Powiat. Wielka Sobota – Groby Pańskie

Zwyczaj odwiedzania GROBÓW PAŃSKICH w Polsce istnieje od średniowiecza za sprawą zakonu bożogrobców z Jerozolimy, którzy rozeszli się po Europie a pierwszym ich domem w Europie był podkrakowski Miechów.

Po liturgii w Wielki Piątek wystawia się Najświętszy Sakrament w miejscu symbolizującym Boży Grób a także od XVI wieku w punkcie centralnym umieszcza się figurę zmarłego Chrystusa. A ponieważ jest to wiosna zwykle tonącego w wiosennych kwiatach.
Przy grobach zwykle pełnią straż strażacy, żołnierze, harcerze, służby kościelne, ministranci i bielanki. W Wielką Sobotę tłumy wiernych w miastach i wioskach udają się do kościołów z koszyczkiem z pokarmem, żeby poświęcić je i żeby odwiedzić symboliczne Groby Pańskie. Odbywają się też zbiórki na cele charytatywne.

W rozdziale IX „Lalki” Bolesława Prusa, pisarza i kronikarza Warszawy czytamy: „W Wielki Piątek Wokulski …udał się do Kościoła na Krakowskim Przedmieściu, gdzie Izabela z hrabiną Karolową kwestowały przy Grobie. Udał się do pani Karolowej i Izabeli i złożył znaczny datek.
Spostrzegł, że przy Grobie spotykają się ludzie różnych światów… Pani Karolowa chwali Wokulskiego, który dał pokaźną sumę na dobroczynność i Grób w Kościele.”
Tradycja przygotowywania i odwiedzania Grobów w kościołach przetrwała w Polsce do dziś. Pomimo nawału pracy przedświątecznej Polacy zawsze znaleźli czas na odwiedzenie Grobów Wielkanocnych w kościołach. W Dziennikach Marii Dąbrowskiej czytamy:

„24.IV.1919. Czwartek W Wielki Piątek na cmentarzu u Dziadzi i u p. Edwarda…. groby na Kapucyńskiej i na Długiej. Piekę placek świąteczny do pierwszej w nocy. Wielka Sobota. …Wielkie porządki w domu. Po południu z Marianem w byłym soborze na placu Saskim. Rezurekcja. Śpiewy chóralne z Korolewicz-Waydową. (śpiewaczka operowa)

16.IV.1929 Po raz pierwszy od szeregu już lat robiłam mazurki i przygotowałam dobre rzeczy, ale niestety w Wielki Piątek zachorowałam na grypę.

W czasach PRL-u w Wielką Sobotę pracowaliśmy, ale trochę krócej, toteż natychmiast odbywałam pielgrzymkę do Grobów począwszy od Kościoła św. Krzyża przez kościoły na Krakowskim Przedmieściu po Nowe i Stare Miasto Warszawy. W pośpiechu, bo jeszcze chciałam odwiedzić kościół, gdzie mieszkałam.

 

Co roku odwiedzam Groby w naszych pięciu parafiach i okolicznych kościołach dekanatu legionowskiego i co jakiś czas odwiedzam też kościoły warszawskie. A w domu mam bogate archiwum fotograficzne z tych wielkosobotnich wypraw, którym chciałam się podzielić z czytelnikami.
Groby Wielkanocne też można spotkać w Austrii, Bawarii i widziałam kiedyś na Węgrzech.

Każdy Grób jest piękny, interesujący, przygotowywany na pamiątkę śmierci Chrystusa i często zawiera nie tylko treści religijne, ale i społeczne, i polityczne. Po katastrofie smoleńskiej w kościele Garnizonowym w naszym mieście była złamana brzoza. W ubiegłym roku w Kościele św. Krzyża i Archikatedrze w Warszawie było nawiązanie do wojny w Ukrainie. Groby polskie zawsze odzwierciedlały aktualne wydarzenia społeczno-polityczne narodu polskiego.
W czasie zaborów, okupacji niemieckiej, stanu wojennego odwiedzanie grobów miało też wymiar patriotyczny. Przywiązywano do ich wystroju pełnego symboli ogromną wagę. Polacy wierzyli, że Polska tak jak Chrystus zmartwychwstanie i zaczną lepsze życie w swoim kraju.

Krystyna Bartosik