Pod prezbiterium kościoła pw. św. Antoniego w Woli Kiełpińskiej spoczywają szczątki hrabiów Krasińskich z Zegrza i księcia Macieja Radziwiłła z Jadwisina. Po ponad 40 latach udało się ponownie zajrzeć do krypty.
W 1890 r. dziedziczka dóbr ziemskich Zegrze Jadwiga Radziwiłłowa z domu Krasińska musiała sprzedać Rosjanom teren Zegrza pod budowę twierdzy. Ponieważ na tym obszarze znajdował się kościół, siedziba parafii, zaszła konieczność budowy nowej świątyni. Jej lokalizację zaproponowali Jadwiga i Maciej Radziwiłłowie ofiarowując parafii dwie sąsiadujące ze sobą działki należące do dóbr Zegrze i dóbr Izbica, razem ok. 4,5 ha. Teren był położony przy Trakcie Białostockim, na odcinku od Serocka do Dębego, we wsi Wola Kiełpińska. Świątynię wybudowano według projektu Konstantego Wojciechowskiego w latach 1895-1899, w większości za odszkodowanie za odebrany kościół zegrzyński, które wyniosło 54 tys. rubli. Konsekracja kościoła odbyła się 30 lipca 1899 r.
Ponieważ kościół w Zegrzu, postawiony w 1758 r. z fundacji Antoniego Krasińskiego miał zostać rozebrany, szczątki Krasińskich z tamtejszej krypty przeniesiono do podziemi nowego kościoła. Do świątyni przeniesiono też epitafia oraz przedmioty liturgiczne.
Usytuowanie niszy grobowej i położenie trumien
Podziemia kościoła w Woli Kiełpińskiej znajdują się pod prezbiterium oraz lożą kolatorów położoną po zachodniej stronie ołtarza. Do podziemi można wejść w dwojaki sposób: drzwiami z loży kolatorów lub drzwiami w zewnętrznej ścianie kościoła. Betonowe schody do podziemi zasłonięte są zdobionymi, żeliwnymi płytami z których dwie są uchylne. Po zejściu ze schodów skręca się w prawo i wchodzi do pomieszczenia wyłożonego płytkami podłogowymi (prawdopodobnie z czasów budowy świątyni). W pomieszczeniu wielkości loży kolatorów znajdującej się powyżej, stoją urządzenia współczesnego systemu ogrzewania. Przedtem stały tam elementy poprzedniego systemu grzewczego zamontowanego w 1976 r. Pomieszczenie to ma niewielkie okienko znajdujące się ponad powierzchnią gruntu. Po wschodniej stronie tego pomieszczenia (od strony prezbiterium) znajduje się niskie przejście w fundamencie, na którym stoi zachodnia ściana nośna kościoła. Nieco dalej jest cienka ściana z cegieł postawiona w 1976 r. w związku z instalowaniem ogrzewania.
Przez niewielki otwór w tej ścianie widać wymurowaną z cegły, sklepioną półkoliście niszę grobową o wymiarach (w przybliżeniu): długość – 4 m, głębokość – 2 m, wysokość – 1,5 m. W niszy znajduje się pięć trumien: cztery jednakowe, dębowe, obite blachą cynkową oraz jedna o ciemniejszym kolorze, też prawdopodobnie obita blachą. Cztery jednakowe trumny ułożone są jedna na drugiej i tylko piąta stoi samodzielnie. Dolne trumny stoją równo, natomiast górne są poprzesuwane i wyglądają na uszkodzone. Warto dodać, że przed wspomnianą wcześniej cienką ścianą, u góry znajduje się kwadratowy pionowy otwór o wymiarach ok. 1×1 m. Być może był on połączeniem z prezbiterium. Takie rozwiązanie występuje w krypcie kościoła w Popowie Kościelnym, z tym że tamtejszy otwór jest mniejszy i ma przekrój koła.
Wejście do niszy
Nie ma wątpliwości, że w czterech jednakowych trumnach spoczywają szczątki Krasińskich przeniesione z kościoła w Zegrzu. W czasie przenoszenia włożono je do nowych trumien, gdyż poprzednie, XVIII-wieczne, zapewne były już w złym stanie. W piątej trumnie, stojącej samodzielnie, prawdopodobnie spoczywa kolator Maciej Radziwiłł (1842-1907). Być może to „piętrowanie” trumien było spowodowane potrzebą wygospodarowania miejsca na trumnę fundatora świątyni. Ciekawostką jest, że obok księcia nie spoczywa, jego żona Jadwiga. Zmarła w Rzymie w 1913 r. ale w nekrologu zapowiedziano złożenie jej szczątków w Woli Kiełpińskiej. Tak się jednak nie stało i księżna została pochowana na rzymskim cmentarzu Campo del Verano.
Prawa strona niszy
Rozważając kto spoczywa we wspomnianych czterech jednakowych trumnach, należy zwrócić uwagę na epitafia wewnątrz kościoła przeniesione z Zegrza, z tym że ich liczba jest większa niż ilość złożonych trumien. W kościele znajdują się tablice poświęcone: Antoniemu, Eustachii, Kazimierzowi, Józefowi, Stanisławowi i Karolowi Krasińskich oraz Antoniemu Księżopolskiemu i jego żonie Apolonii, ale w przypadku tych ostatnich wiadomo, że spoczywają na cmentarzu parafialnym. Stanisław Krasiński zmarł w Warszawie, a Karol Krasiński w Wiedniu, więc być może tam zostali pochowani. Podsumowując: cztery jednakowe trumny należą prawdopodobnie do Antoniego Krasińskiego (1693-1762), żony Kazimierza Krasińskiego Eustachii z Potockich (1720-1781) oraz do Józefa Krasińskiego (1783-1845) i Kazimierza Krasińskiego (1725-1801).
Mirosław Pakuła
Ważniejsze źródła:
- „Echa Płockie i Łomżyńskie”, „Gazeta Świąteczna”, „Kurier Poranny” 1899,
- Internetowy Polski Słownik Biograficzny,
- A. i M. Kurtyczowie, Zegrze – Wola Kiełpińska. Dzieje parafii i okolic, Wola Kiełpińska 2001, sejm-wielki.pl.
