Rodzina stanowi fundament społeczeństwa i trudno sobie wyobrazić bez niej jego funkcjonowanie. Dlatego też problem przemocy w rodzinie jest tak ważnym tematem. Każdy z nas może, powinien, a nawet musi pomóc w zapobieganiu temu patologicznemu zjawisku. Przemoc to intencjonalne działanie!
Przemoc to dawanie sobie prawa, by drugą osobę uderzyć, obrazić, skrytykować. Sprawcy stosują też przemoc seksualną i ekonomiczną, nie liczą się z potrzebami, życzeniami, protestami czy uczuciami drugiej osoby. Traktowanie innej osoby jak przedmiot pozbawiony praw to przestępstwo.
Dobro i bezpieczeństwo
Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo mieszkańców, Rada Gminy Nieporęt uchwaliła „Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy”. Na terenie gminy przy Ośrodku Pomocy Społecznej powołany został Zespół Interdyscyplinarny zajmujący się tematyką przemocy w rodzinie. W skład zespołu – „grupy roboczej” wchodzą przedstawiciele urzędów państwowych takich jak: policja, przedstawiciel opieki społecznej, kurator sądowy oraz pedagodzy szkół i przedszkoli. Na spotkania, które odbywają się do 3 razy w miesiącu, zapraszane są osoby poszkodowane, dotknięte przemocą jak również osoby podejrzane o stosowanie przemocy (oczywiście osobno). Zadaniem „grupy roboczej’ jest udzielenie pomocy poszkodowanym, ale także „agresorowi”. Istnieje wszakże coś takiego jak społeczeństwo i to właśnie w nim leży największy potencjał w walce z przemocą.
O sytuacji w Gminie Nieporęt i tym, co każdy z nas może zrobić, aby zapobiec przemocy, rozmawiałam z st. asp. Emilią Kuligowska z Komendy Powiatowej Policji w Legionowie.
Irena Werner-Peroń: Pani Emilio, co to jest „Niebieska Karta”
st. asp. Emilia Kuligowska: Procedura “Niebieskiej Karty” polega na tym, że pracownik socjalny oraz dzielnicowy obejmuje rodzinę dotkniętą przemocą stałą opieką. Na spotkaniu „grupy roboczej” podjęta zostaje decyzja o częstotliwości odwiedzania poszkodowanych, czy w ostateczności ewentualnym powiadomieniu Prokuratury Rejonowej o możliwości popełnienia przestępstwa. Jeśli sprawca ma problem z alkoholem, pomoc oferuje Gminna Komisja Rozwiazywania Problemów Alkoholowych.
Jak wygląda sytuacja na terenie Gminy Nieporęt?
W 2015 roku liczba założonych Niebieskich Kart” wynosiła 24, ale już w 2016 (do końca maja) tylko 4. Procedura „Niebieskiej karty” to nie jednoroczna działalność, trwa ona tak długo, jak jest to potrzebne. W chwili obecnej na terenie gminy prowadzonych jest 18 “Niebieskich Kart” założonych przez policję. Liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie to 14 kobiet i 4 mężczyzn, nie zanotowano żadnych zgłoszeń przemocy w stosunku do dzieci. Na podstawie złożonych zawiadomień złożone 2 akty oskarżenia do Prokuratury Rejonowej w Legionowie. Muszę też przypomnieć, że kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. A w przypadku stosowania szczególnego okrucieństwa sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Oprócz osób pokrzywdzonych, kto może zawiadomić władze o podejrzeniu popełnienia przestępstwa?
Emilia Kuligowska: Każdy ma prawo złożyć do nas lub do prokuratury zawiadomienie o popełnionym przestępstwie. Jeśli ktoś ma podejrzenie, że osobie z jego otoczenia dzieje się krzywda, powinien niezwłocznie reagować. Niestety powszechne podejście: „to sprawa rodzinna” czy „co się dzieje w domu, powinno w domu pozostać” i ukrywane latami problemy wychodzą na światło dzienne dopiero wówczas, gdy dochodzi do tragedii.
W wielu przypadkach poszkodowane osoby same wycofują swoje zgłoszenia, dlaczego?
Po pierwszych przypadkach agresji, sprawcy często próbują rozmawiać z ofiarami, starając się wzbudzić w nich poczucie winy. Wiele ofiar zgłasza przestępstwo, lecz po kilku dniach wycofuje swoje zeznania, tłumacząc to wiarą w obietnice poprawy. Niestety w wielu przypadkach jest to tylko chwilowe i sytuacja zaczyna się powtarzać.
Przemoc w rodzinie dotyka nie tylko rodziny patologiczne.
“Przestępstwa czterech ścian” mają miejsce również w tzw. dobrych domach, a sprawcy reprezentują cały przekrój społeczny. Są w wśród nich zarówno kobiety jak i mężczyźni, osoby młode i w podeszłym wieku, osoby z wyższym i podstawowym wykształceniem.
Często w takich sytuacjach najbardziej cierpią dzieci.
Tak i jest to wielki problem. Nie zawsze jest to przemoc skierowana bezpośrednio do dzieci. Dzieci są krzywdzone, kiedy są świadkami krzyków, bicia, awantur czy znęcania się psychicznego. Przemoc domowa może wyrządzić dziecku szkody fizyczne ale też emocjonalne, które długo będą ciążyć na ich psychice.
Sprawcy przemocy zrobią wszystko, żeby ukryć swoje postępowanie.
Sprawcy starają się doprowadzić do izolacji społecznej ofiary. Ograniczają i kontrolują jej kontakt z rodziną, przyjaciółmi i bardzo często z sąsiadami. Systematyczne odizolowana ofiara staje się coraz bardziej bezsilna, a zachowanie sprawcy pozostaje bezkarne.
Wspominała Pani o sąsiadach, to właśnie oni najczęściej zauważają zmiany w zachowaniu ofiary przemocy.
I dlatego policja apeluje o pomoc. Czujny sąsiad to najlepsza ochrona, jaka może być. Jeśli zauważycie Państwo dziwne zachowanie, ukrywanie twarzy za okularami, ukrywanie się w domu, jeśli usłyszycie krzyki etc. – reagujcie. Często bowiem ofiary są uzależnione od swoich oprawców, a co za tym idzie są bezsilne. Ofiara nie mogąca sobie poradzić i nie mająca pomocy potrafi targnąć się na własne życie.
Ludzie boją się zgłaszać swoje podejrzenia. Nie chcą „wsadzać nosa w nie swoje sprawy”.
Przestępstwo przemocy jest ścigane z urzędu, to znaczy, że każdy ma prawo złożyć zawiadomienie, porozmawiać z dzielnicowym, powiedzieć o swoich podejrzeniach. Policja zwykle jest wzywana w ekstremalnych sytuacjach, czasami zbyt późno. Jeśli wiemy o osobie w naszym otoczeniu, której dzieje się krzywda, nie czekajmy. Przemoc domowa rzadko jest incydentem jednorazowym. Jeśli wobec sprawcy nie podejmie się natychmiastowych i stanowczych działań – przemoc się powtórzy.
Bardzo dziękuję za rozmowę.
