie wyników sondaży dotyczących zachowań wyborczych i prognozowanych rezultatów wyborów jest traktowane jako przestępstwo (kara grzywny od 500 tys. do 1 mln zł.).
W przypadku zauważenia naruszenia ciszy wyborczej, powinniśmy natychmiast zgłosić taki fakt policji lub straży miejskiej. Ocena, czy rzeczywiście doszło do naruszenia ciszy wyborczej, pozostaje w gestii organów ścigania i sądów, które mogą nałożyć odpowiednie kary.
Wybory samorządowe 2024. Kogo i jak wybieramy?
Wybory samorządowe odbędą się w niedzielę (7 kwietnia), a lokale wyborcze zostaną otwarte o godz. 7:00. Obywatele będą mogli oddawać swoje głosy na poszczególnych kandydatów do godz. 21:00 tego samego dnia, wtedy to nastąpi zamknięcie lokali wyborczych.
W nadchodzących wyborach samorządowych Polacy będą wybierać członków organów jednostek samorządu terytorialnego – rad gmin, rad powiatów, sejmików województw oraz prezydentów, burmistrzów miast i wójtów, a także członków rad dzielnic m.st. Warszawy. W samorządach, w których 7 kwietnia nie uda się wybrać włodarza (kandydat na wójta, burmistrza lub prezydenta nie uzyska ponad 50% ważnych głosów), konieczna będzie druga tura. Została ona zaplanowana na 21 kwietnia. Wyborcy będą wybierać przedstawicieli różnych szczebli samorządowych na kolejne pięć lat.
Pełne listy kandydatów można znaleźć na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) pod TYM adresem.
Kto będzie mógł głosować?
Prawo do głosowania w wyborach mają:
- Obywatele Polski, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończyli 18 rok życia,
- Obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami Polski, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 18 lat oraz zgodnie z prawem stale zamieszkują w Polsce, mają prawo wybierania radnych wyłącznie do rady gminy oraz burmistrza.
Osoby, które na stałe zamieszkują obszar danej gminy, ale nie są w niej zameldowane, mogą zostać ujęte w stałym obwodzie głosowania po złożeniu pisemnego wniosku w urzędzie gminy lub za pośrednictwem profilu zaufanego. Wniosek musi zawierać ważne dane oraz dokumenty potwierdzające związki z daną gminą. Urzędnik ma trzy dni na rozpatrzenie takiego wniosku.
Nie mają prawa wybierania osoby pozbawione praw publicznych lub ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu oraz pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.
Ze względu na charakter wyborów samorządowych, osoby, które 7 kwietnia będą przebywały za granicą nie będą mogły oddać swojego głosu, ze względu na kryterium miejsca stałego zamieszkania.
Pamiętajmy również, żeby w dzień wyborów oddać ważny głos. Aby głos był ważny, wyborca musi postawić znak „X” w kratce obok nazwiska wybranego kandydata na karcie do głosowania. Zagłosowanie na więcej niż jednego kandydata na tej samej karcie, spowoduje nieważność takiego głosu. Również zastosowanie innego znaku niż “X” w kratce obok nazwiska kandydata spowoduje nieważność głosu.
Poprzednie wybory samorządowe w Polsce odbyły się 21 października 2018 roku. W związku z tym, że kadencja samorządów trwa obecnie pięć lat (została wydłużona w 2018 roku), to termin kolejnych wyborów, zgodnie z kalendarzem wyborczym, przypadał na jesień 2023 roku. W związku z tym, że w tym samym terminie wypadały wybory parlamentarne, rządząca większość w 2022 roku zdecydowała o wydłużeniu kadencji samorządów do 30 kwietnia 2024 roku.
