O Bitwie Warszawskiej 1920 r. na terenie gmin: Jabłonna, Legionowo, Nieporęt, Serock. Wieliszew dzisiejszy czytelnik może dowiedzieć się z publikacji wydanej przez Starostwo powiatowe w Legionowie w ubiegłym roku.
Autorzy, Krzysztof Klimaszewski i Mirosław Pakuła, na 434 stronach podarowali nam nietypową i bardzo ciekawą publikację o Bitwie Warszawskiej 1920 r., która zakreśla opis wydarzeń i dokumentów do miejscowości gmin współczesnego powiatu legionowskiego i tym samym jest praktycznym przewodnikiem po historycznych miejscach kilkudziesięciu miejscowości rejonu powiatu legionowskiego.
Oparta o bardzo bogatą dokumentację fotograficzną, kartograficzną i schematy pozyskane głównie z Centralnego Archiwum Wojskowego, z których wiele jest odkrywczych i publikowanych po raz pierwszy. Składa się dwóch części, gdzie pierwsze pięć rozdziałów wprowadza czytelnika w okres przygotowań do obrony przed bitwą, głownie w kontekście prac fortyfikacyjnych oraz opisu sytuacji militarnej w kraju.
W drugiej części, zawierającej 10 rozdziałów, przedstawiona jest dynamika działań Bitwy Warszawskiej odniesiona do poszczególnych gmin obecnego powiatu legionowskiego. Czytelnik może tu odnaleźć prawie każdą miejscowość obecnego powiatu i skonfrontować z obecnym wyglądem koszar, fortyfikacji polowych, dróg, mostów i symboliki bitwy wyrażonej w pomnikach, tablicach pamiątkowych itp.
Praca ma charakter bardziej faktograficzny i stanowić może bardzo cenne źródło do badania dziejów miejscowości i opisu przebiegu Bitwy Warszawskiej odniesionej bardzo szczegółowo w stosunku do kilkudziesięciu miejscowości naszego powiatu, co jest ułatwione, bo na końcu publikacji znajduje się indeks miejscowości.
To jej szczególny walor, bo można powiedzieć jest gotowym przewodnikiem historycznym, który może być wykorzystywany przy organizowaniu różnorodnych form upowszechniania wiedzy o przełomowych momentach wojny polsko – bolszewickiej, jaka rozegrała się na naszym terenie, czyli przedmieściu warszawskim.
Szczególnie dużo materiału poświęcone jest 10. Dywizji Strzelców Kaniowskich dowodzonej przez gen. Lucjana Żeligowskiego, 1. Armii gen. Franciszka Latinika, oddziałom Armii Ochotniczej dowodzonej przez gen. Józefa Hallera i 5. armii utworzonej tuż przed bitwą, a dowodzonej przez gen. Władysława Sikorskiego.
Zawiera ponad 100 zdjęć oraz kilkadziesiąt schematów i dokumentów, które uplastyczniają narrację historyczną.
Lektura tej publikacji wymaga opanowania podstawowej terminologii wojskowej, ale ma to swoisty wymiar edukacyjny i po opanowaniu jej daje czytelnikowi lepsze zrozumienie zagadnień walki, działań bojowych, sztuki operacyjnej i strategii.
Publikacja została wydana ze środków finansowych starostwa powiatowego w Legionowie oraz poszczególnych gmin i jako egzemplarz obowiązkowy trafiła do wszystkich bibliotek szkolnych i oświatowych na terenie powiatu legionowskiego.
Małym mankamentem jest to, że nie można jej zakupić, ale wiele osób mogło ją zdobyć uczestnicząc w różnorodnych konkursach organizowanych przez Starostwo Powiatowe, Muzeum Historyczne w Legionowie lub otrzymując jako nagrody przekazywane w poszczególnych gminach, co jest dalej kontynuowane przez Wydział Promocji i Kultury Starostwa Powiatowego w Legionowie.
Jako wydawnictwo także o wymiarze edukacyjnym może być spożytkowane przez nauczycieli historii w szkołach, bo jest materiałem faktograficznym i może stanowić cenne uzupełnienie lekcji historii, ale także godzin wychowawczych, do czego serdecznie zachęcam.
Książka oprawiona w sztywne okładki, porządnie szyta jest miłym przedmiotem w korzystaniu.
Myślę też, że znajdzie poczesne miejsce w wielu domach naszej małej Ojczyzny.
Problematyka Bitwy Warszawskiej na terenie powiatu legionowskiego przedstawiona została już wcześniej w naszej gazecie w 2015 r. w artykule Erazma Domańskiego zatytułowanym ”Pamięć Bitwy Warszawskiej w tradycjach bojowych i świadomości społecznej” dostępnym także tutaj.
Erazm Domański – Prezes Towarzystwa Przyjaciół Legionowa
