Od początku czerwca br. m.in. banki, firmy pożyczkowe lub telekomunikacyjne będą musiały sprawdzać w specjalnym rejestrze, czy PESEL danej osoby nie został zastrzeżony, zanim udzielą kredytu lub podpiszą inną umowę. Rozwiązanie wprowadzone przez Ministerstwo Cyfryzacji ma na celu ograniczanie skutków kradzieży tożsamości. W przypadku, gdy dojdzie do wyłudzenia np. kredytu na dane zastrzeżone w powyższym rejestrze pokrzywdzony obywatel nie będzie musiał spłacać tego zobowiązania.
W piątek (24 maja) w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów odbyła się konferencja prasowa inaugurująca akcję promocyjną dotyczącą zastrzegania numeru PESEL w aplikacji mObywatel 2.0. Minister Cyfryzacji Krzysztof Gawkowski podkreślił, że obywatele, którzy zastrzegą swój PESEL w specjalnym rejestrze będą mogli mieć „poczucie, że państwo się nimi zaopiekowało„.
Pod koniec 2022 roku Ministerstwo Cyfryzacji przygotowało nowe przepisy, które umożliwiają obywatelom szybkie zastrzeżenie swojego numeru PESEL w przypadku kradzieży danych osobowych lub ich wycieku. Zastrzeżenia numeru PESEL i cofnięcia takiego zastrzeżenia może od 17 listopada 2023 roku dokonać każdy pełnoletni posiadacz numeru PESEL za pomocą e-usługi, aplikacji mObywatel 2.0 lub osobiście w urzędzie gminy.
Szybkie zastrzeżenie numeru PESEL w takiej bazie ma uniemożliwić przestępcom wzięcia pożyczki lub kredytu na okradzioną osobę. Dodatkowo firmy udzielające pożyczek i kredytów będą musiały sprawdzić w rejestrze czy dane klientów, którzy chcą wziąć kredyt lub pożyczkę nie zostały wykradzione. Jeśli natomiast firma, mimo zastrzeżenia numeru PESEL, zawrze umowę, to nie będzie mogła wysuwać roszczeń z tego tytułu wobec osoby pokrzywdzonej.
– To olbrzymia zmiana, szczególnie, że różnego rodzaju instytucje będą odpowiedzialne za to, żeby wprowadzać obowiązki weryfikacji numeru PESEL. Będą to banki, SKOK-i, firmy pożyczkowe, telekomunikacyjne, notariusze – tłumaczył podczas konferencji Krzysztof Gawkowski.
Jak zastrzec numer PESEL?
- W urzędzie gminy
- Online – wejdź na stronę mobywatel.gov.pl
1. Wybierz sekcję Twoje dane, a następnie Rejestr Zastrzeżeń PESEL
2. Wybierz „Zastrzeż PESEL” lub „Cofnij zastrzeżenie”
3. Jeśli chcesz cofnąć zastrzeżenia.
Kto będzie zobowiązany do weryfikacji numeru PESEL?
- Banki/SKO
- Firmy pożyczkowe
- Firmy telekomunikacyjne
- Notariusze
- Sądy
Przykładowe czynności wymagające weryfikacji numeru PESEL:
- Pożyczki
- Rachunek bankowy (konto)
- Kredyt / pożyczka
- Karta kredytowa
- Leasing konsumencki
- Wydanie duplikatu karty SIM
- Sprzedaż nieruchomości
Co zyskamy dzięki nowym przepisom?
- nikt nie zaciągnie zobowiązania finansowego, wykorzystując nasze dane
- ograniczenie konsekwencji dochodzenia roszczeń wobec osoby, której ukradziono tożsamość
- zmniejszenie liczby przestępstw z użyciem cudzej tożsamości
- ograniczenie strat wynikających z wyłudzeń
Z danych Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) wynika, że z roku na rok dochodzi do coraz większej liczby zgłoszeń dotyczących wycieku danych osobowych. W 2018 roku naruszeń ochrony danych zgłoszonych do UODO było 2446. Rok później (2019 r.) takich przypadków odnotowano już 6039. W 2020 takich sytuacji zgłoszono 7507 a w 2021 roku padł kolejny rekord – 12 946. Statystyki te pokazują jak ważne jest, aby umożliwiać obywatelom jak najszybsze blokowanie skradzionych danych osobowych w tym numeru PESEL.
Szef resortu cyfryzacji przekazał, że wyłudzanie kredytów w Polsce „to plaga, która z roku na rok, z miesiąca na miesiąc, cały czas się powiększa„. Jak dodał minister Krzysztof Gawkowski, w Polsce w ostatnim tylko kwartale liczba przypadków wyłudzania kredytów wzrosła o ponad 12 procent, a do prób różnego rodzaju oszustwa finansowego dochodzi średnio co 40 minut.
