Azot jest najważniejszym składnikiem pokarmowym odpowiadającym za prawidłowy rozwój roślin uprawnych. Jego działanie bezpośrednio wpływa na plon, którego ilość i jakość przekłada się na konkretne zyski w gospodarstwie. W trakcie sezonu wegetacyjnego niezbędne jest dostarczenie azotu roślinom uprawnym, ponieważ zasobność gleby w azot nie pozwala na całościowe zaspokojenie ich potrzeb pokarmowych. Najbardziej popularnym źródłem azotu są mineralne nawozy azotowe.
Charakterystyka nawozów azotowych
Nawozy azotowe można podzielić na kilka typów. Choćby ze względu na ich formę użytkową (nawozy stałe lub płynne), na ich pochodzenie (nawozy sztuczne lub naturalne), termin stosowania (nawozy przedsiewne lub pogłówne). Jednak w praktyce rolniczej najważniejszy jest podział ze względu na formę azotu, która w nich występuje. Forma azotu wpływa w znaczącym stopniu na sposób działania określonego nawozu azotowego.
Wyróżniamy następujące rodzaje nawozów azotowych: mocznik, RSM, saletra amonowa, saletrzak czy nawozy azotowe z siarką. Więcej rodzajów oraz konkretne nowoczesne nawozy azotowe znaleźć można tutaj: https://osadkowski.pl/pl/oferta/nawozy/nawozy-azotowe/.
Mocznik
Mocznik jest to nawóz azotowy, który w swoim składzie zawiera azot w formie amidowej w ilości 46% N. Ta forma azotu nie może być pobierana z gleby przez system korzeniowy. Pobranie N z mocznika przez rośliny możliwe jest dopiero po przejściu formy amidowej na drodze procesów biochemicznych w formę amonową i azotanową.
Stosując mocznik, należy pamiętać o tym, że azot podany w formie amidowej uwalniany jest dłużej i później jest dostępny dla roślin niż w przypadku pozostałych form azotu. Forma amidowa bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, przez to istnieje ryzyko wypłukiwania azotu. W celu ograniczenia strat azotu do standardowego nawożenia posypowego należy stosować tylko i wyłącznie mocznik zawierający inhibitory ureazy (substancja opóźniająca proces przemian azotu). Mocznik jest najpopularniejszym nawozem azotowym na świecie. Przykładem powszechnie stosowanego nawozu mocznika jest ten produkt: https://osadkowski.pl/pl/nawozy-oferta/nawozy-azotowe/mocznik-pl/.
RSM (roztwór saletrzano-mocznikowy)
W przeciwieństwie do pozostałych nawozów azotowych ten jest w formie wodnego roztworu saletrzano-mocznikowego. Może być aplikowany w formie oprysku grubokroplistego lub techniką rozlewu przy pomocy węży. W sprzedaży dostępne są nawozy o kilku zawartościach azotu: 28% N, 30% N i 32% N oraz dodatkowo zawierające w swoim składzie siarkę (RSMS).
W praktyce rolniczej zaleca się stosować roztwór saletrzano-mocznikowy o koncentracji N wynoszącej 28%, dlatego też nawozy o wyższej koncentracji należy rozcieńczyć wodą. Niewątpliwą zaletą tego produktu jest to, że zawiera 3 formy azotu (amonową, azotanową i amidową). RSM dostarcza azot, który może być pobrany przez rośliny uprawne bezpośrednio po aplikacji, ale wykazuje również przedłużone działanie ze względu na obecność formy amidowej.
Saletra amonowa (nawozy saletrzano-amonowe)
Do tej grupy nawozów należą produkty, które w swoim składzie zawierają dwie formy azotu w mniej więcej równych proporcjach. Połowa zawartości N jest w formie amonowej, która działa wolniej niż forma saletrzana azotu – druga połowa N. Forma amonowa pobierana jest wolniej przez rośliny uprawne, przez co nie stymuluje ich do intensywnego wzrostu, ograniczając tym samym nadmierny przyrost biomasy. Z kolei forma saletrzana działa szybciej niż forma amonowa i znacznie przyspiesza wzrost i rozwój roślin po aplikacji.
