W niedzielę (10 listopada), w hali sportowej przy ul. Modlińskiej 65 w Wieliszewie odbędzie się XXIV Festiwal Kultury Ludowej im. Stanisława Moniuszki. Jak co roku organizatorzy przygotowali atrakcje takie jak m.in. tańce, warsztaty rękodzieła i targ produktów regionalnych. Wstęp na wydarzenie będzie bezpłatny.
Przed nami XXIV edycja wydarzenia, organizowanego od roku 2001 – Festiwal Kultury Ludowej im. Stanisława Moniuszki. Przez te wszystkie lata Festiwal stał się specjalnością Gminy Wieliszew i oryginalnym wkładem w świętowanie niepodległości – efektowną, radosną prezentacją ludowej kultury i dziedzictwa, które przyczyniły się do ukształtowania polskiej świadomości narodowej.
W tegorocznej edycji będziemy poznawać historyczne krainy takie jak: Mazowsze, Podlasie i północno-wschodnia Małopolska. Region Podlasia Południowego i Polesia reprezentować będą twórcy ludowi z Nadbużańskiego Uniwersytetu Ludowego oraz Zespół Pieśni i Tańca „Podlasie” AWF Biała Podlaska. Towarzyszyć im będą gospodarze z Mazowsza Leśnego: Zespół Tańca Ludowego „Promyki” z Wieliszewa na parkiecie oraz Koło Gospodyń Wiejskich „Kałuszyńskie Smaki”, które wspólnie z producentami lokalnej żywności promować będzie lokalne przysmaki (festiwal Smaki Tradycji). Wydarzenie zakończy niepodległościowa potańcówka z udziałem publiczności.
Osoby, które tego dnia nie dadzą rady przybyć na XXIV Festiwal Kultury Ludowej im. Stanisława Moniuszki będą mogły obejrzeć transmisję na żywo z tego wydarzenia na YouTubie na kanale OK Wieliszew.
Poniżej przedstawiamy program XXIV Festiwal Kultury Ludowej im. Stanisława Moniuszki:
- Godz. 13-18 I FESTIWAL SMAKI TRADYCJI i TARG PRODUKTÓW LOKALNYCH
W ogrzewanym namiocie Koła Gospodyń Wiejskich „Kałuszyńskie Smaki” spróbujemy regionalnych specjałów Mazowsza i Podlasia (sójki mazowieckie, bigos kałuszyński, kartacze podlaskie, kurpiowski rejbak / podlaska babka ziemniaczana, piwo kozicowe).
Na Targu Produktów Lokalnych kupimy najwyższej jakości, ekologiczne wyroby od lokalnych producentów:
– wypieki z Piekarni Tradycyjnej „Sikorzanka” z Sikor (Gmina Wieliszew)
– sery zagrodowe z „Białej Tynki” z Gąsiorowa (Gmina Serock)
– wędliny z Manufaktury Smaku – Wyroby Henryka z Sikor (Gmina Wieliszew)
– wyroby pszczelarskie od Stowarzyszenia „Nasze Pszczoły” (pasieki z Gminy Jabłonna i gmin powiatu legionowskiego)
– przetwory i dania z dyni z „Dyniolandu” w Wieliszewie (Gmina Wieliszew)
– kawa z wieliszewskiej palarni kawy „Pakamera” (Gmina Wieliszew)
- Godz. 15-17 WARSZTATY RĘKODZIEŁA LUDOWEGO
Warsztaty z tkactwa, plecionkarstwa – wikliny, rzeźby w drewnie, poprowadzą w tym roku twórcy ludowi z Nadbużańskiego Uniwersytetu Ludowego w Białej Podlaskiej. Wezmą w nich udział dorośli i dzieci – zapraszamy całe rodziny!
