Monografia Nadleśnictwa Jabłonna (cz. 24). Plan urządzenia 2009-2018

sadzenie lasu 16

Plan wprowadził korektę w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa w stosunku do tej określonej zarządzeniem MOŚZNiL z 1994 r. Prócz wymienionych wówczas jednostek administracyjnych, współcześnie w obrębie nadleśnictwa znajdują się także gmina Izabelin oraz warszawskie dzielnice Praga-Północ, Wola i Żoliborz. Łączna powierzchnia w zasięgu terytorialnym to 1107 km2 (wg zarządzenia z 1994 r. – 1162 km2).

W tym miejscu należy zaznaczyć, że w stanu na rok 2009 w części lewobrzeżnej nadleśnictwo posiadało w zarządzie 138 ha (po niespełna 2 ha w gminach Izabelin, Łomianki i Stare Babice, 7,25 ha w gminie Leoncin, 9,2 ha w gminie Brochów, 77,1 ha w gminie Czosnów i ok. 50 ha na warszawskim Bemowie). Niewielkie, oddalone fragmenty gruntów stanowią pewną uciążliwość gdy chodzi o zarządzanie nimi.

Od 1999 r. wzrosła powierzchnia lasów w zarządzie nadleśnictwa. Przede wszystkim w efekcie przejęcia lasów z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa (obecnie Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) nadleśnictwu przybyło do 2009 r. 195 ha. Na etapie urządzania powierzchnia w zarządzie wzrosła do 12 891,74 ha.

Nadleśnictwo utrzymało podział na dwa obręby i 10 leśnictw.

  • Obręb Jabłonna: Białobrzegi – 1892,15 ha, Poniatów – 1491,41 ha, Kąty Węgierskie – 1134 ha, Bagno – 1923,54 ha, Bukowiec – 1196,72 ha.
  • Obręb Pomiechówek: Zegrze – 1308,99 ha, Kolonia – 1437,05 ha, Pomiechówek – 1238,11 ha, Szczypiorno – 1269,77 ha.

Na etapie sporządzania planu nadleśnictwo realizowało nadzór nad gospodarką leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa w powiecie legionowskim. Była to powierzchnia 2575 ha (na 5522 ha lasów tej kategorii własności w zasięgu nadleśnictwa ogółem). Nadzorem zajmował się wówczas specjalnie oddelegowany do tych zadań pracownik (Andrzej Szymczak). Pozostałe starostwa sprawowały nadzór we własnym zakresie. Ta sytuacja wkrótce jednak uległa zmianie. Powiat legionowski, w ślad za sąsiednimi powiatami, od 2011 r. rozpoczął realizację nadzoru we własnym zakresie. Aktualnie więc nadleśnictwo w ogóle nie sprawuje nadzoru.

Lasy nadleśnictwa w większej części zostały zaliczone do ochronnych (61%), przy czym taką kategorię posiada niemal całość obrębu Jabłonna. Wynika to z faktu uznawania za takie lasów w obrębie miast lub w ich niedalekim sąsiedztwie.

Etat cięć wyliczony na etapie przygotowywania planu urządzenia wyniósł 44 tys. m3/rok, w tym 30 tys. m3 stanowią użytki przedrębne. Warto zwrócić uwagę, że określona w planie przeciętna zasobność wyniosła dla obrębu Jabłonna 209, a dla Pomiechówka 296 m3/ha. Przypomnijmy, że w 1957 r., podczas pierwszego urządzania lasów, w dwóch ówczesnych nadleśnictwach było to odpowiednio 35 i 78 m3/ha. Jak wiele wysiłku należało włożyć, aby uzyskać takie rezultaty. Halizn, które tuż po wojnie liczono w tysiącach hektarów, w momencie opracowywania pierwszego w XXI w. planu urządzenia w było w nadleśnictwie ledwie 10 ha.

