Inicjatywa Lasy i Obywatele stworzyła mapę pokazującą planowane wycinki polskich lasów. Wynika z niej, że w powiecie legionowskim czekają nas wkrótce duże wycinki drzew – rębnia zupełna ma się odbyć w m. in. Uroczysku Kałuszyn w gminie Wieliszew i Lasach Chotomowskich w gminie Jabłonna. Nadleśnictwo Jabłonna, jako zarządca tych terenów zaprzecza twierdząc, że wskazana mapa upraszcza rzeczywistość i zniekształca zakres prac mających być wykonanych w tych lasach.
Po internecie krążą mapy pokazujące, które polskie kompleksy leśne mają być w najbliższych latach wycięte. Stworzyli je działacze inicjatywy Lasy i Obywatele. Opracowanie powstało na bazie ogólnodostępnych danych Lasów Państwowych. Mapy pokazują zaplanowane wycinki drzew w ramach 10-letnich planów urządzenia lasów dla poszczególnych polskich nadleśnictw. W przypadku Nadleśnictwa Jabłonna, zarządcy większości terenów leśnych w powiecie legionowskim, według autorów tej mapy rębnię zupełną zaplanowano w m. in. w Uroczysku Kałuszyn w gminie Wieliszew, czy też w Lasach Chotomowskich w gminie Jabłonna.
To manipulacja! – twierdzi Nadleśnictwo Jabłonna
O komentarz do tych niepokojących informacji poprosiliśmy Nadleśnictwo Jabłonna. Zarządzający nim nadleśniczy Stefan Traczyk twierdz, że stworzona przez społeczników mapa wycinki lasów jest manipulacją, upraszcza rzeczywistość i zniekształca zakres prac mających być wykonanych w podlegających mu lasach, a rzeczywista skala wycinki będzie dużo mniejsza. –Rozumiejąc obawy oraz niepokój, jaki wywołują prezentowane przez portal Lasy i Obywatele informacje udostępnione w postaci mapy z zaznaczonymi na czerwono fragmentami lasów pragniemy zapewnić, że w rzeczywistości obszar, na którym już zostały zrealizowane i w kolejnych latach obowiązywania planu urządzenia lasu będą wykonywane zabiegi związane z wprowadzeniem nowego pokolenia drzew będzie dotyczył o wiele mniejszego zakresu powierzchni. Nadleśnictwo Jabłonna prowadzi działalność na podstawie zapisów zatwierdzonego przez ministerstwo klimatu planu urządzenia lasu i zgodnie z charakterystyką lasów dotyczącą wieku, stanu sanitarnego, składu gatunkowego realizuje standardowe i skrupulatnie planowane działania zmierzające do wymiany pokoleń drzew. Taka wymiana pokoleń wiąże się z usunięciem starego drzewostanu i odnowieniem powierzchni w ciągu najbliższych 5 lat. Najczęściej prace związane z sadzeniem nowego lasu, czyli zakładaniem upraw leśnych Nadleśnictwo Jabłonna ze względów wynikających z ochrony lasu realizuje do 2 lat po wykonaniu cięć. Zamieszczona na portalu Lasy i Obywatele mapa prezentuje dane w ujęciu bardzo uproszczonym, które bez bardziej wnikliwej analizy mogą mieć znaczący wpływ na prawidłowy odbiór informacji dotyczących planowanych i realizowanych cięć odnowieniowych. Zobrazowanie to bierze pod uwagę (oznacza na czerwono) powierzchnię całych pododdziałów leśnych, a niestanowiących pewną ich część działek, które podlegają cięciom odnowieniowym (także nie na całej swojej powierzchni). Na upublicznionej mapie interaktywnej zaznaczono całe pododdziały leśne, w obrębie których jedynie pewne fragmenty lasu będą podlegały planowanym zabiegom hodowlanym w czasie 8 najbliższych lat do 2028r. Na przedmiotowym zobrazowaniu zaznaczono również te fragmenty drzewostanów, na których w latach 2019-2020 zakończono już proces odnowienia lasu poprzez założenie uprawy leśnej – posadzenie sadzonek drzew leśnych, gdzie aktualnie trwa pielęgnowanie młodego pokolenia lasu. Zatem zaakcentowane na analizowanej mapie dane dotyczą dziesięcioletniego okresu obowiązywania planu