Na przełomie października i listopada br. Ministerstwo Klimatu i Środowiska ma przedstawić konkretne lokalizacje tzw. lasów społecznych w pobliżu największych aglomeracji, gdzie typowa gospodarka leśna zostanie ograniczona po to, by podnieść ich wartość rekreacyjną m.in. dla okolicznych mieszkańców. Dotyczy to m.in. terenu Nadleśnictwa Jabłonna, które zarządzą lasami państwowymi na terenie powiatu legionowskiego.
Lasy społeczne, a właściwie „lasy o zwiększonej funkcji społecznej” to kategoria lasów powołana przez zarządzenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych jeszcze w 2022 roku. Kategoria ta ma obejmować obszary intensywnie użytkowane przez ludzi do rekreacji, sportu, zachowania zdrowia i innych funkcji społecznych. W tych lasach miałaby być prowadzona „mniej intensywna gospodarka leśna”, a nadleśnictwa byłyby zobowiązane „bardziej dbać o ochronę przyrody i krajobrazu”. Działania te mają na celu poprawę zarządzania polskimi lasami, czyli de facto reformy Lasów Państwowych, którą planuje przeprowadzić obecny rząd i mają wspomóc m.in. retencję wody, poprawić bioróżnorodność i adaptację kraju do zmian klimatycznych. Lasy społeczne zostaną wyznaczone wokół m.in.: Warszawy, Krakowa, Trójmiasta, Wrocławia, Łodzi, Poznania, Katowic, Bydgoszczy, Torunia, Szczecina, Kielc i Bielska-Białej.
– Dziś kładziemy na stół wypracowane obszary w konkretnych kilkunastu lokalizacjach, w których będą tworzone lasy społeczne. W ich przygotowanie było zaangażowanych ponad 160 organizacji. To określenie lasów, do których nam najbliżej. Na projekt czeka 38 mln Polek i Polaków, a szczególnie ważny jest dla 13 mln osób mieszkających w aglomeracjach. – przekazała z końcem lipca br. na konferencji prasowej ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska. Jak informowało Ministerstwo Klimatu i Środowiska punktem wyjścia do utworzenia lasów społecznych jest mapa lasów spornych stworzona przez organizacje pozarządowe, która przedstawia obszary, gdzie w minionych latach społeczeństwo lokalne i aktywiści zabiegali o ochronę lasów, a wycinki budziły największe emocje i protesty.
Obecnie, od połowy września prowadzone są konsultacje społeczne w tej sprawie m.in, z lokalnymi organizacjami pozarządowymi, a na przełomie października i listopada br. mają być już znane plany dla kilkunastu miast, gdzie lasy społeczne miałyby powstać.
Wiceminister klimatu i środowiska Mikołaj Dorożała w lipcu br. w rozmowie z mediami przekazał, że polscy leśnicy są bardzo dobrze przygotowani do prowadzenia takich lasów. Dodatkowo dodał, że z takich miejsc miałyby zniknąć intensywne wycinki, które obecnie budzą duży sprzeciw społeczny.
Nadleśnictwo Jabłonna i propozycje lasów społecznych na terenie powiatu legionowskiego
Obecnie łączna powierzchnia lasów na terenie Nadleśnictwa Jabłonna to około 12 660 ha. Należy pamiętać, że z dobrodziejstwa jakim są nasze lasy korzystają nie tylko mieszkańcy powiatu legionowskiego, ale również mieszkańcy Warszawy. Lasy w Nadleśnictwie Jabłonna to w dużej mierze wartościowe społecznie kompleksy leśne unikalne w skali całej aglomeracji warszawskiej. Trzy z powyższych kompleksów leśnych mają powyżej 1000 ha każdy, a dwa kolejne niewiele poniżej tej wartości.
16 września odbyło się pierwsze z pięciu spotkaniu prac lokalnego zespołu do spraw lasów o wiodącej funkcji społecznej wokół Warszawy. Brali w nim udział przedstawiciele Lasów Państwowych, samorządów oraz oddolnych inicjatywy jak takich jak m.in. Młodzi dla Rozwoju EMKA z Poddębia w gminie Wieliszew. – Jest to pilotażowy proces zainicjowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Celem prac naszego zespołu będzie opracowanie szczegółowych propozycji obszarów lasów o wiodącej funkcji społecznej wokół Warszawy będących w zarządzie PGL LP oraz zasad prowadzenia na tych obszarach gospodarki leśnej. – przekazała w mediach społecznościowych Izabela Kownacka, radna powiatowa w Legionowie i prezes stowarzyszenia EMKA.