Zbigniew Chalimoniuk (RZEŹBA)
Urodzony w 1955 r., znany i utalentowany twórca ludowy w dziedzinie rzeźby. Pierwszy kontakt z rzeźbiarstwem miał w 1980 r., kiedy za namową rzeźbiarza Krzysztofa Rychlińskiego wykonał swoje pierwsze prace. Zadebiutował w 1988 r. udziałem w konkursie „Sztuka ludowa Południowego Podlasia” zorganizowanym przez Muzeum Okręgowe w Białej Podlaskiej uzyskując wyróżnienie. Wykonuje rzeźby pełne oraz płaskorzeźby o tematyce świeckiej i sakralnej. Tworzy postacie charakterystyczne dla wyobrażeń dawnej podlaskiej wsi – grajków, siewców, woźniców, piwoszy, rybaków, diabłów a także o charakterze sakralnym – „Chrystusy Frasobliwe”, „Piety”, postaci świętych, kapliczki. Rzeźby wykonuje z jednego bloku drewna (lipowego lub osikowego), przeważnie pojedyncze figury. Wypracował swój własny, rozpoznawalny styl. Jak sam podkreśla, „rzeźbiarstwo to forma wyrażania siebie, oddania w drewnie własnej osobowości”. Każda figurka nosi więc w sobie piętno twórcy. Twórca posiada własną kolekcję rzeźb i płaskorzeźb. Prowadzi warsztaty i pokazy rzeźbiarstwa w szkołach i placówkach kultury oraz podczas targów i kiermaszy. Jest instruktorem lekcji muzealnych w Muzeum Południowego Podlasia. Jego prace znajdują się w Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Muzeum Południowego Podlasia, Muzeum Regionalnym w Łukowie a także u kolekcjonerów w kraju i za granicą. Od 2005 roku pełni funkcję prezesa Oddziału Bialsko-podlaskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych, do którego należy od 1995 roku.
Na warsztatach podczas Festiwalu w Wieliszewie, wykonamy z Panem Zbigniewem rzeźby w drewnie (dorośli) oraz w mydle (dzieci).
Bożenna Pawlina-Maksymiuk (TKACTWO)
Piękno tkactwa nadbużańskiego odkryła w latach 70. Była uczennicą mistrzyni Stanisławy Baj, Stanisławy Kowalewskiej z Nowego Holeszowa i Magdaleny Papakul z Mordów. Autorka książki „Perebory – nadbużańskie tradycje tkackie”. W ramach stypendium Ministra Kultury opracowała skrypt dla tkaczek, w którym opisała instrukcję manualnego i cyfrowego odtwarzania pereborów, co pomoże ochronić przez zapomnieniem tę XIX-wieczną tradycję. Od wielu lat prowadzi działalność edukacyjną wśród lokalnych społeczności i twórców terenów nadburzańskich, aby wzmocnić poczucie ich więzi z regionem. Tradycje kultywuje również w swojej rodzinie. Badaczka kultury i twórczości ludowej. W 2015 r. została przedstawicielem nadbużańskich tkaczek do złożenia wniosku o wpis na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Polski umiejętności tkania pereborów, a w 2016 r. doprowadziła wraz z depozytariuszkami do wpisu pn. „Perebory – nadbużańskie tradycje tkackie”. Laureatka wielu prestiżowych nagród za upowszechnianie kultury ludowej. Pedagog i menadżer kultury, ponad 20-letni Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Białej Podlaskiej. Przez ponad 30 lat pracy w kulturze była ko-ordynatorem wielu projektów i grantów. Stworzyła liczne pracownie ginących zawodów na terenie gminy Biała Podlaska. Założycielka i Prezes Nadbużańskiego Uniwersytetu Ludowego z siedzibą w Husince.
Na warsztatach podczas Festiwalu w Wieliszewie, utkamy z Panią Bożeną krajkę – wzorzysty pasek, wykorzystywany w ludowych ubiorach.
