Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił wyniki konkursu pt. „Udostępnianie Wód Termalnych w Polsce”, ogłoszonego w marcu 2022 roku, dotującego do 100% kosztów poniesionych na rzecz wykonania odwiertu geotermalnego o charakterze badawczym. Gmina Serock otrzyma 14,3 mln zł na wykonanie odwiertu geotermalnego. Jaki jest plan na wykorzystanie wód termalnych?
Jak informują seroccy urzędnicy gmina Serock przygotowywała się do oceny posiadanych zasobów wody termalnej od grudnia 2020 roku, kiedy opracowany został projekt robót geologicznych „na wykonanie otworu poszukiwawczo-rozpoznawczego wód termalnych Serock GT-1 w miejscowości Wierzbica”. Lokalizację otworu przewidziano na granicy Serocka i Wierzbicy, na gruntach stanowiących własność gminy, na których planowana jest realizacja wielofunkcyjnego obiektu sportowo – edukacyjnego, wcześniej określanego jako „Centrum Sportu”. Gmina jest właścicielem gruntów w rejonie ul. Czeskiej w Serocku (częściowo na obszarze Wierzbicy), o łącznej powierzchni 5 ha, które pozwalają na wszechstronne zagospodarowanie terenu. Jak zapewniają urzędnicy wykonanie odwiertu nie ograniczy możliwości realizacji planowanego gminnego obiektu sportowo-edukacyjnego, a nawet pozwoli wykorzystać potencjał wód termalnych dla ogrzania nowego obiektu i dla potrzeb rekreacyjnych i zdrowotnych (np. w postaci otwartych basenów).
Powyższa wizja jak na razie nie jest jeszcze sprecyzowana w czasie i kosztach, natomiast pewne stało się wykonanie pierwszego odwiertu, który potwierdzi czy Serock faktycznie usytuowany jest na złożach wód termalnych, i czy ich pozyskiwanie znajdzie uzasadnienie ekonomiczne. Krok ten wykonywany jest ze środków pozyskanych od Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Parametry wody
Największe uzasadnienie ekonomiczne znajduje wykonanie odwiertu o głębokości do 1670 m, na którym prawdopodobnie znajduje się woda o temperaturach z przedziału 40 – 44 st. C i mineralizacji wynoszącej 70 g/dm3.
Pomimo potencjalnego występowania w głębszych warstwach ziemi wody o temperaturze większej, nawet dochodzącej do 90 st. C (na głębokości 3000 m), najbardziej optymalnym poziomem pozyskiwania wody termalnej jest właśnie poziom Jury dolnej, planowany do osiągnięcia na założonej głębokości odwiertu. Oba wymienione parametry wody są istotne przy podjęciu końcowej decyzji o eksploatacji złoża. Parametr temperatury wpływa oczywiście na temperaturę roboczą, w jakiej będzie pracowała sieć ciepłownicza, co z kolei będzie wynikało z zapotrzebowania zgłaszanego przez potencjalnych odbiorców.
Drugim istotnym parametrem jest mineralizacja. Zakładany w serockim odwiercie poziom mineralizacji wody daje potencjał jej wykorzystania na cele lecznicze i rekreacyjne i balneoterapii i ten sposób wykorzystania wody może być z powodzeniem stosowany, jeśli dalsze analizy potwierdzą zainteresowanie takimi usługami w naszych warunkach. Mineralizacja wody niesie jednak ze sobą również trudności techniczne związane z potencjalną korozją elementów użytych do wykonania otworów geotermalnych, stąd niezbędne jest uwzględnienie tego czynnika już na wstępie.
Po co gminie Serock eksploatowanie wód termalnych?
Pozyskana woda będzie analizowana pod kątem możliwości wykorzystania na potrzeby ogrzania budynków w mieście i potencjalnie na terenie wsi Wierzbica. Ocena zasobów geotermalnych, na jakich posadowiona jest gmina Serock wpisuje się w poszukiwania możliwości zapewnienia dostępu do własnych źródeł energii. Potencjalne źródło geotermalne jako jeden z rodzajów źródeł odnawialnych, daje możliwość zabezpieczenia potrzeb cieplnych gminnej społeczności w oparciu o zasób własny, nie będący zasobem kopalnym, a więc bardziej odporny na potencjalne wahania cen. Przede wszystkim za poszukiwaniem możliwości eksploatacji takich źródeł energii jak geotermia przemawiają:
- potrzeba bezpieczeństwa dostaw ciepła,
- potrzeba stabilności i przewidywalności cen energii,
- uniezależnienie od zewnętrznych dostawców paliw,
- odejście w budownictwie od kopalnych nośników energii, w szczególności węgla odpowiedzialnego za złą jakość powietrza, negatywnie wpływającego na nasz stan zdrowia.
Ewentualne rekreacyjne i lecznicze wykorzystanie wody jest celem dodatkowym i jego wdrożenie będzie zależało od zainteresowania tego rodzaju usługami i możliwością poprawy rentowności całego przedsięwzięcia.