urządzania lasu dla Nadleśnictwa Jabłonna na lata 2019-2028 zarówno zrealizowane, jak i planowane w najbliższych latach. Prezentowane w ten sposób dane celowo poważnie zniekształcają rzeczywistość i wpływają niekorzystnie na emocje towarzyszące odbiorowi informacji. Dla przykładu, stanowiący część dużego kompleksu leśnego Lasy Chotomowskie pododdział leśny 300 -a, którego zaznaczona na mapie powierzchnia wynosi 4,87 hektara zgodnie z zapisami planu urządzania lasu w latach 2019-2028 będzie podlegał cięciom odnowieniowym wyłącznie na powierzchni 0,90 hektara, czyli 18 procentom oznaczonej na mapie powierzchni. I tak jest w przypadku każdego z oznaczonych na przedmiotowej mapie pododdziałów. Na żyźniejszych siedliskach, gdzie dominuje złożony sposób prowadzenia cięć odnowieniowych prezentowane w taki sposób dane jeszcze bardziej manipulują rzeczywistość i wpływają niekorzystnie na emocje odbiorców. Dla przykładu, zaznaczony na czerwono cały pododdział o powierzchni 23,38 hektarów odnawiany będzie cięciami złożonymi na powierzchni wynoszącej 2,27 hektara, co stanowi jedynie około 10 procent powierzchni całego pododdziału. Ponadto rozpatrując każdy ze wskazanych na mapie przypadków należy mieć na uwadze, że niemal każda podana powierzchnia w rzeczywistości redukowana jest również dodatkowo o pozostawiane kępy starodrzewu, czy ekoton – informuje Stefan Traczyk, nadleśniczy w Nadleśnictwie Jabłonna. Podobnie rzecz się ma z wycinką drzew planowaną w Uroczysku Kałuszyn w gminie Wieliszew. Na mapie Lasy i Obywatele zaznaczono na czerwono blisko 7 hektarów tamtejszych lasów, jako tych przeznaczonych do rębni zupełnej. Jak zapewnia nadleśniczy Traczyk, tylko drzewa rosnące na powierzchni około 3 hektarów wskazanej przestrzeni będą podlegały cięciom odnowieniowym.
To będą cięcia odnowieniowe
– Nadleśnictwo Jabłonna zapewnia, że realizowane prace wykonywane będą wyłącznie w celu zainicjowania procesu wymiany pokoleń drzewostanu z uwzględnieniem takich aspektów przyrodniczych jak żyzność siedliska leśnego oraz skład gatunkowy oraz stan zdrowotny lasu. W dalszej kolejności po usunięciu drzewostanu, w okresie do 5 lat od jego wycięcia, najczęściej już w po 2 latach zostanie posadzone w ich miejsce nowe pokolenie lasu – najlepszej jakości sadzonki drzew i krzewów leśnych, które wyhodowane zostaną w Nadleśnictwie Jabłonna w Leśnictwie Szkółkarskim Skierdy lub z wykorzystaniem sił natury wspomagając jedynie naturalny proces wysiewu nasion przez drzewa. Obszar ten w dalszym ciągu pozostanie powierzchnią leśną, lecz rozpoczął się dla niego kolejny etap rozwoju w bardzo długim cyklu życia zagospodarowanego ekosystemu leśnego. W żyźniejszych fragmentach odnowienie lasu odbywać się będzie z wykorzystaniem rębni złożonych, których celem jest wzbogacenie składu gatunkowego poprzez wprowadzenie w drzewostanach sosnowych domieszek gatunków liściastych głównie dębu oraz buka i lipy. Tak prowadzona przebudowa drzewostanów i dostosowanie składu gatunkowego do warunków siedliskowych w rezultacie przyczyni się do zwiększenia różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych, rozproszy ryzyko uszkodzeń oraz poprawi znacznie odporność drzewostanów na działanie niekorzystnych czynników takich jak huraganowe wiatry, gradacje szkodliwych owadów i ograniczenie występowania chorób grzybowych. Musimy pamiętać, że lasy gospodarcze oprócz funkcji przyrodniczych, zgodnie z zasadami trwałej, zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej dostarczają społeczeństwu wiele korzyści – od funkcji turystycznych, rekreacyjnych, przez