 

 

 

Warto zwrócić uwagę, że prócz wymienionych wcześniej zagrożeń drzewostanów (żerujące na dębach opiętki, pędraki chrabąszczy) w ostatnim czasie w nadleśnictwie obserwuje się nowe, wyjątkowe w skali kraju zjawisko, tj. masowe opanowywanie drzew przez jemiołę. Ta pasożytnicza roślina osiedla się na sosnach, co samo w sobie stanowi dość rzadką sytuację. Drzewa z jemiołą ulegają osłabieniu. Powierzchnia drzewostanu opanowanego przez jemiołę to ok. 160 ha. Jedyny sposób, w jaki można zapobiegać rozprzestrzenianiu się zimozielonego pasożyta to pilne usuwania drzew opanowanych.

Na terenie nadleśnictwa gospodarkę łowiecką prowadzi aktualnie 11 kół w 11 obwodach łowieckich. Gospodarkę tę regulują wieloletnie łowieckie plany hodowlane, sporządzane dla rejonów hodowlanych. Teren nadleśnictwa należy do dwóch rejonów, nr 4 i nr 5. Warto też zauważyć, że na terenie Nadleśnictwa Jabłonna występują następujące m.in. łosie (w ostatnich latach nawet kilkadziesiąt osobników). Zwierzęciem pospolitym w innych częściach kraju, a którego nie spotyka się w tutejszych lasach, jest natomiast jeleń.

Spośród godnych odnotowania wydarzeń ostatniej dekady należałoby wymienić terenowe obchody Święta Lasu 25 kwietnia 2017 r., które honorowym patronatem objął Prezydent RP Andrzej Duda. W uroczystości wziął udział minister środowiska Jan Szyszko oraz dyrektor generalny Lasów Państwowych Konrad Tomaszewski. Drzewa sadzili m.in. parlamentarzyści, przedstawiciele władz samorządowych, mediów i młodzież szkolna.

W ostatnich dniach 2017 r. została zakończona budowa wieży obserwacyjnej w leśnictwie Białobrzegi. Mierzy 43,8 m i jest wyższa prawie o 13 m od poprzedniej, wzniesionej na przełomie lat 1970/80 ub. wieku. Na stalowej wieży została zamontowana kamera. Budowa została współfinansowana ze środków UE.

Na terenie leśnictwa Kąty Węgierskie stanęła pierwsza samodzielna kancelaria leśniczego. Jej montaż rozpoczął się w lipcu 2018 r. Ta współczesna „leśniczówka” został wybudowana w technologii drewnianej szkieletowej, jako budynek energooszczędny. Elementy konstrukcji ścian i dachu zostały prefabrykowane w zakładzie budowlanym i przywiezione na miejsce w postaci gotowej do montażu. To pierwszy taki obiekt na terenie nadleśnictwa.

Od stycznia 2016 r. nadleśnictwem kieruje nadleśniczy Stefan Traczyk, który zastąpił na tym stanowisku Andrzeja Grzywacza. Zastępcą pozostaje Artur Zakolski, a stanowiska inżynierów nadzoru zajmują Andrzej Kos i Roman Jankowski (od 2017 r.). Główny księgowy to Mariusz Opacki. Dział gospodarki leśnej: Marek Zeller, Arkadiusz Turowski, Halina Stelmaszczyk, Ewa Grzywacz, Marika Wysocka, Mateusz Fieducik. Dział finansowo.-księgowy: Danuta Wojdacka i Marta Kaczmarczyk. Dział administracyjno-gospodarczy: Łukasz Wolski (sekretarz), Magdalena Szczypek, Paweł Niećko, Patrycja Rolewicz. Zespół ds. edukacji leśnej i turystyki: Piotr Szyszko, Dorota Rybkowska. Posterunek straży leśnej tworzą Ireneusz Kalinowski (komendant) i Przemysław Chocianowicz.

Nadleśnictwo składa się z dziewięciu leśnictw i leśnictwa szkółkarskiego. Każde posiada dwuosobową obsadę (leśniczy i podleśniczy).

