We wrześniu rozpocznie się szkolenie dla kandydatów na rodziny zastępcze. W tym roku po raz pierwszy zorganizują je pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Legionowie. Obecnie na terenie powiatu jest 129 rodzin zastępczych. Na temat szkolenia i opieki zastępczej rozmawiamy z dyrektor PCPR – Anną Kaczmarek.
Proszę wyjaśnić czytelnikom, jaka jest różnica pomiędzy adopcją, a przyjęciem dziecka do rodziny zastępczej?
Nowa ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dokładnie rozróżnia funkcje rodziny zastępczej i funkcje rodziny adopcyjnej. Rodzina adopcyjna to taka rodzina, która przysposabia dziecko i to dziecko nabiera takich praw, jak dziecko własne. Po przysposobieniu dziecka w rodzinie adopcyjnej nikt w życie tej rodziny ani tego dziecka nie ingeruje – np. nie wspiera jej też finansowo. Natomiast zanim dziecko trafi do rodziny adopcyjnej, taka rodzina musi przejść odpowiednie szkolenia i kwalifikacje, ale wszystkie te działania prowadzi ośrodek adopcyjny, a nie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Z kolei pieczę zastępczą organizauje powiat. Nowa ustawa wprowadza nowe nazewnictwo – w pieczy zastępczej wyróżniamy trzy rodzaje rodzin: spokrewnioną, niezawodową i zawodową. Rodziną spokrewnioną mogą być zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym wstępni i zstępni – babcia, dziadek lub dorosłe rodzeństwo tego dziecka. Rodziną niezawodową mogą być wszystkie pozostałe osoby – dalsza rodzina czy osoby niespokrewnione. Rodziny zawodowe to te, z którymi starosta podpisuje umowę na odpłatne pełnienie funkcji rodziny zastepczej. Rodzina zastępcza ma za zadanie zapewnić opiekę dziecku, w tym momencie, w którym jego rodzina biologiczna przeżywa jakiś problem. Powinno być w tej rodzinie tylko na ten czas, dopóki sytuacja się nie unormuje – czyli możliwie jak najkrócej. Rodzina biologiczna powinna współpracować z rodziną zastępczą, podobnie jak ośrodek pomocy, aby ta sytuacja jak najszybciej uległa poprawie i dziecko z powrotem do niej trafiło. Natomiasta jeżeli nie jest to możliwe, to takie dziecko powinno trafić do rodziny adopcyjnej.
Na jaki czas dziecko może trafić do rodziny zastępczej?
To zależy od sytuacji – to może być krótki czas np. trzy miesiące, a może być nawet kilka lat. Wiadomo, że jeżeli dziecko jest małe i rodzinie biologicznej nie uda się pokonać wszystkich problemów, a rodzice biologiczni zostaną przez sąd pozbawieni władzy rodzicielskiej, to dziecko ma szansę na adopcję. Jeżeli dziecko jest starsze, albo trafiło do rodziny zawodowej, bo samo ma już problemy z prawem, to takie kilkunastoletnie dzieci mogą być w rodzinie zastępczej nawet do osiagnięcia pełnoletności.
Rodziny zawodowe podpisują umowy ze starostwem. Jakie kwoty wsparcia otrzymują?
Ustawa przewiduje, że kwota nie może być niższa niż 2000 zł brutto dla jednej rodziny, jeżeli małżeństwo jest rodziną zastępczą zawodową, wtedy jeden z małżonków otrzymuje tę kwotę. Oprócz tego, otrzymują też świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, które przebywa w tej rodzinie. To jest kwota 1000 zł miesięcznie na dziecko, jeżeli dziecko jest zdrowe. Jeżeli dziecko ma orzeczony stopień niepełnosprawności to jest to kwota 1200 zł – zarówno w rodzinie niezawodowej, jak i zawodowej. W rodzinie spokrenionej to odpowiednio 660 zł i 860 zł.
2000 zł wsparcia to duża kwota – dlaczego otrzymują je rodziny zawodowe, czym różnią się od spokrewnionych i niezawodowych?
W rodzinach zawodowych jest więcej dzieci – sześcioro, a nawet ośmioro, natomiast w rodzianch niezawodowych – jedno lub dwoje. Rodziny zawodowe są rodzinami specjalistycznymi, opiekują się dziećmi, które mają specjalne potrzeby emocjonalne lub zdrowotne – mamy dzieci, które są karmione pozajelitowo, lub sprawiają szczególne kłopoty wychowacze. Rodzina zawodowa potrafi sobie z tego typu przypadkami poradzić. Rodzina zawodowa może też pełnić funcję pogotowia opiekuńczego – wówczas trafiają tam maleńkie dzieci, które są tam maksymalnie do sześciu miesięcy, po czym trafiają do rodziny niezawodowej lub adopcyjnej. Obecnie na terenie powiatu mamy dziesięć rodzin zawodowych.
Jakie warunki trzeba spełnić, żeby zostać rodziną zastępczą?
Żeby zostać rodziną zastępczą trzeba przejść odpowiednie szkolenie – 60 godzin. Podczas szkolenia poruszane są wszystkie problemy, jakie mogą napotkać rodziców zastępczych. Program szkolenia dla kandydatów dokładnie normuje rozporządzenie – obejmuje m.in. elementy prawa rodzinnego, regulacje prawne dotyczące opieki, zasady finansowania, wybrane elementy pedagogiki, psychologii rozwojowej i wychowaczej. Do tej pory takich szkoleń nie było, organizujemy je w PCPR po raz pierwszy w tym roku. W tamtym roku prowadził je Jarosław Pleta – wieloletni trener i specjalista psychoterapeuta, prezes Towarzystwa Dzieci “Szansa”. Na szkolenie mogą przyjść wszyscy kandydaci – nie tylko małżeństwa, ale także single – wszystkie osoby, które dają rękojmię sprawowania należytej pieczy zastępczej nad dzieckiem. Osoby nie mogą być karane, powinny mieć dobrą opinię w środowisku, odpowiednie warunki zdrowotne, bytowe i mieszkaniowe. To, że ktoś ukończy szkolenie nie oznacza, że przejdzie kolejną kwalifikację i otrzyma dzieci. Dziecko do rodziny zastępczej trafia na skutek postanowienia sądu – przedkładamy listy rodzin gotowych do sprawowania pieczy zastępczej.
Szkolenie rozpocznie się we wrześniu. Dla ilu osób jest przewidziane i w jaki sposób finansowane?
Nie przewidujemy żadnych ograniczeń. Jest to zadanie własne, które realizujemy z budżetu powiatu. Dodatkowo na szkolenia wspierające dostaliśmy dofinansowanie z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Zapraszamy wszystkie zainteresowane osoby i rodziny. Bliższych informacji udzielają pracownicy PCPR pod nr tel. 22 764 02 03 .
/rozmawiała Katarzyna Śmierciak/