Stanisław Gołębiowski (PLECIONKARSTWO)
Urodzony w 1973 r. reprezentuje nowe pokolenie twórców ludowych jako jeden z niewielu podtrzymujących tradycje plecionkarskie z regionu nadwiślańskiego między Czerwińskiem a Kępą Polską. Członek Stowarzyszenia Twórców Ludo-wych od 2021 roku. Umiejętności wikliniarskie zdobył w domu rodzinnym we wsi Podgórze Parcele. Uczył się zarówno od ojca Tomasza, jak i jego młodszego brata Antoniego, którzy z kolei kontynuowali rodzinne plecionkarskie tradycje swojego ojca Feliksa Gołębiewskiego. Rodzina pochodziła ze wsi Zakrzewo, która słynęła z wyrobów wikliniarskich. Wyrabiano tam głównie kosze wiklinowe zwane kipa-mi, potocznie kartoflaki. Pierwsze kroki stawiał, wyplatając kosze zwane ćwiartkowymi (kipa kartoflak), półćwiartkowymi (kartoflak) oraz mniejsze z pałąkiem (pałączak). W kolejnych etapach doszły kobiałki i wiraszki. Obecnie specjalizuje się we wszelkich formach wikliniarskich, takich jak kosze gospodarcze czy galanteria z wikliny. Wykonuje również formy przestrzenne oraz małą architekturę ogrodową. Większość prac wykonuje indywidualnie, na zamówienie. Od wielu lat uczestniczy w pokazach oraz konkursach plecionkarskich. Jego prace znajdują się w wielu miastach w Polsce i za granicą, współpracuje z Muzeum Wisły Środkowej w Wyszogrodzie. Brał udział w wielu festiwalach, plenerach i konkursach, zdobywając nagrody i wyróżnienia. W roku 2023 otrzymał I nagrodę za formę dekoracyjną w konkursie prac nadesłanych w V Światowym Festiwalu Wikliny i Plecionkarstwa Poznań 2023.
Na warsztatach podczas Festiwalu w Wieliszewie, wypleciemy z Panem Stanisławem przedmioty z wikliny – m.in. choinki.
Przy stanowisku rzeźbiarskim będzie dostępnych 6 miejsc, przy stanowisku plecionkarskim 6 miejsc a przy stanowisku tkackim 2 miejsca – uczestnicy będą zmieniać się rotacyjnie po ukończeniu swojej pracy. Możliwe będzie także nabycie dzieł twórców.
- Godz. 16-18.30 WYSTĘPY ARTYSTYCZNE I POTAŃCÓWKA
Na parkiecie zobaczymy występy artystyczne dwóch zespołów folklorystycznych – Zespołu Pieśni i Tańca „Podlasie” AWF Biała Podlaska, reprezentującego Podlasie Południowe i historyczne Polesie oraz przedstawicieli Mazowsza Leśnego reprezentowanego przez gospodarzy – Zespół Tańca Ludowego „Promyki”. Występy zakończy integrująca publiczność i tancerzy IV Niepodległościowa Potańcówka „Weselmy się!”.
– W liczącej siedem tomów monografii poświęconej Mazowszu, wydawanej w latach 1885-1890, Oskar Kolberg (w roku 2024 obchodzimy 210. rocznicę urodzenia ojca polskiej etnografii) podzielił tę największą pod względem obszaru dzielnicę Polski, na Mazowsze Polne, Mazowsze Leśne, Mazowsze Stare (Kurpie) i Mazowsze Stare (Podlasie). Tak ujęta kraina była nie tylko ogromna obszarowa, ale też niezwykle bogata w tradycje i zróżnicowany folklor, będący pod wpływem sąsiadujących ze sobą i przenikających się etnosów. Jej geograficzne ramy obejmują obecne granice województwa mazowieckiego poszerzone o północne obszary woj. lubelskiego i południowe woj. podlaskiego oraz skrawki woj. kujawsko-pomorskiego. To istne skrzyżowanie kultur, które w XXIV edycji Festiwalu ukażemy na tle folkloru pozostałych krain Polski. – informują organizatorzy.
