Jezioro Zegrzyńskie (zwane też Zalewem Zegrzyńskim) już od ponad sześciu dekad cieszy się ogromnym zainteresowaniem i popularnością wśród mieszkańców powiatu legionowskiego, jak również warszawiaków. W sezonie letnim plaże i wody jeziora są codziennie oblegane przez tysiące osób. 20 lipca (sobota) 2024 roku Jezioro Zegrzyńskie oficjalnie skończyło 61 lat.
Jak informuje w komunikacie Starostwo Powiatowe w Legionowie w tym roku mija 61. rocznica powstania Jeziora Zegrzyńskiego. Dotychczas sądzono, że symboliczne przecięcie wstęgi nastąpiło 22 lipca 1963 roku, podczas największego święta PRL – Narodowego Święta Odrodzenia Polski. Jak się jednak okazuje, zgodnie z informacjami uzyskanymi przez Nieporęckie Stowarzyszenie Historyczne uroczyste otwarcie odbyło się jednak już 20 lipca 1963 r.
Jezioro Zegrzyńskie w liczbach
Zbiornik ma powierzchnię 30,3 km², jego objętość to blisko 90 mln m³ wody, a średnia głębokość sięga 3 m. Jest źródłem wody dla Warszawy, tu bowiem znajduje się ujęcie Wodociągu Północnego. Na stopniu wodnym piętrzącym wodę w Jeziorze Zegrzyńskim powstała Elektrownia Wodna Dębe. Stopień wodny oraz Jezioro Zegrzyńskie wykorzystywane są do produkcji energii elektrycznej, poboru wody przez Wodociąg Północny, rekreacji i sportów wodnych oraz żeglugi (droga wodna II klasy). Stopień Wodny Dębe wraz z Kanałem Żerańskim i śluzą Żerań tworzą tzw. warszawski węzeł wodny.
Początki Jeziora Zegrzyńskiego sięgają lat 50.
Powstanie Jeziora Zegrzyńskiego było możliwe dzięki wybudowaniu stopnia wodnego w miejscowości Dębe. Pomysł na realizację tego przedsięwzięcia powstał w 1951 roku, wtedy też określono przybliżoną lokalizację zbiornika. Siedem lat później tereny te odwiedził Józef Cyrankiewicz, ówczesny premier. Prawdopodobnie wtedy podjęto ostateczną decyzję o budowie zapory, której głównym zadaniem miało być zapobieganie powodziom w dorzeczu dolnej Narwi. Budowę rozpoczęto w 1958 roku, a zakończono w 1963 roku. Wcześniej w miejscu, gdzie obecnie znajduje się tzw. patelnia Jeziora, mieszkali ludzie. Niestety był to obszar częstego wylewania wód Narwi i Bugu. Według przekazów mieściły się tu także trzy obozy, w których osadzeni byli więźniowie krótkoterminowi. To właśnie oni mieli pracować podczas oczyszczania terenu, który przeznaczono na dno obecnego Jeziora Zegrzyńskiego.
Przebieg budowy zbiornika wodnego na Narwi
Inwestycja została zrealizowana w dwóch etapach. Pierwszy z nich obejmował wybudowanie jazu i przepławki dla ryb oraz wszystkich budynków mieszczących się poza korytem rzeki, na jej lewym brzegu. Drugi etap, polegający na wykonaniu zapory, wymagał przegrodzenia Narwi i skierowania jej wód na jaz. Poza zaporą główną powstały również zapory boczne, jedenaście przepompowni do odwadniania terenów i wały ziemne na lewym brzegu rzeki.
źródło: Powiat Legionowski