Jest to szczególnie istotne wiosną, gdy rośliny wykazują duże zapotrzebowanie na azot po wznowieniu wegetacji. Obecność dwóch form azotu umożliwia nadanie odpowiedniego „tempa” pobierania azotu i jego wpływu na roślinę uprawną. Obecnie w sprzedaży dostępne są nawozy saletrzano-amonowe o różnej zwartości azotu na poziomie 32-34,4%.
Saletra amonowa jest najbardziej popularnym w kraju nawozem azotowym. Produkt ten dostępny jest u naszych krajowych dostawców pod nazwami własnymi: Anvistar. Pulan, Pulan Macro, Zaksan.
Saletrzak
Podobnie jak saletra amonowa także saletrzaki w swoim składzie zawierają azot amonowy i azot w formie saletrzanej w proporcjach 1:1, jednak w niższej koncentracji N 27%. Produkt łączy w sobie szybkie i wolne działanie. Taki układ jest szczególnie przydatny, gdy roślinom uprawnym trzeba dostarczyć łatwo przyswajalną formę N w momencie intensywnego wzrostu.
Dodatkowo w swoim składzie nawozy saletrzane zwierają wapń i magnez. Dodatek tych składników pokarmowych wpływa korzystnie na wzrost i rozwój roślin uprawnych. Produkt ten dostępny jest na naszym krajowym rynku w postaci produktów: Canvil, Salmag, Saletrzak 27 Standard, Yara Bela Nitromag.
Yara NITROPROTECT
Nawóz zawierający 33,6% N, który występuje w 3 formach amidowej 27,4%, azotanowej 5,7% N i amonowej 0,4% N. Tak opracowany skład zapewnia dostępność azotu roślinom uprawnym w momencie ich największego zapotrzebowania na ten składnik pokarmowy.
Na uwagę zasługuje fakt, że nawóz zawiera inhibitor nitryfikacji INSTINCT, który chroni azot amonowy przed stratami. Spowolnienie procesu nitryfikacji umożliwia utrzymanie wysokiej zawartości azotu amonowego w glebie, który nie ulega wymywaniu i stymuluje rozwój roślin. Doświadczenia nad stosowaniem Yara NITROPROTECT wykazały wzrost poziomu plonowania kukurydzy w porównaniu do aplikacji tradycyjnego mocznika 46% N.
Nawóz azotowy z dodatkiem siarki
Dopływ siarki, wraz z opadem atmosferycznym z powietrza, na przestrzeni ostatnich lat uległ znacznemu ograniczeniu. Dlatego też, w celu zaspokojenia potrzeb pokarmowych roślin uprawnych niezbędne jest dostarczenie siarki, w postaci nawożenia mineralnego. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rolników, siarka została dodana do wielu nawozów mineralnych zwierających azot.
Połączenie azotu i siarki jest uzasadnione, ponieważ wpływa ona na zwiększenie wydajności przemian azotu w białka. W warunkach niedoboru siarki zmniejsza się intensywność redukcji azotanów, zachodzi akumulacja niebiałkowych form azotu. Zjawisko to wpływa negatywnie na jakość i ilość plonu. Prawidłowe odżywienie roślin siarką umożliwia osiągnięcie wyższych parametrów jakościowych plonu oraz zwiększa ich tolerancje na choroby.
W związku z tym, wykorzystując jeden wjazd w pole, zalecane jest, łączenie nawożenia azotem z jednoczesnym dostarczeniem siarki. Przykładowe nawozy azotowe z dodatkiem siarki to: RSMS, Saletrosan 26, Saletrosan 30, Siarczan Amonu.