Białobrzegi – Mirosław Wróblewski, Arkadiusz Pluta,

Poniatów – Roman Kołakowski, Hubert Wróblewski,

Kąty Węgierskie – Gerard Hoja, Włodzimierz Gnatowski,

Bagno – Sylwester Stańczak, Paweł Tomaszewski,

Zegrze – Piotr Studziński, Tomasz Filip,

Kolonia – Bożena Filip, Artur Kuczera,

Pomiechówek – Robert Banach, Krzysztof Lasota,

Szczypiorno – Andrzej Lenart, Krzysztof Strzeszewski,

Szkółka Skierdy – Marek Sapijewski, Paweł Wysocki.

Lasy Nadleśnictwie Jabłonna były przedmiotem zainteresowania rekreacyjnego już na przełomie XIX/XX w. Ta ich rola stale rośnie, a płynącym z tego faktu oczekiwaniom społecznym nadleśnictwo stara się skutecznie sprostać, rozwijając ofertę dla turystów i osób chcących wypoczywać w podwarszawskich lasach. Przeprowadzona w 2018 r. szczegółowej inwentaryzacji wykazano 10 miejsc postoju pojazdów (MPP). W 2013 r. zrealizowano dwie inwestycje tego typu w ramach programu „Aktywne udostępnianie lasu” realizowanego na terenie całych lasów Państwowych. Obiekty powstały w leśnictwach Zegrze i Kolonia.

W 2014 r. podpisano porozumienie z Gminą Jabłonna, na mocy którego została wytyczona trasa do narciarstwa biegowego. W tym samym roku, w ramach porozumienia z Gminą Pomiechówek, zrealizowano „PZU Trasę Zdrowia”. Prace polegały na wytyczeniu trasy i usytuowaniu przy niej urządzeń do ćwiczeń w plenerze. Podobne zadanie zostało wykonane w leśnictwie Poddębe, gdzie powstała trasa do biegu na orientację 10,4 km). Trasa do biegu na orientację została poprowadzona także przez uroczysko Bagno (7,4 km). W okolicy została przygotowana także ścieżka nordic walking (5,35 km). Na terenie ur. Poniatów funkcjonuje Wieliszewska Trasa Crossowa, 12,5 km dla rowerzystów, gdzie rozgrywane są m.in. cykliczne zawody sportowe (np. Ultramaraton Powstańca). Na terenie tego kompleksu leśnego powstanie także szlak konny, w efekcie porozumienia z gminą Wieliszew.

Nie będzie to pierwszy szlak konny na terenie nadleśnictwa. W 2015 r. w leśnictwie Kolonia wytyczono taką trasę na mocy porozumienia z Gminą Pomiechówek.

Liczne są także szlaki dla piechurów i rowerzystów. Najdłuższy szlak pieszy i rowerowy, Turystyczny Szlak Patriotyczny Polski Walczącej, wytyczony w 2015 r., liczy 140 km. Jest podzielony na trzy krótsze trasy, które odwiedzają aż 79 miejsc pamięci narodowej.

Zainteresowanie rekreacją na terenach leśnych Nadleśnictwa Jabłonna jest na tyle duże, że inwestycje podejmują także zewnętrzne podmioty. Duże zaangażowanie wykazuje gmina Pomiechówek. W 2013 r. wydzierżawiła grunty leśne z przeznaczeniem pod budowę parku linowego. W 2018 r. uruchomiono natomiast „Park przyrodniczo-edukacyjny Dolina Wkry”, ze środków zewnętrznych pozyskanych przez gminę, częściowo ulokowany na terenach leśnych. W 2014 r. porozumienie z Gminą Legionowo poskutkowało wytyczeniem ścieżki edukacyjno-przyrodniczej w leśnictwie Kąty Węgierskie. W niedługim czasie na terenie leśnictwa Poniatów, w sąsiedztwie Legionowa, zostanie oddana do użytku ścieżka edukacyjna o tematyce ornitologicznej.