funkcje ochronne. Lasy są również źródłem surowca drzewnego, który będąc surowcem w 100 procentach odnawialnym jest dostarczany branży drzewnej działającej w ramach gospodarki narodowej z ukierunkowaniem na zaspokajanie potrzeb każdego z nas, poprzez zabezpieczenie dostępności do przedmiotów pochodzących z drewna wykorzystywanych w życiu codziennym takich jak m. in. papier, meble, drewno konstrukcyjne do budowy domów, czy źródło ciepła. Mając na uwadze powyższe informuję, że głównym celem i priorytetem w działaniach Nadleśnictwa Jabłonna oraz pozostałych około 430 nadleśnictw w kraju jest zachowanie ciągłości istnienia lasów i ich dobrego stanu zdrowotnego, tak aby przyszłe pokolenia mogły również korzystać z jego dóbr. Pracownicy Nadleśnictwa Jabłonna, którzy swoje życie zawodowe poświęcają ochronie i hodowli lasów wszystkie zadania związane z nadzorem nad prowadzoną gospodarką leśną realizują z poszanowaniem prawa oraz zgodnie z zasadami wiedzy przyrodniczo-leśnej. Reasumując, nastawiony na wzbudzenie negatywnych emocji u odbiorców portal prezentuje dane w sposób bardzo uproszczony i zniekształcający faktyczny zakres zrealizowanych i planowanych do wykonania cięć odnowieniowych, natomiast wszelkie działania wynikające z zapisów planu urządzenia lasu realizowane w przedmiotowym kompleksie leśnym zmierzają do wytworzenia nowego pokolenia drzew i tym samym zapewnienia realizacji podstawowego celu Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, czyli utrzymania ciągłości istnienia zdrowych i stabilnych drzewostanów – wyjaśnia Stefan Traczyk z Nadleśnictwa Jabłonna.
Lasy Chotomowskie
– Jednocześnie warto poruszyć bardzo istotny dla naszych lasów problem, z jakim zmagają się leśnicy. Od kilku lat na obszarze całego kraju obserwowane jest negatywne zjawisko osłabienia kondycji drzewostanów sosnowych spowodowane przede wszystkim wysoką temperaturą w miesiącach letnich oraz silną suszą, która związana jest z postępującymi zmianami klimatycznymi. Silne przesuszenie gleby oraz obniżenie poziomu wód gruntowych nie pozostało bez wpływu na kondycję lasów w naszym regionie. Osłabione suszą glebową drzewostany kompleksów leśnych powiatu legionowskiego, głównie Lasy Chotomowskie wykazują zwiększoną podatność na zagrożenia ze strony szeregu szkodliwych czynników wtórnych, takich jak półpasożyt, jemioła rozpierzchła oraz owady takie jak kornik ostro zębny, kornik sześciozębny, przypłaszczek granatek, smoliki oraz cetyńce. Dodatkowo w kompleksie Lasy Chotomowskie odnowienie lasu – zakładanie upraw jest utrudnione z uwagi na występowanie uporczywych pędraczysk, czyli miejsc masowego występowania i żerowania larw chrabąszczy, które uszkadzają systemy korzeniowe sadzonek. W związku z tym, jako jednostka odpowiedzialna za stan sanitarny lasów, Nadleśnictwo Jabłonna zgodnie z obowiązującym prawem – ustawą o lasach musi podejmować odpowiednie działania, których celem jest realizacja zapisów Planu urządzenia lasu oraz ograniczanie negatywnych skutków suszy, a także działania patogenów wtórnych, mając na względzie zapewnienie trwałości i ciągłości lasów. Zmaganie się z problemem pogorszenia stanu zdrowotnego drzewostanów oraz walka z negatywnymi skutkami działania szkodników atakujących nasze lasy – w szczególności drzewostany rębne i przeszłorębne dominujące na obszarze kompleksu Lasy Chotomowskie – nie jest zadaniem łatwym i możliwym do osiągnięcia w krótkim przedziale czasowym. Często wiąże się z zabiegami, które są najbardziej widoczne i tym samym wzbudzają społeczną obawę oraz rodzą sprzeciw obserwatorów, lecz są niezbędne