Dlaczego ta konferencja była szczególna. Dotyczy ona wyjątkowo trudnych spraw, o których się mówi z pewną dozą nieśmiałości, a bardzo rzadko wprowadza w czyn. Problem pracy dla osób z niepełnosprawnościami musi być rozpatrywany wielowątkowo i z różnych perspektyw. Każdy przypadek osoby z niepełnosprawnościami jest inny i wymaga innego przygotowania miejsca pracy. Poprzez miejsce pracy należy rozumieć nie tylko miejsce pracy, jego przystosowanie do możliwości osoby ubiegającej się o nią oraz przygotowanie przyszłych współpracowników. Praca dla wielu to wypełnienie czasu, sensu życia, często jedyna możliwość bycia z innymi, nawiązywania kontaktów społecznych. To droga do samorealizacji i samospełnienia. To poprawa samooceny i poczucia własnej wartości. Szczególną grupą są osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym i to im była poświęcona znaczna część konferencji. Okazuje się, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną wspaniale odnajdują się w środowisku pracy. „Byłoby rzeczą w najwyższym stopniu niegodną człowieka i zaprzeczeniem wspólnego człowieczeństwa, gdyby dopuszczało się do życia społecznego, a więc także do pracy, tylko osoby pełnosprawne, gdyż w ten sposób popadałoby się w niebezpieczną formę dyskryminacji słabych i chorych ze strony silnych i zdrowych.” – (Laborem exercens Osoba upośledzona a praca Jan Paweł II 14 września 1981.)
Eksperci o sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy
Ogólną informacja o stanie zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w Polsce – Marek Tarwacki, Dyrektor Szkoły Podstawowej im. Stanisława Moniuszki w Łajskach, Prezes Stowarzyszenia „Sztuka włączania” rozpoczął konferencję. Z danych, które zaprezentował jasno wynika, że osoby niepełnosprawne stanowią znikomy procent zatrudnionych. Większość z nich znajduje zatrudnienie w sektorze prywatnym.
Problem możliwości zatrudniania osób z niepełnosprawnościami w kontekście wystawianych orzeczeń omówiła Marzena Czarnocka Dyrektor poradni psychologiczno-pedagogicznej, wykładowca kursów dla nauczycieli i kadry zarządzającej placówek oświatowych.
Dorota Wróbel –Górecka Dyrektor CIS przedstawiła założenia realizowanego właśnie pilotażu „Asystent dziecka z niepełnosprawnością’’ ASPE nowym zawodem”. Jest to znowu bardzo ważny element układanki. Asystenci pomogą uczniom niepełnosprawnym w przygotowaniu się do nauki, zdobycia solidnych podstaw w przygotowaniu do pracy. Będą przy nich w ważnych chwilach udzielą pomocy tam, gdzie ona będzie konieczna.
Z informacji eksperckich wynika, że osoby niepełnosprawne stanowią największą grupę wśród bezrobotnych. Bezrobocie wśród nich sięga do 80%. Różne są tego przyczyny. Często natury zdrowotnej, psychicznej czy też społecznej. Osoby niepełnosprawne potrzebują specjalistycznego, finansowego wsparcia, aby móc znaleźć się na współczesnym rynku pracy. Kryteria doboru pracowników są dla wszystkich jednakowe. Pracodawcy poszukują jak najlepszych dla siebie. Trzeba stanąć w szranki z innymi ubiegającymi się i w dodatku wygrać.
Przełamywanie ograniczeń. Oni mogli – dobre praktyki
Najlepszymi motywatorami są ludzie, którzy osiągnęli niebywały sukces w tej dziedzinie. Paweł Ciułkowski opowiedział o swojej niepełnosprawności, a w związku z nią konieczności wprowadzenia zmian w życiu zawodowym. Prelegent opisał jak budował swój warsztat pracy w zmienionej rzeczywistości i o swoich usługach trenera tenisa.
Sebastian Nieckarz nie poddał się chorobie i założył studio. Prowadzi obecnie działalność gospodarczą w zakresie nagrań dźwiękowych i telewizyjnych.
Najwięcej wątpliwości budzi praca dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Niektórzy nawet pedagodzy specjalni podchodzą do tego zagadnienia bardzo sceptycznie. To zdecydowanie negatywne nastawienia przełamuje fundacja Emanio Arcus. Jej prezes Małgorzata Trzcińska opowiedziała jak z wielkim sukcesem zrealizowała dwa projekty i zatrudnia ponad 25 niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym młodych ludzi. Pracują oni w restauracji Zdrówko oraz rozgłośni radiowej Bezpieczna Podróż. Okazuje się, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną wspaniale odnajdują się w środowisku pracy i są wspaniałymi pracownikami. Potrzebna jest tylko dobra wola i pełna determinacja przy realizacji takich celów.
„Break Out Of Your Own Box” – „Wydostań Się Ze Swojego Zamknięcia”
A osiągniecia i życie Angelo Pentaris są dowodem na to, że każdy ciężko pracując na sobą może osiągnąć sukces. Angelo urodził się przedwcześnie z porażeniem mózgowym oraz porażaniem czterokończynowym. Lekarze powiedzieli jego rodzicom, że nigdy nie będzie chodził i nigdy nie będzie samodzielny. Stało się dzięki wytrwałej pracy Angelo i jego bliskich inaczej. Osiągnął samodzielność i został profesjonalnym perkusistą. Dlatego może doradzać innym, aby nie dali się zaszufladkować, ubezwłasnowolnić. Walczyli o swoje, odrzucili sądy, opinie, oceny innych i walczyli o swoją przyszłość, a w tym przypadku o ulubione zajęcie, pracę, o własną wolność. Angelo jest przekonany, że bariery zewnętrzne są trudne do pokonania, ale wewnętrzne, psychiczne mogą być nie do przebycia. Dlatego należy odrzucać te wewnętrzne własne i narzucone przez otoczenie ograniczenia.
Potrzebna dobra wola i porozumienie na rzecz przystosowania bądź tworzenia nowych miejsc pracy
Organizatorom konferencji Powiatowemu Urzędowi Pracy w Legionowie, Stowarzyszeniu’ Sztuka włączania”, fundacji” Promień Słońca” zależało bardzo na motywowaniu zarówno władz samorządowych, pracodawców jak i osoby niepełnosprawne do podejmowania wysiłku na rzecz budowania miejsc pracy jak i zatrudniania osób z niepełnosprawnościami. Dlatego cieszy na konferencji obecność starosty powiatu Legionowskiego pana Sylwestra Sokolnickiego, prezydenta miasta Legionowa pana Romana Smogorzewskiego i wiceprezydenta pana Piotra Zadrożnego. Smuci jednak zbyt małe zainteresowanie pedagogów specjalnych, psychologów, nauczycieli z rodziców, opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami, gdyż ich nieobecność świadczy o niezbyt poważnym potraktowaniu sprawy. Miejsca pracy dla tych osób nie powstaną od razu i bez udziału zainteresowanych. Zgodnie z obowiązującymi normami, każdy człowiek ma prawo do pracy, a obowiązkiem władz jest jej zapewnienie. Jest to obowiązek nie tylko prawny, ale i moralny. Konferencja była próbą wniesienia takich zmian dla osób najsłabszych, potrzebujących pomocy i wsparcia całej społeczności. Konferencji towarzyszyły stoiska eksperckie Powiatowego Urzędu Pracy w Legionowie oraz Powiatowego Zespołu Szkół i Placówek Specjalnych- Szkoły Przysposabiającej do Pracy w Legionowie.
Jerzy Jastrzębski