24 września odbyło się kolejne spotkanie lokalnego zespołu do spraw lasów o wiodącej funkcji społecznej wokół Warszawy o czym poinformował Paweł Kownacki, wójt Gminy Wieliszew. – Dziś omawiane były lasy naszego powiatu. Przedstawiciel strony społecznej Pan Tomasz Niedzielski zaprezentował propozycję korekty gospodarki leśnej wypracowaną przez organizacje społeczne i samorządy. – przekazał w mediach społecznościowych włodarz gminy Wieliszew.
Według propozycji wielkość lasów społecznych na terenie Nadleśnictwa Jabłonna miałaby wynosić 6 966 ha z obecnych 12 660, które są pod nadzorem nadleśnictwa. Należy dodać, że obecnie 7545 ha lasów na terenie Nadleśnictwa Jabłonna zostało uznanych już wcześniej za lasy ochronne. Za lasy ochronne uznawane są takie, które m.in. chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwanie ziemi; chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych; ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków; stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających ochronie gatunkowej. Dokładną listę lasów, które mogą zostać uznane za ochronne można znaleźć na stronie internetowej Lasów Państwowych. Proponowane lasy społeczne na terenie Nadleśnictwa Jabłonna w dużej mierze pokrywałyby się z już istniejącymi obszarami uznanymi wcześniej za lasy ochronne.
Organizacje społeczne, które biorą udział w pracach nad opracowaniem mapy lasów społecznych mają nadzieję, że zarówno lasy ochronne jak i ważne społecznie będą faktycznie chronione przed ich wykorzystaniem produkcyjnym.
Jak miałaby wyglądać faktyczna ochrona lasów społecznych i ich utrzymanie?
Lokalne samorządy również mają swoje pomysły jak mogłaby wyglądać faktyczna ochrona i pielęgnacja lasów społecznych m.in. na terenie powiatu legionowskiego. Według wielu samorządów bardzo ważne w kontekście utworzenia lasów społecznych jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury, która umożliwi korzystanie z powyższych miejsc przez społeczność lokalną przy jednoczesnej ochronie ich zasobów naturalnych. Ważne będzie, aby ścieżki spacerowe i rowerowe były odpowiednio oznakowane, a także by wprowadzono działania zapobiegające niszczeniu przyrody przez nieodpowiedzialnych użytkowników.
Powyższe rozwiązania mogłyby zostać osiągnięte poprzez stały nadzór lasów społecznych przez leśników. Ma to na celu wyeliminować nielegalną wycinkę drzew, zaśmiecanie, a także niszczenie roślinności i ekosystemów leśnych. Pracowników Nadleśnictwa Jabłonna w ochronie lasów społecznych mogłyby wspomóc nowoczesne systemy monitoringu, w których skład wchodziłyby m.in. kamery i drony.
Ważne będzie również zapewnienie bezpieczeństwa osób odwiedzających lasy społeczne. Chodzi tu m.in. o opadające gałęzie lub powalone drzewa. Leśnicy powinni na bieżąco dbać o usuwanie martwych lub chorych drzew, które mogą stanowić zagrożenie dla spacerowiczów, a także monitorować szlaki i ścieżki rekreacyjne pod kątem bezpieczeństwa.
Na razie nie wiadomo jeszcze jak będzie wyglądała dokładna mapa lasów społecznych na terenie Polski, w tym na terenie Nadleśnictwa Jabłonna oraz jakie rozwiązania prawne zostaną wprowadzone w celu ich ochrony. Odpowiedzi ze strony Ministerstwa Klimatu i Środowiska na część z tych pytania poznamy prawdopodobnie na przełomie października i listopada 2024 roku. Jak tylko resort klimatu i środowiska przekaże więcej informacji w sprawie utworzenia lasów społecznych oraz ich ochrony Gazeta Powiatowa poinformuje o tym Czytelników.
