Jaki powinien być maksymalny koszt kredytu?
Na koszt kredytu składają się odsetkowe i pozaodsetkowe koszty kredytu. W odniesieniu do odsetek, to ich maksymalna wysokość nie może wynieść więcej niż dwukrotność odsetek ustawowych, a te są równe sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5% (obecnie wynoszą 10% w stosunku rocznym). W przypadku nieterminowej spłaty kredytu, odsetki maksymalne za opóźnienie nie mogą przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, a te są równe sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5% (obecnie wynoszą 14%). Od 11 marca 2016 r. wysokość kosztów w przypadku nieterminowej spłaty kredytu reguluje również przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. Przewidują one, że jeśli łączna wysokość opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu (np. opłat windykacyjnych) oraz odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych, o których mowa powyżej, to należą się te opłaty i odsetki w kwocie odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych. W umowach zawartych do dnia 1 stycznia 2016 r. odsetki nie mogą wynosić więcej niż czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Odsetki nie są jednak jedynym kosztem kredytu. Oprócz tego kredytodawca może pobierać od kredytobiorcy pozaodsetkowe koszty kredytu (np. prowizję). Dla konsumentów, którzy zawarli umowy po 11 marca 2016 r., maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu będzie równała się sumie 25 proc. całkowitej kwoty kredytu i 30 proc. kwoty zmiennej, uzależnionej od okresu, na jaki zaciągnięta zostanie pożyczka. Ponadto, wszystkie pozaodsetkowe opłaty nie mogą przekroczyć 100 proc. całkowitej kwoty kredytu. Obowiązująca do 11 marca 2016 r. ustawa o kredycie konsumenckim nie określała górnej granicy kosztów kredytu niebędących odsetkami.
Czy koszt ubezpieczenia kredytu wchodzi w skład całkowitego kosztu kredytu?
Koszty ubezpieczenia wymaganego przez postanowienia umowy o kredyt wlicza się w jego całkowity koszt. Do całkowitych kosztów kredytu wlicza się wartość usług dodatkowych, gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu. Przez koszty usług dodatkowych należy rozumieć m.in. składki z tytułu umowy ubezpieczenia. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że koszty ubezpieczenia kredytu będą wchodzić w limit przewidziany dla pozaodsetkowych kosztów kredytu. Dla konsumentów, którzy zawarli umowy po 11 marca 2016 r., maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu będzie równała się sumie 25 proc. całkowitej kwoty kredytu i 30 proc. kwoty zmiennej, uzależnionej od okresu, na jaki zaciągnięta zostanie pożyczka. Ponadto, wszystkie pozaodsetkowe opłaty nie mogą przekroczyć 100 proc. całkowitej kwoty kredytu.
Jak można sprawdzić ile wyniosą wszystkie opłaty i jakiej wysokości raty kredytu będzie trzeba płacić? Jak oszacować koszty pożyczki?
Takie informacje powinny znaleźć się w Formularzu informacyjnym dotyczącym kredytu konsumenckiego, który powinien być konsumentowi wręczony przed zawarciem umowy. Formularz jest tabelarycznym zestawieniem informacji o kredytodawcy, kosztach kredytu, zabezpieczeniach, usługach dodatkowych i ich kosztach. Wzór formularza został wprowadzony ustawą o kredycie konsumenckim i wszyscy kredytodawcy powinni wypełniać go w ten sam sposób. W założeniu ma to ułatwić kredytobiorcom porównanie różnych ofert dostępnych na rynku.
Jakie dokumenty i informacje powinniśmy otrzymać przed podpisaniem umowy z kredytodawcą?
Przed zawarciem umowy konsument powinien otrzymać formularz informacyjny, w którym zawarte będą informacje dotyczące kosztów związanych z kredytem. Ponadto, konsument ma prawo otrzymać bezpłatny projekt umowy, o ile w ocenie kredytodawcy/pośrednika spełnia on warunki udzielenia kredytu. Kredytodawca/pośrednik powinien też udzielić nam wyjaśnień w przypadku wątpliwości co do treści zawartych w formularzu lub umowie. Przy zawieraniu umowy, konsument powinien również otrzymać wzór odstąpienia od umowy.
Jaka jest różnica między bankiem a instytucją pożyczkową?
Bank to instytucja, której działalność jest szczegółowo regulowana w ustawie prawo bankowe. Instytucje bankowe podlegają ścisłemu nadzorowi, który sprawowany jest przez Komisję Nadzoru Finansowego. Środki finansowe lokowane przez konsumentów w bankach są zabezpieczone poprzez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który w przypadku niewypłacalności banku zwraca konsumentom ich pieniądze (do kwoty 100 tys. euro) Instytucje pożyczkowe nie są uprawnione do gromadzenia środków pieniężnych i obciążania ich ryzykiem, gdyż są to czynności bankowe, na których wykonywanie podmiot powinien uzyskać zezwolenie od Komisji Nadzoru Finansowego. Należy pamiętać, że jedynie środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych (w tym lokaty) oraz w SKOK0-ach są objęte gwarancją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Jeżeli zatem konsument powierzy środki finansowe instytucji innej niż bank, w przypadku jej niewypłacalności nie otrzyma zwrotu swoich środków z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.