i stanowią „reakcję obronną” uniemożliwiającą rozprzestrzenianie się szkodników, poprzez usuwanie porażonych fragmentów lasu cięciami sanitarnymi, ale także działania długoterminowe polegające na sukcesywnym zwiększeniu odporności drzewostanów przez pielęgnowanie złożonego z gatunków liściastych dolnego piętra drzewostanu, inicjowanie odnowień naturalnych oraz zakładanie upraw o odpowiednim, zgodnym z zapisami planu urządzenia lasu oraz opracowanym programem hodowlano-ochronnym i możliwie bogatym składzie gatunkowym drzew i krzewów leśnych. Nadleśnictwo Jabłonna podejmuje szeroko zakrojone wysiłki oraz przeznacza znaczne środki finansowe na działania związane z ochroną lasu, a cięcia stanowią tylko jedną z wielu wykorzystywanych metod – przy zwalczaniu części występujących zagrożeń – jedyną. Wszystkie prace hodowlano-ochronne realizowane na terenie wspomnianych obszarów leśnych mają na celu zminimalizowanie negatywnych następstw osłabienia drzewostanów oraz dbanie o ich stan sanitarny i odporność. Doraźną metodą walki ustaloną wspólnie, w czasie licznych lustracji terenowych, w których udział brały i biorą także instytucje badawcze związane z leśnictwem oraz jednostka nadzorująca Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Warszawie jest usuwanie obumierających fragmentów drzewostanu, które nie rokują szans na przeżycie, a stanowią potencjalne miejsce dla rozwoju patogenów zasiedlających sąsiednie drzewa i drzewostany. Zgodnie z wytycznymi podlegającego bezpośrednio Dyrektorowi Generalnemu Lasów Państwowych Zespołowi Ochrony Lasu w Łodzi – jednostki nadzorującej realizację działań ochronnych – najbardziej porażone drzewostany wymagają pilnych rozwiązań oraz prowadzenia stałej oceny dynamicznie zmieniającej się sytuacji. Właśnie z uwagi na występujące od wielu lat znaczne zagrożenie tego obszaru na terenie Leśnictwa Bagno oraz sąsiedniego leśnictwa Poniatów tj. północnej części kompleksu Lasy Chotomowskie położonej za torami kolejowymi utworzono na obszarze 1511 hektarów Gospodarstwo Specjalne, gdzie w sposób szczególny kładziony jest nacisk na realizację szerokiego spektrum zadań, często nowatorskich związanych z opanowaniem sytuacji zagrożenia stanu sanitarnego lasu. Uszkodzone obszary lasu pozbawione są drzew tylko przez krótki okres. W latach 2019 – 2020 odnowiono las, czyli posadzono drzewa na obszarze blisko 30 hektarów. Ta nieunikniona wymiana pokoleń drzew w lasach gospodarczych jest przejściowym etapem rozwoju drzewostanu. Masowo wydzielający się posusz oraz osłabione drzewa, które przez procesy gnilne z każdą chwilą tracą mechaniczną odporność na działanie wiatru, mogą także stanowić potencjalne zagrożenie dla osób korzystających z leśnych szlaków i ścieżek. Dlatego Nadleśnictwo Jabłonna mając na uwadze bezpieczeństwo osób odwiedzających lasy prowadzi również regularne działania polegające na usuwaniu drzew obumarłych rosnących wzdłuż dróg leśnych oraz w sąsiedztwie gruntów innych własności. Będąc w dużej części mieszkańcami powiatu legionowskiego, mając świadomość, że tereny leśne stanowią dla mieszkańców niezwykle istotną przestrzeń wykorzystywaną do rekreacji i odpoczynku przy coraz silniej zabudowywanym otoczeniu miasta stołecznego z całą mocą podkreślam, że z racji wykonywanego zawodu jak i przywiązania do miejsca zamieszkania – swojej Małej Ojczyzny – nadrzędnym celem, który nam przyświeca jest praca nad zachowaniem ciągłości trwania lasu na tym obszarze oraz jego udostępnienie społeczeństwu w sposób zapewniający pełne bezpieczeństwo – mówi Stefan Traczyk z Nadleśnictwa Jabłonna.