Potrzebna będzie specjalistyczna sieć dystrybucji ciepła
Ewentualna dystrybucja ciepła, jaką być może w przyszłości będzie produkowała gminna ciepłownia geotermalna, wiąże się z potrzebą budowy sieci. Dlatego też zakres przestrzenny projektu w chwili obecnej analizowany jest w kontekście dystrybucji ciepła przede wszystkim w obrębie miasta i ewentualnie wsi Wierzbica, a więc obszarów położonych najbliższej planowanej lokalizacji odwiertu, gdzie przesył ciepła będzie odbywał się na niedużych odległościach i w obrębie gęsto zabudowanych obszarów. Odbiorcami ciepła będą mogli być zarówno właściciele indywidualnych budynków, administratorzy obiektów użyteczności publicznej, budynków usługowych, przemysłowych czy wspólnoty mieszkaniowe.
Dodatkowe dofinansowania
Sieć wymaga szczegółowych analiz i oceny wielu scenariuszy, wg których powinna być projektowana. W przyszłości Urząd Miasta i Gminy Serock czekają rozmowy z Państwem na temat potencjalnych parametrów ciepłej wody, jaka jest niezbędna do ogrzania budynków. Gmina pozyskała również oddzielne finansowanie, pochodzące ze środków Unii Europejskiej, w ramach którego przygotowana zostanie w ciągu najbliższego roku koncepcja inwestycyjna dotyczącą zarówno samej ciepłowni geotermalnej, jak i niezbędnej sieci.
Pozyskane środki finansowe pozwalają serockiemu ratuszowi przygotować działania długofalowe. Na obecnym bardzo wczesnym etapie przygotowań serocki samorząd ma możliwość zaproszenia do współpracy ekspertów, którzy pomogą zaprojektować najlepsze rozwiązania dla gminy, nie obciążając budżetu i nie wpływając na realizację innych, pilnych zadań.
Już dziś Urząd Miasta i Gminy Serock przewiduje możliwości pozyskania w przyszłości funduszy zewnętrznych na zaprojektowanie ciepłowni i sieci ciepłowniczej, a w dalszej perspektywie również na ich budowę.
Harmonogram prac
W najbliższym czasie serocki ratusz czeka proces negocjacyjny związany z zawarciem umowy na dofinansowanie odwiertu badawczego. – Biorąc pod uwagę, potrzebę późniejszego przygotowania i skutecznego przeprowadzenia przetargu na odwiert geotermalny, realnie wiertnicę w Serocku zobaczymy najprawdopodobniej w 2025 lub 2026 roku. Dzięki wcześniejszemu zgromadzeniu dokumentacji formalno-prawnej, po zabezpieczeniu środków z dotacji, od razu będziemy mogli przystąpić do przygotowania procedury przetargowej. Równolegle, najbliższy rok to czas równie intensywnej pracy nad koncepcją inwestycyjną ciepłowni i sieci ciepłowniczej, w czasie której zapewne część z Państwa będziemy zapraszali do rozmowy, na temat wykorzystywanego dziś źródła ciepła w Waszych domach i postaramy się poznać potencjalne zainteresowanie ciepłem dostarczanym przez ciepłownię miejską. – informują seroccy urzędnicy.
Urząd Miasta i Gminy Serock stara się jak najlepiej rozpoznać lokalne możliwości zarówno wytwarzania ciepła, jego końcowy koszt dla odbiorcy, jak i zapotrzebowanie po stronie odbiorców. Wraz z prowadzeniem kolejnych analiz, będą gromadzone kolejne informacje niezbędne do podjęcia decyzji o przyszłości projektu lokalnego źródła wytwórczego ciepła. – Z jednej strony cieszy perspektywa kolejnych możliwości pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania tego złożonego przedsięwzięcia, z drugiej strony jednak, samo finansowanie nie wystarczy w tym wypadku do realizacji dobrego projektu. Do tego będziemy bowiem potrzebowali również wiedzy, którą w pewnej części będziemy mogli pozyskać tylko przy Państwa postawie otwartej do współpracy, dlatego już dziś zachęcamy do zainteresowania projektem, a w sytuacji, kiedy Państwa bezpośredni udział okaże się niezbędny, do odpowiedzi na przygotowywane informacje lub ankiety, o czym będziemy jednak informować w kolejnych materiałach. – dodają przedstawiciele serockiego magistratu.
Więcej informacji w powyższym temacie udzielają:
Jakub Szymański – Kierownik Referatu Gospodarki Gruntami, Planowania Przestrzennego i Rozwoju, tel. 22 782 88 31, j.szymanski@serock.pl
Wioleta Brylak – Podinspektor ds. Planowania Przestrzennego, tel. 22 782 88 26, w.brylak@serock.pl
Źródło: Urząd Miasta i Gminy Serock.