Jak sprawdzić wiarygodność instytucji, która pożycza pieniądze?
Zanim konsument zdecyduje się na kredyt w jakiejkolwiek instytucji, powinien sprawdzić, kto sprawuje nad nią nadzór. Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór nad bankami, a od 27 października 2012 r. również nad SKOK-ami. Pozostałe instytucje udzielające pożyczek nie są nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego. Dodatkowy nadzór nad zgodnością umów z obowiązującymi przepisami prawa sprawuje Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który może badać wzorce umów, jak i sposób wykonywania umów niezależnie od tego, czy dana instytucja udzielająca pożyczek znajduje się pod nadzorem KNF. Konsument może również poszukać informacji w Internecie np. na stronach internetowych urzędów, gdzie publikowane są decyzje wobec przedsiębiorców naruszających przepisy.
Czy można dostać kredyt na dowód, bez BIK?
Na podstawie art. 9 ustawy o kredycie konsumenckim kredytodawca ma obowiązek dokonać oceny zdolności konsumenta do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie o kredyt konsumencki. Kredytodawcy stosują różne metody oceny zdolności kredytowej np. weryfikację danych w Biurze Informacji Gospodarczej lub weryfikację danych w Biurze Informacji Kredytowej. Od wyników oceny zdolności kredytowej zależy czy konsument otrzyma pożyczkę/kredyt. Dlaczego mogę bez problemu dostać pożyczkę w instytucji pożyczkowej, podczas gdy mój bank mi jej odmówił? Zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim każdy pożyczkodawca ma obowiązek badać zdolność kredytową kredytobiorcy, jednak banki co do zasady stosują bardziej restrykcyjne metody. Mają np. obowiązek weryfikowania historii kredytowej konsumenta w Biurze Informacji Kredytowej (BIK SA). Instytucje pożyczkowe mogą badać zdolność kredytową w różny sposób, obecnie mogą również za pisemną zgodą konsumenta korzystać z informacji zamieszczonych w BIK-u. W przypadku, gdy bank odmówił udzielenia kredytu z uwagi na brak zdolności kredytowej, należy zastanowić się, czy zaciągnięcie kredytu w instytucji pożyczkowej nie spowoduje nadmiernego zadłużenia konsumenta. Należy pamiętać, że instytucje pożyczkowe udzielają często droższych pożyczek.
Czy kredyt 0% faktycznie nic nie kosztuje?
Nie zawsze hasło „kredyt 0%” oznacza kredyt bez kosztów. Widząc taką ofertę należy zawrócić uwagę po pierwsze na to, czy oprocentowanie kredytu rzeczywiście wynosi 0% oraz czy konsument nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów np. z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia kredytu. Tylko wówczas kredyt będzie faktycznie bezkosztowy.
Bank obiecuje tani kredyt. Jak sprawdzić, czy taki rzeczywiście będzie? O co zapytać zanim podpiszę umowę?
Podpisując umowę u jakiegokolwiek kredytodawcy należy dokładnie przeczytać umowę oraz zwrócić uwagę na wysokość Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania (RRSO) wskazaną w umowie i formularzu informacyjnym. Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania kredytu daje konsumentowi informację ile wynosi całkowity koszt kredytu, jaki poniesie na rzecz kredytodawcy. RRSO wyrażona jest jako wartość procentowa od całej kwoty kredytu liczona w stosunku rocznym, które kredytodawca daje do dyspozycji konsumentowi. Im wysokość RRSO jest niższa, tym kredyt jest „tańszy”. Podpisując umowę konsument powinien zapytać o: wysokość oprocentowania kredytu, wysokość opłat i prowizji z tytułu udzielonego kredytu, wysokość RRSO oraz całkowity koszt kredytu, zabezpieczenia, jakie konsument powinien przedstawić, aby otrzymać kredyt oraz ich wysokość, formę prawną działalności kredytodawcy.
Źródło: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Dla osób, które chciałyby skorzystać z pomocy prawnej, informuję że BEZPŁATNE PORADY PRAWNE organizowane są w poniedziałki w godzinach 16:00-20:00 w siedzibie Kancelarii Radcy Prawnego – ul. Piłsudskiego 33 lok. 302 w Legionowie, III piętro (kontakt telefoniczny do fundacji: +48 724 543 692). Kancelaria jest Lokalnym Punktem Ministerstwa Sprawiedliwości Bezpłatnej Pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem.
Joanna Regent-Cendrowska
Radca Prawny
W razie pytań do artykułu: + 48 669-134-666
