Płk Roman Kłoczkowski „Grosz” – dowódca I Rejony „Marianowo-Brzozów” w czasie Powstania Warszawskiego

ppłk. Roman-Kłoczkowski 1

Płk Roman Kłoczkowski fot. Muzeum Historyczne w Legionowie

Płk Roman Kłoczkowski „Grosz” urodził się 29 XI 1894 r. w uroczysku Chankiend w Górnej Armenii. Tam przebywali jego rodzice Jan i Adela, potomkowie zesłańców, którzy na podstawie carskiego ukazu, w ramach represji, zostali osiedleni w górach Kaukazu. W 1915 r. ukończył gimnazjum w Batumi i rozpoczął studia prawnicze w Petersburgu.

Naukę przerwała mu I wojna światowa. Wtedy został powołany do carskiego wojska. Tam po szkoleniu skierowano go na front południowy, gdzie wojska carskie walczyły z Turcją. W trakcie jednej z potyczek dostał się do niewoli, w której spędził resztę wojny. Wiosną 1919 r. powrócił do wolnej już Polski. Tam wstąpił do armii gen. Żeligowskiego w Wilnie. W składzie „Żelaznej Dywizji” odbył kampanię ukraińską, a następnie brał udział w walkach z bolszewikami pod Radzyminem. Po zakończeniu wojny polsko – bolszewickiej Kłoczkowski postanowił pozostać w wojsku. W 1923 r. skierowano go na kurs obserwatorów do Centrum Szkolenia Balonowego. Następnie w Toruniu zdobył tytuł pilota balonowego. W 1930 r. awansowano Kłoczkowskiego na stopień kapitana, a w kolejnym przeniesiono do 2 Batalionu Balonowego w Legionowie.

 

 

 

Kłoczkowski w Legionowie

Zamieszkał w domku przy ulicy Słonecznej 5 w Legionowie. Ożenił się z daleką kuzynką Jadwigą z domu Kłoczkowską. W marcu 1939 r. został awansowany do stopnia majora i odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Jako dowódca Ośrodka Zapasowego wziął udział w wojnie z Niemcami. Jego jednostka,  jako część Mazowieckiej Brygady Kawalerii, walczyła na przedpolach Warszawy w okolicach Parysowa. Po kapitulacji Warszawy oddział rozwiązano, a żołnierzy rozesłano do domów. Kłoczkowski wrócił do Legionowa. Nie odnalazł swojej żony, ponieważ ta po kapitulacji Lwowa została zagarnięta przez Armię Czerwoną, a następnie wywieziona w głąb Związku Sowieckiego.

Wybuch Powstania Warszawskiego

Gdy wybuchło Powstanie, Kłoczkowski zdecydował się z całym oddziałem wycofać do Puszczy Kampinowskiej, by nie narażać ludności cywilnej na represje. Po upadku Powstania powołano go na dowódcę VII Rejonu AK. Funkcję tę sprawował do stycznia 1945 r., gdy rozwiązano Armię Krajową.

Wyjazd do Wrocławia i powrót żony

Po aresztowaniach przez NKWD byłych żołnierzy AK Kłoczkowski opuścił Legionowo i wyjechał do Wrocławia. W 1947 roku odnalazła się jego żona, która przez Indie i Bombaj wróciła do Polski. Po długim poszukiwaniu pracy Kłoczkowski otrzymał stanowisko gońca, a później sanitariusza we wrocławskim Wojewódzkim Wydziale Zdrowia. Potem dotknęły go nasilone działania Służby Bezpieczeństwa przeciwko byłym żołnierzom podziemia. Po jednym z przesłuchań, które trwało kilka dni, po powrocie do domu zmarł na zawał serca. Wydarzyło się to w Wigilię w 1952 roku.

Skwer im. płk Romana Kłoczkowskiego w Legionowie

W we wrześniu 2019 roku w Legionowie u zbiegu ulic Polnej i Słonecznej nastąpiło odsłonięcie obelisku upamiętniającego Płk. Kłoczkowskiego. Jego imieniem nazwano również tutejszy skwer. W sobotę, 1 września, w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego skwer, tak jak inne miejsca pamięci, zostanie udekorowany. Zachęcamy do odwiedzenia tego dnia tego miejsca i oddania honoru Powstańcom.